HUID & MUCOSAE Adelaarsvaren (PTERIDIUM AQUILINUM) → Bloed + Azalea & Rhodondenderon ➔ Andromedetoxine Trichothecenen : Don en T2 > Fusarium (veld schimmel)
Nitreuze gassen (HNO3 / HNO2) CZS → Thiaminase + Sesquiterpeen, glycosiden, ➔ Cardiotoxisch + GIS stn, spierzwakte, trillingen, AH depressie IN ONZE STREKEN, abdominal stress syndrome
➔ Etsing Ahw (~Zwavel) purnasine, ptaquiloside Oleander = Taxus van Zuid-Eu ➔ Hartglycosiden ➔ Don : Voederopname ↘ → Anorexie → braken
➔ Verbinding met alkaliën : Shock / MetHb = “Bracken staggers” = fougères ➔ GI irritatie, depressie, tachycardie, tachyaritmie (Troponine ↗) ➔ T2 : Immunosupp, leukopenie, lokale nécrose, hemorragische
Tx : Geen directe antidoot – Diuretica, Preventief AB – Cardiotonica ➔ Paard : Vit B1 deficiëntie → znw stn (na lange latentie) Tx : Anti-aritmica (Lidocaïne, fenytoïne, MgSO4) diathese
Chloor (javel / chloorgas) ➔ HK : Onderdrukking beenmerg → aplastische anemie/Hematurie Zearalenone (F2) >Fusarium !VARKEN! →Hyperoestrogenisme
REMMING VAN DE BLOEDSTOLLING
→ Anemie/leukopenie/thrombo-cytopenie/Tumor thv urinebl, MD ➔ Biotransfo → Zearalenol (aff ↗ voor Oe-R)
➔ AH pb / ↘ cellulair metab / Aantasting maagdarmmucosa 4-OH coumarine derivaten (1e vs 2e generatie)
Tx : Preventie / Vit B1 IV in aanvangfase (paard!) ➔ Uterus/rectum prolaps, vulvovaginitis, droog & nécrose,
Fosgeen (COCl2) ➔ Anti-vit K + verhindert vit K transport
Chronisch Koper HK >> Niet-HK (MO tekort !!) geatrofieerde ovaria = REPRODUCTIE STN
➔ COCl2 → CO2 + HCl → etsend ogen, neus, long ➔ 1x Hoge D = OK (>< M+ lage D)
➔ Fase 1 : Leveraccumulatie → onderdruk leverenzymes + opslag en Fumonisinen (B1) > Fusarium (IARC 2B)
Yperiet, lewesiet (mosterdgas) ➔ Acuut (5%) >< Chronisch (95%)
schade aan lyso → Anorexie + icterus + Cu in bloed → fase 2 ➔ Slecht geabsorbeerd (3-6% = genoeg voor hersenschade)
➔ Longslijmvliezen / neus / Beenmerg / lymfewegen Latentie 2-3d
➔ Fase 2 : Cu2+→Cu+ → bindt aan glutathione → VZ oxidatie → Acute Paard : Equine leucoencephalomalacie
Tx : Vit K1 (starttherapie → onderhoud → 2-6w stop)
Acuut Koper (Cu) hemolytische crisis (✞ in 2d) Varken : Porcine pulmonary oedema
Indiaandionverbindingen
➔ Lokaal directe irritatie + prikkeling vagus + Koliek, diarree + ➔ (schaap) : Subk / Chro / acuut (hemoglobinurie + icterus) Urine, serum → Abnormaal Sa/So
parasympaticomym + reflect bradycardie Tx : geen meer voor acuut / evt bij risico ammonium-molybdaat, = rodenticiden voor muskusrat (lagere tox dan coumarines)
Tx : Vit K1 Ochratoxinen (A) > Aspergillus, Penicillium (IARC 2B)
➔ Systemisch etsing + vaatverlamming + ↘ BD → Schock glutathione td
Plasma-eiwitbinding → lang in bb → naar melk (monogastrica)
➔ Sterfte door hartverlamming Wonderboom (RICINIUS COMMUNIS) ✞✞✞ Alfa-chloralose ➔ Zie CZS
➔ Nier : necrose, nierfunctie ↘, polyurie, protéinurie
Tx : Kaliumferrocyanide / Na2S2O3 / purgeermiddelen / Emetica / ➔ Ricine in zaden → verkleving van RBC + etsing NIERFUNCTIE
➔ Lever : Celnecrose → glycogeendepletie → glucosetransport ↘ →
cardiotonica Ethyleenglycol = Antivries (kleurloos, reukloos) ≠
Nachtschadefamilie (SOLANACAE) uremisch coma
Fotosensibiliserende planten UV → ROS → schade Propyleenglycol
➔ Parasympaticolytisch, Parasympaticomim Lolitrem B > Penicilium spp, Neotyphodium lolii (endofyt) PAARD !!
BOEKWEIT (Fagopyrum esculentum) ➔ Solanine (Glyco-alkaloïde)(Pataat, Tomaat) ~Ethanol → Snel door hele lichaam
Equine leucoencephalomalacie
➔ fagopyrine → Irritatie GIS >>> Hemolyse, hypercholinerge/Excitatie, ➔ Metabol naar oxaalzuur → complex in lever →
➔ Rye grass staggers aka Raaigraskramp : ataxie, hypoactiviteit,
SINT-JANSKRUID (Hypericum Capteert Ca → hypoCa + Convulsies, nierschade
perforatum)
depressie/Hartstilstand incoordinatie,… ✞ ↗
Tx : weg met de PATAT/koken (prognose goed) ➔ AlcoholDH → NADH → Metabole acidose
➔ Hypericine ➔ Hoge D → Depressie AH centrum → sterfte CELMETABOLISME
CO = STILLE MOORDENAAR
Tx : Analgetica / Olie / Antihist / AB spray / Cortico Tx : Fomepizole (Ho), Ethanol (Kat) Zwavel > Zuiver, H2S, SO2
KRUISBLOEMINGEN (Brassica) (biodiesel vs diervoeder) ➔ CO + Hb → CarboxyHb (~irrev)(50-80% = AHdep)
Lelie (LILIUM SPP.) ➔ Opname S → H2S (MD irritatie) → SH- →cytochroom ox kapot →
➔ Lokaal op GIS / Icterus / Nefritis / Hemolyse / Thyroïd remming / ➔ Respi alkalose/(Hyperacuut) Medullaire paralyse, plotse ✞/ ATP
(Acuut) trage hypoxie, bewusteloosheid, paralyse ➔ Speekselen, braken, anorexie (1-3u)
MetHb vorming + Irritatie ogen & conjunctivitis, luchtwegen (H2S/SO2 gas)
Tx : Mengsel 95% O2 + 5% CO2 → Prikkeling AH voor CO excretie ➔ Schade tubuli, polyurisch nierfalen, dehydratatie
SAMENGESTELDBLOEMINGEN (Senecio) ~Nitreuze gassen / ≠ CO, CN
CARDIOVASCULAIR STELSEL Tx : α2-agonist (braken), actieve kool, vloeistoftherapie
= Jacobskruiskruid ➔ Fe + S = FeS → pseudomelanose (groenzwart bloed)
LEVER EN LEVERFUNCTIE
➔ Lever : genotoxisch → stopt celdeling, ↗ CYP450 Natriumchloride (ZOUT) Tx : bron verwijderen
(pyrrolisid.) → bindt aan DNA Polygechloreerde bifenylen (PCB’s)
➔ ↗ Na EC → Water in EC → Oedeem + circulatie Blauwzuur (HCN) = Zyklon B
➔ Fotodermatitis/Ataxie/zwakte, depressie, vermageren, stn + exsikkose ➔ Hoe meer Cl, hoe meer toxisch
➔ Inhibeert Cyt-oxidase + vorming metHb → lactaat vorming
lethargie/speekselen, zweten, tremor/agressie, ➔ Pluimvee / Varkens (exsikkose → hersenen) !! ➔ Fase 1 : leveraantasting → Enzymes ↗
➔ Massale resorptie (inhalatie) → CZS dep/Anoxie/verstikking/
excitatie/dehydratatie, koliek Tx : WATER GEVEN ! ➔ Fase 2 : Reproductie/Porfyrisme/↘ groei/Tumor/
Apoplectische dood
Tx : ondersteun (NSAIDs, AB), methionine paard Huidafwijkingen/immunosuppressie
Natriumsulfaat (laxeermiddel) ~NaCl intox Altijd hyperacuut of acuut
BLOED EN ZIJN FUNCTIE Dioxines & dibenzofuranen Rund/Pluimvee +++ Tx : Na-thiosulfaat, Hydroxycobalamine (vit B12), methyleenbl.
➔ Na resorptie + maagdarirritatie
MetHb → Bruinkleurig bloed ➔ Bindt aan Ah-R → leverenzymes ↘
➔ CaSO4 vorming → Hypocalcemie Cyanogenetische planten Glycosiden
CarboxyHb (CO) → Kersrood bloed ➔ Pluimvee : hypoprot → Hydropericard/Hydroperito
Hemolyse→ Bleek bloed Ionoforen (Paard & Konijn !!) (Va/pluim als Tiamuline > pleurom) Plant in mond → enzym + gycosiden → CN vrij
➔ Rund : melkgift ↘, Anorexie, cachexie, haarverlies
= Coccidiostatica/monensin LINUS USITATISSIMUS (lijnzaad/vlas) → Linamarine = glycoside
Nitraten & nitrieten (NO2 = 10x >> NO3) Seneciosis = Jacobskruiskruid = SENECIO JACOBEA
➔ Complex met Na, K, Ca, Mg → IC evenwicht kapot → Stress → PRUNUS LAUROCERASUS (Laurierkers) → Prunasine
➔ Hyperacuut : Hypotensie/Hersenanoxie (MetHb) ➔ Als vetzuren → pyrrolmet. → cytotox & anti-mito → fibrose MANIOK (Cassava) → Manhitoxine → Konzo-disease (verlamm)
ADR, NOR ↗ → ROS → sarcolemma beschadiging
➔ Acuut : Fe2+ → Fe3+ → MetHb (70% = ✞) ➔ Ca influx → Myopathie/spiernecrose (Hartschade → lever/Veno-occlusieve leverschade, IIre fotosens/Gegeneraliseerde ➔ Pdf : dieet arm aan S-bevattende AZ → ↘ ontgif via thiosulf
➔ Subacuut : Koliek/irritatie maagdarmmucosa Troponine ↗!!) fibrose/langdurige td → leverkanker PRUNUS AMYGDALUS (bittere amandelen) → amygdaline
Tx : methyleenblauw IV Tx : X Mycotoxines Alle dieren ! Moielijk Dx SORGHUM (Afrikaansstreken) → Dhurrine
Eikel (Tannines) Latentie ±5d Colchicum autumnale ➔ ↘ voederopname (groeivertraging)/ COTONEASTER SPP. (sierplant : mooi rood in de herfst) → amygdaline
➔ 1e niveau : mond & GIS (looizuur) (Paard !) → fertiliteitstn +++ (andere specifieke sympt) + prunasine (Hond !! → apomorfine)
➔ Colchicine/Chloramfenicol/Chloroform →
constipatie Paard : Neurotoxisch syndroom (fumonisines) HORTENSA (sierplant)
Inhibeert mitose
➔ 2e niveau : RBC (BUN & CREA ↗) Verboden in DGK + Niet aan voedselprod ! Pluimvee : (Fatty liver syndrome) Esdoorn (érable) → in NAJAAR - ✞✞✞ ↗
➔ 3e niveau : Nier (pyrrogalol) > Lever ➔ Lage D → Bouw/functie darm verstoord, immuunsystem ↘ → pdf ➔ Hypoglycine A → MCPA → AcylCoA DH →
Taxus Baccata = Venijnboom ➔ #1 in W Eu
➔ Post-mortem : Gastro-enteritis/Glomerulonefritis voor infectieziektes rhabdomyolyse (Atypische myopathie paard),
Tx : Preventief weidebeheer/IV therapie, laxeren paard Taxine A & B Aspergillus/Penicilium/fusarium myoglobinurie, ↗ CPK/LDH, (↗ Troponine)
Bingelkruid (Mercurialine = saponine) Ru/Scha ➔ 99% Hart stn → ion transport ↘ → bradycard → ✞ Aflatoxines/Ochratoxines/fumonisines/Don/Zearalenone Tx : Ondersteun (ANTIDOOT) → Preventie !!
➔ 1% Hersenen (bij overlevers) → IIre anoxemie Factoren met invloed : biologisch/omgvg/Oogst/bewaring/
➔ Etsend GIS/Lyse RBC/Depressie CZS/ Levernecrose, Herbiciden → FOTOSYNTHESE REMMERS
Rem : Taxol = kankercel remmer ! distributie/Koken/Voor-Na de oogst !
nierdegeneratie/Rode urine = Bipyridylum herbiciden = Contactherbiciden
Tx : X
➔ Droog = NIET MEER TOXISCH Aflatoxine (B1, B2, G1/G2, M1) > Aspergillus flavus & parasiticus ➔ Paraquat (long)/Diquat (nier) ammonium → ROS → VZ oxyderen
Tx : Bloedtransfusie/IV infuus isotoon/symptomatisch Japanese pieris & Kardinaalsmuts
Orale F = 100%, B1 bindt thv p53 ➔ Acuut (dep/ataxie/diarree) - Chro (dyspn/Cyanose/✞) – Long-term
Beuk (Fagus sylvatica) (eik = giftiger) want HK ➔ Cardiotoxisch (hartglycosiden) ~Oleander ➔ Fase 1 (aspecifiek) → remming leverenzymes exposure (irrev mutageen & carcinogeen)
➔ Longoedeem, hemorragische vocht in trachea,… ✞ ➔ Fase 2 (specifiek) → teratogeen, mutageen, carcinogeen
gevoelig) Dx moeilijk !!
Tx : Anti-aritm (lidocaine)/Laxativa/Active kool/ Rumenotomie/ ➔ Galgangprolif/Bloedstollingsstn/Levernecrose/oedeem galblaas
➔ Tannines + fagine (saponine) Tx : Vit C, XO2X
PREVENTIE Tx : Vit K1/Eiwitrijk voeding (cystéine → GSH vorming)
➔ Koliek/convulsies later/Etsing, ruptuur MD
