Geslaagd in 1e zit, uitsluitend deze samenvatting gebruikt!! Samenvatting lessen in de psychologie voor de samenleving (LIPS), 1e master arbeids- en organisatiepsychologie
LESSEN IN DE PSYCHOLOGIE VOOR DE
SAMENLEVING
OVERDOSIS EN TOLERANTIE: FARMACOLOGISCH RAADSEL – PSYCHOLOGISCH
ANTWOORD
INLEIDING: 4 RAADSELS
Raadsel 1: duizeligheid en medicatie?
o Vrouw met klachten van duizeligheid en evenwichtsstoornis
o Betahistine voorgeschreven ; bloedvaten uitzetten (vasodilatie)
o Klachten na paar dagen weg ⇨ medicatie stoppen ⇨ terug klachten ⇨ terug medicatie
o Na week stopzetten van medicatie zijn de klachten weg ; hoe? verwachtte betahistine dus voorbereid
Raadsel 2: overdosis?
o Veel heroïneverslaafden sterven kort na het injecteren van heroïne ; overdosis?
o Dood ; typisch gevolg van respiratoire depressie
o Verslaafde ontwikkelt tolerantie voor respiratoire depressie uitgelokt door herhaald heroïnegebruik
o Typisch overdosisslachtoffer is een ervaren gebruiker
Zou tolerantie moeten hebben
Logische conclusie: dosis veel groter dan waarvoor tolerantie is opgebouwd
o MAAR post-mortem onderzoek
Heroïneverslaafden overleden aan overdosis of door moord
75% overdosisslachtoffers ; gelijk niveau van morfine in bloed als vermoorde verslaafden
DUS – Monforte (1975)
“One must conclude that in the great majority of cases, death was
not a result of toxic quantity of morphine in the blood”
Raadsel 3: herval?
o Counteren van onthoudingsverschijnselen ; belangrijke reden voor herhaald gebruik
o Farmacologische onthoudingsverschijnselen nemen relatief snel af bij het staken van gebruik
o Ex-verslaafden ervaren lang na detoxificatie weer ontwenningsverschijnselen en craving ⇨ herval
Raadsel 4: vermoeiende schoonmoeders?
o Hele namiddag koffie gedronken bij schoonmoeder
o Tijdens rit naar huis enorme vermoeidheid ; komt niet overeen met hoeveelheid koffie
o Reden: schoonmoeder drinkt alleen deca-koffie verwachtte koffie dus voorbereid
1
,HOMEOSTASE ALS VERTREKPUNT
Allerlei processen in ons lichaam zijn gericht op het in stand houden van een evenwicht (vb. lichaamstemp.)
o Compensatie
o Uitwendig milieu verandert ; processen komen op gang om inwendig milieu constant te houden
o Lichaam streeft voortdurend naar een evenwicht om storingen te compenseren
Gebruik van stimulerende middelen ; veranderingen in het lichaam ; buffer van verstoring
Gebeurt onder meer op cellulair niveau MAAR compensatie treedt ook op ruimere schaal op
o a > b = A toestand
Dosisafhankelijk, initiële aangename effecten van drugs
Effect blijft hetzelfde bij herhaald gebruik
o a < b = B toestand
Latere ontwenningsverschijnselen
Verandert door herhaald gebruik ; hoe vaker, hoe sneller / sterker / langer
Subjectieve ervaring = a + b
Bij herhaald gebruik ; weinig A-toestand, veel B-toestand ⇨ opheffen van B-toestand als reden voor herval
POSITIEVE EN NEGATIEVE BEKRACHTING ALS VERKLARING VOOR VERSLAVING
Initieel: aangename effecten van drugs zorgen voor positieve bekrachtiging van druggebruik A-toestand
Later: opheffen van onthoudingsverschijnselen zorgt voor negatieve bekrachtiging van druggebruik B-toestand
MAAR probleem met deze verklaring
o Onthoudingsverschijnselen zijn maximaal na 1 tot 2 dagen staking van gebruik en nemen dan af
o Kans op herval neem toe gedurende maanden, ook na verdwijnen van onthoudingsverschijnselen
o Sluipende terugkeer van het verlangen – Macnish (1859)
“Man is very much the creature of habit. By drinking regurlarly at certain times he feels
the longing for liquor at the stated return of these periods – as after dinner, or
immediately before going to bed, or whatever the period may be. He even finds it in
certain companies, or in a particular tavern at which he is in the habit of taking his
libations.”
2
,KLASSIEKE CONDITIONERING
UITBREIDING VAN DE OPPONENTE PROCES THEORIE – CCR s
Vrij van onthoudingsverschijnselen en craving
tot ze opnieuw geconfronteerd worden met de prikkels
die vroeger beschikbaarheid of inname van drugs signaleerden
Vb. Naald, terugkeer naar oude buurt, vrienden…
o Conditionering van ongeconditioneerde compensatorische
reacties op toediening / primaire effecten van drugs
o Ontstaan van geconditioneerde farmacologische responsen
o Test: toedienen van pre-drug cues met inerte stof ipv drug
CCRs dragen bij tot tolerantie
o Herhaaldelijke toediening van drug in aanwezigheid van bepaalde cues
o Na verloop van tijd lokken deze cues CCRs uit
o CCRs verminderen het primaire effect van de drug
o Hoe vaker de drug wordt toegediend ; hoe sterker de conditionering ; hoe sterker de compensatie
CCRs ALS BASIS VOOR OPPONENTE PROCES THEORIE – CUES
Externe cues kunnen CCRs uitlokken parafernalia, omgeving…
MAAR ook andere soorten stimuli kunnen tolerantie uitlokken smaken, temperatuur…
Drug onset cues (intra-drug associaties)
= drugs dienen als cue voor zichzelf (vb. kleine dosis alcohol als cue voor grotere dosis)
bij herhaald gebruik steeds beter compensatie uitlokken voor latere, grotere effecten van de drug
Steeds sterkere tolerantie uitgelokt door de drug zelf
Self-administration cues
= handelingen en sensaties gepaard met het zelf toedienen van drugs lokken tolerantie uit
o Dierenexperiment
Ratten in 2 groepen
- SA groep: drugs toegediend als ze op hendel drukken
- Y groep: drugs toegediend als subject uit SA groep op hendel drukt
Resultaat: effect van drugs groter in Y groep dan SA groep ⇨ SA ontwikkelt meer tolerantie
o Bij mensen
Universiteitsstudenten kregen alcohol
- Groep 1: bier
- Groep 2: dezelfde dosis in een blauwe drank met pepermuntsmaak
Resultaat: sterkere intoxicatie in 2e groep dan 1e groep
Gelijkaardige effecten voor caffeïne
3
, PROPRANOLOL ZELF-EXPERIMENT
- Basislijn: 4 dagen
- Conditionering: 16 dagen, pil afgewisseld met geen pil
- Test: 16 dagen, pil vs placebo vs geen pil met metingen van bloeddruk, hartslag en POMS
- Resultaten
KLASSIEKE CONDITIONERING EN OVERDOSIS
Hoe kan dit overdosis verklaren?
ONDERZOEK
o Dieronderzoek 1
Dosis drug vs geen drug gekregen
Hogere dosis toegediend die potentieel dodelijk is
Lagere mortaliteit bij groep die al aantal dagen een lagere dosis kreeg ; tolerantie opgebouwd
o Dieronderzoek 2
Hogere mortaliteit bij dezelfde dosis toegediend door experimentator dan bij zelf-toediening
Hogere mortaliteit in Y ratten dan in SA ratten (cocaïne)
o Toepasselijk op mensen?
Dieronderzoek bewijst het principe
MAAR is overdosis bij verslaafden inderdaad te wijten aan cue-specificiteit van tolerantie?
Siegel (1984)
- Interviews met 10 overdosis overlevenden
- 7/10: drug toegediend in andere dan gebruikelijke omgeving
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Juttavc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
