In de samenvatting worden de volgende paragrafen kort maar duidelijk beschreven: 2.1 menselijke en dierlijke cellen, 2.2 DNA en specialisatie van cellen, 2.3 Celdeling en kanker, 2.4 Kweken van cellen en organen en 2.5 cellen van bacteriën, schimmels en planten. De volgende onderwerpen besproken: ...
Samenvatting Nectar / Biologie 4 Havo / Hoofdstuk 1 Gedrag paragraaf 1 t/m 5 en Hoofdstuk 2 Cellen paragraaf 1
Summary Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek - Science
Class notes Biomaths Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
Alles voor dit studieboek (167)
Geschreven voor
Middelbare school
HAVO
Biologie
4
Alle documenten voor dit vak (2020)
Verkoper
Volgen
fleurwaijboer
Voorbeeld van de inhoud
Toetsweek 2 Biologie Cellen
2.1 menselijke en dierlijke cellen
Structuur en eigenschappen
In de biologie onderscheid je organisatieniveaus waarbinnen de onderdelen samenwerken.
Door de samenwerking van de onderdelen ontstaan emergente eigenschappen, die je op het
hogere niveau kan waarnemen. De niveaus staan met elkaar in verband. In Je lichaam
bijvoorbeeld, werken je organen samen om jou, als organisme, optimaal te laten
functioneren.
Organisatieniveau= een structuur met een duidelijke samenhang tussen de onderdelen.
Emergente eigenschappen= een nieuwe eigenschap die ontstaat op een hoger niveau door
samenwerking van onderdelen op een lager niveau. De onderdelen apart hebben die
eigenschap niet.
Organisatie niveaus
- Een molecuul is een verbinding tussen twee of meer atomen, de kleinste
scheikundige bouwstoffen die er bestaan.
- Een organel is een onderdeel van een cel met een bepaalde functie.
- Een cel in de functionele bouwsteen van alle organismen.
- Een weefsel is een groep cellen met eenzelfde bouw en functie.
- Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels die samenwerken aan een taak.
- Een orgaanstelsel bestaat uit alle organen die aan dezelfde taak werken.
- Een organisme is een levend wezen.
- Een populatie is een groep soortgenoten in een bepaald gebied.
- Een ecosysteem is een begrensd gebied met organismen die relaties hebben met
elkaar en met de levenloze natuur.
- Het systeem Aarde omvat alle ecosystemen van de planeet.
Eigenschappen van het leven
Een menselijk lichaam telt miljarden cellen, die allemaal stoffen opnemen, groeien, delen,
bewegen en reageren op veranderingen. Dit zijn levenskenmerken. Cellen hebben alle
levenskenmerken.
De buitenkant van cellen
Aan de buitenkant van een cel zit de celmembraan, dat bestaat uit fosfolipiden en eiwitten.
Alle stoffen die een cel in- of uitgaan, passeren het celmembraan. Koolstofdioxide en
zuurstof en vetachtige stoffen, gaan er gemakkelijk doorheen. Andere passeren het
celmembraan via de transporteiwitten. Elke stof heeft zijn eigen type poortje. Naast
transporteiwitten bevat een celmembraan ook receptoreiwitten. Die kunnen aan de
buitenzijde van de cel contact maken met specifieke stoffen. Door dat contact start in de cel
een proces zonder dat de boodschapper de cel binnenkomt.
, De inhoud van cellen
Het celmembraan omringt het cytoplasma. Cellen bezitten een celskelet, wat bestaat uit een
groot aantal eiwitdraden.
- De celkern bevat DNA, grote moleculen met informatie voor het maken van eiwitten.
- De ribosomen maken eiwitten met behulp van informatie afkomstig uit het DNA.
Sommige ribosomen bevinden zich vrij in het cytoplasma.
- De membranen van het endoplasmatisch reticulum vormen een netwerk van ‘buizen’
in het grondplasma, waar eiwitten zich doorheen verplaatsen.
- Het Golgisysteem ontvangt eiwitten vanuit het ER. Het bestaat uit een aantal platte
membraanzakken die de eiwitten sorteren en ze verpakken in transportblaasjes.
- Transportblaasjes vervoeren eiwitten naar verschillende plaatsen in de cel.
- Lysosomen zijn blaasjes met enzymen die grote deeltjes in de cel verteren en oude
organellen afbreken.
- Mithochondriën zijn langwerpige organellen. Ze breken kleine koolhydraten en
vetzuren af. Daarbij vormen ze energierijke stoffen, die een cel voor haar activiteiten
gebruikt.
2.2 DNA en specialisatie van cellen
Bouw en functie van eiwitten
Je cellen gebruiken je eiwit als bouwstof, afweerstof, enzym, transportmiddel of hormoon.
Eiwitten beïnvloeden ook je eigenschappen, ze bepalen je bloedgroep en je spierkracht.
Eiwitten zijn grote moleculen, gebouwd als een ketting van aminozuurmoleculen. Er zijn
twintig verschillende aminozuren beschikbaar. In elke cel zijn wel 40000 typen eiwitten
aanwezig.
Bouw en functie van DNA
Je cel gebruikt de informatie die in de celkern is opgeslagen in één van de DNA-
moleculen. Die lijken op een gedraaide ladder, bestaand uit afwisselende
fosfaatgroepen en suikermoleculen van het type deoxyribose. De treden van de
ladder bestaan uit paren stikstofhoudende moleculen, Stikstofbasen. DNA-
molecuul bestaat uit twee stengen. Via treden zijn deze met elkaar verbonden
met elkaar. A-T, C-G. De volgorde is belangrijk. Zij vormen een code voor het
maken van eiwitten. Een stuk DNA-molecuul met de informatie voor het maken
van een eiwit heet een gen. Zo’n 95% van het DNA bevat echter geen genen. Dit
is niet-coderend DNA.
Van DNA naar RNA
Tegen een van beide losse DNA-strengen aan vormt de cel een nieuwe ketting van
stikstofbasen: een RNA-molecuul. DNA en RNA verschillen in 3 eigenschappen:
1. RNA-moleculen bestaan uit 1 streng
2. RNA bevat de stofbase uracil (U) inplaats van T
3. RNA bevat de suiker ribose in plaats van deoxyribose.
Het RNA-molecuul verlaat de kern en brengt de informatie voor het maken van een eiwit
naar een ribosoom in het grondplasma.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurwaijboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,19. Je zit daarna nergens aan vast.
