Samenvatting
samenvatting klinische psychiatrie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting klinische psychiatrie, onderdeel klinische psychiatrie en neurologie. Ik had een 16/20!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
Voorbeeld 4 van de 88 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
KLINISCHE PSYCHIATRIEMODULE 1: SCHIZOFRENIE-
SPECTRUM EN ANDERE
PSYCHOTISCHE STOORNISSEN
A. HISTORISCH OVERZICHT
1. Aspecifieke bewaring
2. Specifieke bewaring
3. Psychosezorg
4. Electro-convulsie-therapie
5. Lobotomie
De kernsymptomen van schizofrenie zijn psychotische symptomen. Maar bipolaire en depressieve
stoornissen kunnen ook gepaard gaan met psychotische symptomen. Bij schizofrenie is het echter de
kern.
1. ASPECIFIEKE BEWARING: “PEST- EN DOLHUIZEN” (16DE EEUW)
Doel = maatschappij beschermen
o 1539: “tot Eeuwige dagen in gevangenis geketent ende versekert te worden”
o 1593: wedde: 3 ponden en 20 schellingen “om miserabele crancksinnische” personen
onderdak te geven (+ per week 30 schellingen per patiënt)
In de 16de eeuw bestonden er pest- en dolhuizen. Mensen met de pest en dol (geesteszieken) werden
gezien als mensen die moesten afgezonderd worden van de samenleving zodat hier geen last van
ondervonden werd. Het doel hiervan was de maatschappij beschermen. De meeste ‘gekken’ werden op
hun 18 jaar opgesloten en zaten hun hele leven lang vast in een dolhuis.
Er was een rechtelijke (publiek x privaat) samenwerking avant la lettre: mensen werden betaald om
‘gekken’ op te vangen. Je moest hier geen opleiding voor gevolgd hebben. Er werd dus niet voor deze
mensen gezorgd, maar ze werden gezien als behekst door de duivel. De schuld werd bij de mensen zelf
gelegd.
2. SPECIFIEKE BEWARING: “ASYLUM”
Doel:
o Maatschappij beschermen
1
, o Eerste instelling: “Bedlam” (St Bethlem’s Hospital London)
Aanvankelijk: straf voor “immoraliteit” = gek zijn komt doordat je niet goed
geleefd hebt of slechte gedachten had en hier werd je voor gestraft
Later (1700): “patients”
Organisatie (1734): curable/incurable (= behandelbaar vs. onbehandelbaar)
De bevolking kon gaan kijken naar de ‘freaks’ in Bedlam zoals in een dierentuin. Ze mochten een stok
meebrengen, waarmee ze de ‘freaks’ mochten oppoken om ze op die manier kwaad te maken. De
meeste van deze opgesloten mensen waren schizofrene patiënten.
3. PSYCHOSENZORG
Met dr. Guislain was België het eerst in Europa (samen met de Broeders van de Liefde). Mensen
kwamen terecht in ongelofelijk grote gebouwen: het was bijna een dorp aan de rand van de stad. Het
was een plaats rond Gent, waar de mensen, ommuurd, konden verblijven. Mensen werden vanaf hun 18
jaar geplaatst, aanvankelijk tot ze beter waren, maar dit gebeurde niet. Mensen kwamen dus terecht in
een bed (zie afbeelding).
Residentieel verblijf
o “Aangeleerde afhankelijkheid”
Mensen konden na een tijd niet meer naar huis, want er werd hun
‘aangeleerd’ dat ze daar moesten blijven. Het was dus hun thuis. In deze
instellingen was er een mannen- en een vrouwenafdeling: er was dus nooit of
zelden contact met het andere geslacht.
o Verlies aan gezonde mentale capaciteiten en coping skills
Er kon geen normaal leven opgebouwd worden in de instelling, waardoor
mensen hun gezonde mentale capaciteiten en coping skills verloren, terwijl
schizofrenie normaal gezien niet gepaard gaat met verlies aan intelligentie of
mentale capaciteit. Dat dit toch gebeurde had o.a. te maken met dat de
kinderen niet naar school konden/mochten.
o Therapieën: o.a. koude baden, ergotherapie, bewegingstherapie: “bezig zijn”
De patiënten werden bezig gehouden met verschillende therapieën. Er werd
dus ‘goed’ voor de mensen gezorgd of ze werden ‘goed’ behandeld.
o Belangrijke rol voor Dr. Guislain
Draaistoel: men dacht dat ‘gekke’ mensen verkeerd gedraaid waren. Er werd
dus een draaistoel ontworpen waarop deze mensen rondgedraaid werden om
hen zo te genezen.
Koude baden: het idee hierachter was dat een bruine beer gezien werd als
een gevaarlijk dier, behalve in de winter want dan doet hij zijn winterslaap.
Hetzelfde principe werd gebruikt bij de patiënten: ze moesten overwinteren
en dus stak men hen in een koud bad waarin ze vastgebonden werden. Door
een gaatje werden ijsblokken toegevoegd.
Er werden heel wat manieren uitgeprobeerd om mensen te genezen, maar
veel van deze ‘therapieën’ zorgden niet voor verbetering
2
,4. ELEKTROSHOCKTHERAPIE
926: “insult is belangrijk”
o Per toeval werd ontdekt dat wanneer mensen een insult (= epileptische aanval)
hebben, dat ze plots verbeterden en minder psychotische aanvallen hadden. Vanaf dan
werden manieren gezocht om zo’n insult uit te lokken: de ontwikkeling van het
elektroshocktoestel.
1937: Cerletti (toestel)
o Het elektroshocktoestel werd voor het eerst gebruikt door Cerletti. Men gebruikte deze
therapie zonder verdoving, waardoor mensen bijvoorbeeld hun ruggenwervels braken.
Sinds 1940: curariseren (spierverslapping)
o Sinds dan werd er wel gebruik gemaakt van verdoving, waardoor de therapie draagbaar
werd.
o Het was dus de eerst keer dat men iets causaal kon doen aan de pathologie van de
‘ziekte’.
Nog steeds: belangrijke behandeling (ook voor andere aandoeningen: zie verder in cursus)
o Het is nog steeds één van de meest gebruikte behandelingsmethodes in de
hedendaagse psychiatrische ziekenhuizen. Er zijn ongeveer 80 patiënten per week die
deze behandeling krijgen.
5. LOBOTOMIE (NEUROCHIRURGIE)
Egas Moniz, Portugees neurochirurg
o Heeft Nobelprijs geneeskunde gewonnen in 1941.
Gebruikte specifiek leukotoom via boorgat
o Men ging opzettelijk beschadiging aanbrengen aan de hersenen. Men gebruikte
hiervoor een soort van schedelboring waarmee men bepaalde, ad random uitgekozen,
breinregio’s kapot ging maken en uitwissen. Op die manier ontdekte men bijvoorbeeld
dat als er beschadiging toegebracht werd in de frontale cortex, dat symptomen van
schizofrenie verminderden.
Effectief, maar bijwerkingen...
ICE-PICK LOBOTOMY
Freeman, uitvinder van de “snelle lobotomie” (1945)
Gebruikte een “Ice Pick” in plaats van een leukotoom
o Een ‘ice pick’ is een scherp voorwerp/toestel waarmee je ijs kapot kan maken. Freeman
gebruikte dit in plaats van een leukotoom. Hij bracht het in de hersenen aan door de ‘ice
pick’ net boven de oogbol te steken (dun bot).
Onder lokale anesthesie ingebracht met een hamer (heel snel in de hersenen)
Heel veel bijwerkingen
o Maar het was wel een methode waarmee patiënten geholpen werden en niet zomaar in
een bed vastgebonden werden, dus het was een methode waarmee ze iets konden
doen. Dit gebeurde op deze manier tot ongeveer 1960, wat nog niet zo lang geleden is.
3
, o De dag van vandaag worden er nog steeds lobotomieën uitgevoerd, maar op een
fijnere manier.
B. SYMPTOMEN
Didactische opmerking:
o Term “psychotische symptomen” versus “psychotische stoornissen”
Psychotische symptomen komen meestal voor bij psychotische stoornissen
maar kunnen ook voorkomen bij stemmingsstoornissen, middelenmisbruik,
dementie, persoonlijkheidsstoornissen, ...
Psychotische stoornissen = ziektebeelden met psychotische symptomen als
kenmerk
De meest voorkomende en prototypische psychotische stoornis is
schizofrenie
o Alle patiënten met schizofrenie moeten obligaat psychotische symptomen hebben. Is
dit niet het geval, dan kan het eigenlijk geen schizofrenie zijn.
Schizofrenie en psychotische stoornissen
o Psychotische symptomen
o Behandeling met antipsychotica
SCHIZOFRENIESPECTRUM EN ANDERE PSYCHOTISCHE STOORNISSEN
Afwijkingen in een of meer van de volgende vijf symptoomdomeinen:
1) Wanen
2) Hallucinaties Positieve symptomen
3) Gedesorganiseerde denken
4) Gedesorganiseerde of abnormale psychomotoriek
5) Negatieve symptomen
POSITIEVE SYMPTOMEN
= symptomen die iemand anders niet heeft: “ze zijn erbij gekomen”
Vb. Wanen, hallucinaties, gedesorganiseerd denken
Gedrag + POSITIEVE SYMPTOMEN: Er komt iets (ongewenst) bij het gedrag. Iets dat iemand anders niet
heeft, zoals wanen. Het positieve slaat dus op dat er iets bijgekomen is: het zijn dus niet per se ‘goede’
symptomen.
Biochemie: te veel aan dopamine (neurotransmitter) in het mesolimbisch systeem
Mesolimbisch: diepe deel van het brein: te veel aan een bepaalde neurotransmitter, namelijk
dopamine, en dat is de oorzaak van deze positieve symptomen
21%-24% van brein is de frontale cortex (nieuwe hersenen)
o Deze groeit het meeste aan
o Functies: plannen van gedrag etc
Limbisch systeem: oudste hersenen, zit ook diep in de hersenen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emma4326. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen