Ruimtelijk beleid en planning 1 –
samenvatting
Wat is een stad?
Geen vaste definitie veel mensen hebben een ander beeld over een stad
Middeleeuwen: relatie stad en ommeland
Stad = het centrum van handel, belastingen geheven,
Rondom = leegte voor de beveiliging, plek voor nijverheid (smidsen, herbergen, kloosters, …),
geen belastingen
Ommeland nodig:
- Voor voedsel
- Water
- Scheepsvaart
- Bescherming (zo zien of de vijand op komst is)
Definitie stad:
- Juridische (regels in stad, …)
- Demografisch (drukte, …)
- Functionele (McDonalds, cafés, …)
- Morfologische (dichtbebouwd, …)
- Sociale (veel diversiteit, …)
Kenmerken stad: juridisch
Middeleeuwen vorst verleent recht om eigen bestuur en rechtspraak op te maken
Huidige steden gelijke regels en wetten
Kenmerken stad: demografisch
Vanaf zoveel inwoners spreek je van een stad
Is vrij relatief!! Denk aan Durbuy (stad met weinig inwoners) & London (veel mensen)
Kenmerken stad: functioneel
Tal van voorzieningen op politiek, sociale en cultureel vlak
Bevinden zich door elkaar (vb. café naast ziekenhuis)
Dorp: altijd wel bank of automaat maar in stad grote kantoren
Kenmerken stad: morfologisch
Woningen (elk ding waarin je woont = een huis)
Kenmerken stad: sociaal-mentaal
Stadscultuur
‘a way of life’ = heel ander manier van in het leven staan, verschillende routines
Belgische steden
Bepaalde steden zoals Durbuy hebben een stadstitel verkregen (door geschiedenis, door veel
handel, inwonersaantal deed er niet toe)
Veel fusies (vb. Hoboken tot de stad toegetreden)
,Naar een stedenbouwwet
Ruimtelijk beleid in een notendop
Vroeger:
- Je deed maar wat
- Persoon had een grond & bouwde erop
Nu:
- Je kan niet zomaar iets doen
- Je hebt een vergunning nodig en overheid controleert dit
Waarom?
Hoe?
1. Een visie (vb. Hoe willen we dat Antwerpen binnen 40 jaar eruitziet?)
Algemene ruimtelijke wetgeving is recent
1ste wet 1962, HEEL RECENT!!!
Voorheen: in steden vooral regels want iedereen wilt ruimte opeisen, …
Problemen: vb. de pest, brand, wederopbouw na oorlog
Geschiedenis
Middeleeuwen:
- Concentrische1 steden
- Brilschans2 (vb. een brilschans omgevormd tot het Stadspark)
- Oost-west verbinding in het midden: de kerk
1. Door stadsbranden GEEN HOUTEN huizen meer
2. Bakstenen huizen
17de eeuw:
- Vroeger: wetgeving vooral over de gevel, het moet er schoon uitzien
- Nu: anders
19de eeuw:
- Napoleon
20ste eeuw:
- Overheid werd nadrukkelijker aanwezig op vlak van stedenbouw, ook burgerrechtelijk
- Specifieke wetten voor platgebombardeerde steden
- Subsidies krijgen voor wederopbouw
Tussen 2 wereldoorlogen:
- Er is een visie tussen de wereldoorlogen
- Pas na WO2 wetgeving over stedenbouw, voor jaren ’60 geen bouwvergunning
1
ruimten of objecten met een gemeenschappelijk middelpunt of gemeenschappelijke as.
2
klein verdedigingswerk met twee facen en veelal korte flanken; doorgaans in de keel open
, Wet op de stedenbouw
Algemeen
Mijlpaalwet = duidelijke mijlpaal in de wet, voor 1962 geen vergunningen
- Vanaf deze wet wel
Doel:
Niet enkel mooi
- Economisch zinvol
- Sociaal verantwoord
- Geloof: vanaf NU beter, opkuisen, als we zo verder gaan, is België niet meer te redden
Doelstelling
- Om een visie waar te maken
- Er niet alleen over denken Maar ook op juridisch vlak (niet alles kan)µ
- In jaren ’70: Vlamingen hebben een baksteen in hun maag (= ze willen bouwen op hun
grond)
Planhiërarchie
1. Nationaal plan: waar zitten de steden? , algemene visie, nooit opgemaakt
2. Streekplan: heel weinig met de wet gedaan, niet opgemaakt
3. Gewestplan = Basis van de wetgeving
4. Algemeen plan van aanleg
5. Bijzonder plan: succesvol plan
6. Zie pp
De wet werd tijd
- Wetgeving bleef achter, vooral aandacht esthetiek, minder economisch en sociale effecten
- Wel meer besef dat er een integraal stedenwet moet komen
Het onmogelijke evenwicht in stedenbouwwet
- Wetgeving wordt niet zo nauw genomen
- Vb. bij PFOS, misschien bepaalde gebieden wel PFOS in de grond? Andere wet?
- Er is een visie anderzijds juridische dimensie (bezit van grond geeft u rechten)
Individuele belang wint toch wel
Plannen (gewestplan in het bijzonder)
- Kern van planologie
Plannen in RO: definitie
Dubbele betekenis
- Plan = een kaart
- Idee (hoe moet BE eruitzien?)
Verschillende plannen vb. structuurplan, inrichtingsplan, …
Planning
= activiteit om plan te bekomen
Gewestplan (hoe ziet deze eruit?)
= effectief plan met een kaart met bijbehorende legende + tekstvoorschriften