In dit document staat de samenvatting biologie van Thema 4 uit het boek Biologie voor jou. Elk onderwerp is behandeld, alle begrippen staan dikgedrukt en gemarkeerd & er staan bij moeilijke onderwerpen plaatjes voor verduidelijking.
1. Transportsystemen
Vatenstelsels
• Transport over kleine afstanden door diffusie.
• Transport over grote afstanden:
– Vatenstelsel van planten bevat houtvaten en bastvaten.
– Anorganische sapstroom is opwaartse sapstroom door houtvaten die water
en mineralen van de wortels via de stengels naar de bladeren vervoert.
– Organische sapstroom is sapstroom door bastvaten die water en
assimilatieproducten vanuit de bladeren naar alle delen van de plant vervoert.
Worteldruk
Houtvaten en bastvaten liggen in de centrale cilinder.
– De buitenste laag cellen van de centrale cilinder heet de endodermis (= zorgt
voor de selectieve opname van mineralen (zie werking daarvan hieronder))
1. Water met mineralen wordt via de wortelharen opgenomen uit de bodem en
diffundeert via de schors naar de endodermis (via celwanden doorlaatbaar).
2. In de celwanden bevindt zich het bandje van Caspary (niet doorlaatbaar). Via
endodermiscellen kunnen water en mineralen de barrière passeren. (actief
transport mineralenconcentratie in centrale cilinder is hoger dan de schors)
3. Door osmose van mineralen diffundeert water naar de centrale cilinder.
4. Hierdoor ontstaat worteldruk: het water met mineralen stijgt naar de
houtvaten.
, Capillaire werking en verdamping
Water met mineralen gaat van de houtvaten naar de nerven van bladeren.
Houtvaten vertakken zich door het blad, waardoor bij elke cel een houtvat ligt
• Het transport in houtvaten is voornamelijk het gevolg van verdamping van
water uit de bladeren en van capillaire werking.
– Capillaire werking: Opstijging van een vloeistof (meestal water) in nauwe
kanalen door onderlinge aantrekking van moleculen.
– Cohesiekrachten: aantrekking van watermoleculen aan elkaar.
– Adhesiekrachten: aan elkaar ‘plakken’ van watermoleculen aan celwanden.
– De cohesie- en adhesiekrachten transporteren water omhoog.
– Water verdampt vanuit de luchtholten en celtussenruimten naar buiten via
huidmondjes (= kleine openingen in de epidermis van blad of stengel)
• Planten kunnen hun waterbehoefte regelen door de huidmondjes te openen
en te sluiten.
• Door naar de soort boom en het seizoen te kijken, kun je bepalen welke soort
kracht van werking is (bijv. in het voorjaar worteldruk, omdat er nog geen
bladeren zijn voor de opwaartse sapstroom)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisdeback. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,10. Je zit daarna nergens aan vast.
