Geslaagd in 1e zit, uitsluitend deze samenvatting gebruikt!! Samenvatting arbeidspsychologie deel 2, 1e master arbeids- en organisatiepsychologie, docent: Hans De Witte
o Werkenden: werkloosheid lijkt prettig
o Werklozen: gaan gebukt onder werkloosheid, negatieve beleving
Werklozen scoren op alle indicatoren van psychisch welzijn negatiever dan werkenden
DUS problematischer om werkloos te zijn dan te werken
MAAR relatieve verschillen ; gemiddelde geldt niet voor iedereen, wel voor meerderheid (vitaminemodel Warr)
Vitaminemodel – Warr
Goede / slechte werkloosheid
Goed / slecht werk
Afhankelijk als de situatie voldoende vitamines bezit + de mate waarin men deze nodig heeft
Tekort / teveel leidt tot onwelzijn
Causaliteit?
Longitudinale studies
o Selectie: onwelzijn veroorzaakt werkloosheid Causatie > selectie
o Causatie: werkloosheid veroorzaakt onwelzijn
Werkloosheid is een stressor / belastende levensgebeurtenis
Kan aanleiding zijn tot
o Negatieve spiraal
Meerderheid
Deprivatie
Deprivatiemodel van Jahoda
o Positieve spiraal
Minderheid
Agency – individu als zelfbepaler en actieve zingever
Actieve heroriëntering van Fryer en Payne
1
,OP ZOEK NAAR EEN VERKLARING
Jahoda – Lagrou
Latente deprivatiemodel
FUNCTIES VAN WERK BELEVING VAN WERKLOOSHEID
MANIFESTE FUNCTIES
Belasting valt op
o Inkomen Drastische inkomensverandering
o Arbeidsomstandigheden
Inspanningen Vrij van de arbeidsbelasting
Tijdsdruk Veel vrije tijd
Gezags- en machtsverhoudingen Eigen baas
LATENTE FUNCTIES
Positieve zijde verborgen, valt pas op als je werkloos bent
o Gestructureerd en afwisselend leven Ongeordend en eentonig leven
o Sociale contacten buiten gezinskring Sociale isolatie
o Aanzien en identiteit Prestigeverlies en twijfel aan zichzelf
o Ontplooiing op individueel vlak
Actieve inzet van capaciteiten Verlies van capaciteiten
Tevredenheid met realisaties Verveling en apathie
o Ontplooiing op sociaal vlak
Doelgericht en zinvol bestaan Nutteloosheid, gevoel van overbodigheid
Arbeid is de sleutel tot maatschappelijke integratie & participatie
VERSCHILLEN NAAR ACHTERGRONDKENMERKEN
BELASTENDER VOOR MANNEN
Gevolg structurele positie
o Gezinssituatie
Werkloosheid even belastend voor vrouw als man wanneer ze alleenstaand / kostwinner is
Vrouwen: beleving werkloosheid hangt af van gezinssituatie, minder bij man
- Legitimatie ; man moet traditioneel voor gezinsinkomen zorgen
- Alternatieve rollen ; terugvallen op huishouden + opvoeding kinderen
o Financiële situatie
Vrouwen zien inkomen als tweede inkomen, naast dat van hun man
o Gerichtheid op arbeid
Vrouwen zijn minder gericht op betaalde arbeid dan mannen
Tewerkstellingswens wordt minder sterk gefrustreerd
2
,BELASTENDER VOOR MIDDENLEEFTIJD
Ouderen (50+)
o Voorbereiden op nieuwe rol ; pensioen
o Terugkijken op hun verdiensten
Jongeren (-25)
o Verliezen geen vooraf verworven rol
o Minder financiële verantwoordelijkheid – minder achteruitgang
o Gunstiger vooruitzichten
o Minder eenzaam
o Verliezen geen beroepsidentiteit
MAAR drievoudige ontwikkelingstaak
o Losmaken van ouders
o Identiteitsontwikkeling Arbeid als middel om dit te realiseren
o Integratie in samenleving
Paradox
o Verzaken aan taken ; meer weerstand tegen werkloosheid
o Werkloosheid ; bemoeilijkt opnemen van taken
Financiële afhankelijkheid
Uitstel gezinsvorming
Uitstel kinderwens
BELASTENDER VOOR ARBEIDERS
2 tegenstrijdige hypothesen
o Statusincongruentie: hoger geschoolden vallen lager
o Aanwezigheid van hulpbronnen: alternatieven voor coping met werkloosheid
Laaggeschoolden worden dubbel getroffen
o Meer kans op werkloosheid
o Negatievere beleving van werkloosheid
Financiële achteruitgang
Instrumentele arbeidsoriëntatie ; werken om geld te verdienen
Traditioneler arbeidsethos
Minder activiteiten ter compensatie
! Actieve heroriëntering slechts bij beperkte groep ; hooggeschoolden
GEVOLGEN VOOR HET GEZIN
Werkloze vrouw begrip gezinsleden?
Werkloze man territorium vrouw
3
, Werkloze vader impact op jongeren, gevaar voor reproductie vooral bij laaggeschoolde ouders
Werkloze jongere zoektocht naar evenwicht tussen begrip (sukkelaar) vs ondersteuning (profiteur)
LANGDURIGE WERKLOOSHEID
GEVOLGEN LANGDURIGE WERKLOOSHEID
General Health Questionnaire (GHQ-12)
o 6 vragen rond iets positiefs + 6 vragen rond iets negatiefs
o Hierbij wordt een grenswaarde bepaald ; predictief voor opname in een psychiatrie
o 46% werklozen scoren boven deze grenswaarde
Werkloosheid is belastend
MAAR doen er zich daarbij fasen voor?
o 4 fasen: shock – optimisme – pessimisme – fatalisme (zoals sterven)
o 2 contrasterende hypothesen
Cumulatieve stresshypothese
- Psychisch welzijn werkloze verslechtert, naarmate werkloosheid langer duurt
- De belasting van werkloos zijn neemt rechtlijnig toe met de werkloosheidsduur
Aanpassingshypothese
- Werklozen wennen op termijn aan hun situatie en leren ermee leven
- Aanpassingsreactie leidt tot verbetering psychisch welzijn, mogelijks zelf tot herstel
EMPIRISCH ONDERZOEK
2 fasen, geen 4
o Sterke en onmiddellijke daling
Duur afhankelijk van land & sociaal zekerheidsstelsel (engeland 6 maand vs zweden 2 jaar)
Motor? Inkomensverlies & toename financiële problemen
Cumulatieve stresshypothese
o Stabilisatie op een lager niveau van welzijn
Overal en voor iedereen
Uitgangspunt wordt niet meer bereikt (niveau van welzijn voor werkloosheid)
Stabilisatie als laatste fase van sociale zekerheid ; uitkering daalt niet verder
Ondanks verdere toename financiële problemen
Aanpassingshypothese
Inkomen is een continue, cumulatieve en langdurige stressor (toename schulden, minder reserves)
Welzijn stabiliseert zich ondanks de verdere financiële achteruitgang
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Juttavc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
