HOOFDSTUK 1: analytische performantie, kwaliteitscontrole en kalibratie
1. Analytische performantie
1.1 Aard van de analyse
Kwalitatieve analyse
o Doel = aantonen van bestanddelen in een staal
Kwantitatieve analyse
o Doel = informatie verkrijgen over hoeveel bestanddelen aanwezig zijn
→ Partiële analyse = individuele analyse = hoeveelheid van 1 bestanddeel meten
→ Totaalanalyse = groepsanalyse = hoeveelheid van alle bestanddelen bepalen
1.2 Specificiteit en selectiviteit
Specifieke reactie = reactie kan alleen maar gebeuren met 1 bestanddeel, dat
men wenst te doseren
Selectieve test = test heeft een voorkeur voor het bestanddeel dat je wil
doseren, maar de test kan ook positief reageren met enkele andere
bestanddelen
Ideale test
o 100% specifiek
o Signaal is enkel afkomstig van het analyt = die stof die je wil analyseren
1.3 Gevoeligheid
Gevoeligheid: gemeten signaal per concentratie,
of signaal per eenheidsconcentratie
o Wordt bepaald door helling ijkcurve
Ijkcurve
o Y-as = signaalsterkte
o X-as = concentratie stof
Karakteristieke concentratie: hoeveelheid van een te bepalen stof die een absorbantie van
0,0044 teweegbrengt
o Absorbantie van 0,0044 = 1% absorptie
o Vaak gebruikte maat voor gevoeligheid
1.4 Blancobepaling
Blancobepaling: Bepalen van signaal zonder toevoegen van de te meten stof. Het kan zijn dat het solvent
toch een signaal geeft, en dit zou dus gecorrigeerd moeten worden in de uiteindelijke metingen.
1.5 Detectie- en kwantificatielimiet
Detectielimiet = limit of detection = LOD
o De concentratie van een stof die minimaal gemeten moet worden voor een
kwalitatieve analyse
o 2x achtergrondsignaal
Kwantificatielimiet = limit of quantification = LOQ
o De concentratie van een stof die minimaal gemeten moet worden voor een
kwantitatieve analyse
o 10*standaardafwijking
1.6 Accuraatheid
Accuraatheid:Maat van hoeveel het experimenteel gevonden
analyseresultaat afwijkt van de onbekende werkelijke waarde
1
, 1.7 Precisie
Precisie: Maat voor de reproduceerbaarheid
van de analyseresultaten, hoe dicht de
resultaten onderling bij elkaar liggen (Hangt
niet samen met de accuraatheid!)
o Intra-variatiecoëfficiënt
Gemiddelde afwijking tov het gemiddelde bij 1 analytische run onder dezelfde condities
Within-run precision of repeatability
o Inter-variatiecoëfficiënt
Gemiddelde afwijking tov het gemiddelde bij versch. runs onder veranderde
condities
Between-run precision of reproducibility
Variatiecoëfficiënt (VC = SD/µ)
o Standaardafwijking (SD) van de verschillende metingen van hetzelfde staal, delen
door de gemiddelde waarde (µ) van de verschillende metingen van het staal
o VC zegt hoe imprecies de metingen zijn want hoe groter VC, hoe slechter want hoe
groter de variatie
Concentratie bestanddeel, SD en VC
o Precisie (variatiecoëfficiënt) hangt af van de concentratie van het te bepalen element
o Precisie moet altijd bij verschillende concentraties bepaald worden!
Afb2: Bij lagere concentraties gaat de SD niet meer afnemen waardoor je een lage VC hebt.
1.8 Dynamisch bereik
LOD = limit of detection
LOQ = limit of quantification
LOL = limit of linearity = daar waar de
grafiek geen lineair verband meer heeft
Rico = gevoeligheid
Dynamisch bereik = verhouding van de
maximale en minimale concentratie
waarover een bepaalde eigenschap
gemeten kan worden
o Tussen LOL – LOQ
2. Kalibratie van biochemische analyse
2.1 Algemeen: kalibratie van de analysemethode
Kalibratiefunctie: Relatie tussen signaal Y, dat gegenereerd is door het apparaat, en de
concentratie van het te bepalen bestanddeel X
Meetfunctie:Omgekeerde kalibratiefunctie waaruit de concentratie van het bestanddeel wordt
bepaald op basis van het bekomen signaal
Functies worden bekomen door meting van aantal stalen met gekende hoeveelheid van het te bepalen
bestanddeel
2.2 Kalibratiemethoden
Externe kalibrati e
o = Directe kalibratie, er is geen matrixinterferentie
o De kalibrator zit niet bij het te meten staal
2
, Éénpuntskalibratie
o Kalibrator is een stof die chemisch gelijkend is aan de te meten stof. De kalibrator
wordt toegevoegd aan een ander solvent en nu weet je bij welke concentraties welk
signaal hoort.
o Nadelen
1. Lineariteit is niet zeker: moet eerst geverifieerd worden
2. Accuraatheid hangt af van slechts 1 ijkpunt
Meerpuntscalibratie = ijklijn
= Verdunningsreeks maken van een standaardoplossing van de te meten component, met
telkens een gekende concentratie
De signalen met overeenkomstige concentraties worden dan in
grafiek gezet
o Ijklijn bepalen
o Met de vergelijking van de ijklijn kunnen dan de onbekende
concentraties van een stof in de stalen in de experimenten bepaald
worden
Interne kalibrati e
o Wordt gebruikt wanneer:
Er matrixeffecten of chemische interferentie is
De metingen afhangen van fluctuerende experimentele parameters
Standaardadditiemethode
Wanneer signaalhoogte verschilt ten gevolge van een verschil in
samenstelling van de matrix tussen de standaardoplossing en de matrix
van het te analyseren staal
Ook gebruiken ten gevolge van een verschil tussen de stalen onderling
A. Enkelvoudige standaardadditiemethode
o Elk staal meten met en zonder toevoeging van de standaardoplossing
o Signaalverschil is toe te schrijven aan de toegevoegde standaard
o Metingen moeten wel onder dezelfde omstandigheden uitgevoerd worden
o Bij voorkeur zelfde verdunning voor onbekende en toegevoegde staal
o Nadelen:
1. Lineariteit is niet zeker: moet eerst geverifieerd worden
2. Accuraatheid hangt af van slechts 1 ijkpunt
B. Meervoudige standaardadditiemethode
o Voor elk staal worden verschillende standaardoplossingen in de biologische
matrix gemaakt
o Metingen uitgevoerd en in grafiek gezet
→ De onbekende concentratie is dan het snijpunt met de x-as
→ De ijklijn zal niet door 0 gaan (er zit altijd stof in de metingen, namelijk de kalibrator
C. Additiekalibratie
o Toegepast wanneer samenstelling van verschillende stalen geen effect heeft op het
gegenereerde signaal van de stalen onderling
→ Er zijn echter WEL matrixeffecten
3
, waarneembaar in vergelijking met een
waterige standaard
D. Methode van inwendige standaard (IS)
o Kalibratie waarbij de te meten stof samen gemeten wordt met de kalibrator.
Hierbij is sprake van matrixinterferentie
o IS wordt al bij het begin van de analyse toegevoegd
→ Ondergaat dezelfde behandelingen als het analyt
→ Automatische correctie voor mogelijke
verliezen/aanrijking
Verhouding analyt/IS klopt nog steeds als er een deel verloren gaat
o Finaal gemeten signaal van de IS wordt gekoppeld aan de originele hoeveelheid IS
Vereisten van IS
1. Chemisch gelijkend aan compound
2. Niet al in staal voorkomen
3. Geen ovelapping in signaal met compound
4. Men moet de kalibrator en compound samen kunnen meten
5. Kalibrator wordt helemaal aan het begin toegevoegd
Verschil tussen standaardadditie en standaardkalibratie
o Standaardadditie: wanneer er matrixinterferentie is & signaal stalen onderling verschilt
o Standaardkalibratie: wanneer er matrixinterferentie is MAAR signaal stalen onderling verschilt niet
4. Fasen en fouten van biochemische analyse
4.1 Definiëren analyseprobleem
Vragen stellen die belangrijk zijn alvorens je aan je analyse begint
4.2 Monstername
Nadenken over hoe je de stalen neemt
Extra hoeveelheid bemonsteren als controle of tegenexpertise
4.3 Monster voorbereiden
Afhankelijk in welke matrix het monster zit
o Monsteroppervlak reinigen
o Water verwijderen: drogen in een oven of droogstof
o Verassen van vaste stof
o Digestie door een sterk zuur → Vaste stof wordt in vloeistof omgezet
o Isoleren
!! Volume of gewicht van het staal moet zeker bepaald worden!!
4.4 Interferenties elimineren/concentratie aanrijken
Nodig bij analyse van monsters met complexe samenstelling of bij lage concentraties
4.5 Fouten in kwantitatieve analyse
Elke stap tijdens de analyse kan een mogelijke fout zijn
2 soorten fouten bij chemische analyse: systematische en toevallige (onbepaalde) fouten
Systematische fouten
o = Fout die steeds dezelfde waarde heeft bij elke meting
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larissabultena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
