VOORBEELD EXAMENVRAGEN TOEGEPASTE VOEDINGSLEER 2
1. Bespreek de voornaamste wijzigingen in de aanbevelingen van voedingsstoffen bij de
zwangere vrouw ten opzichte van niet zwangere gezonde volwassen vrouw.
Eerst en vooral heeft de zwangere vrouw extra energie nodig voor de groei en het behoud van de
foetus, alsook voor eigen veranderingen. Dit is 70, 260 en 500 extra calorieën in resp. het 1 e, 2e en 3e
trimester. Daarnaast heeft ze ook extra eiwitten nodig voor weefselontwikkeling. Dit is 1, 9 en 28 gram
per dag bovenop de aanbevelingen voor volwassenen van 0,83g per kg LG per dag. De aanbeveling
voor vetten en koolhydraten is hetzelfde, maar het is aangewezen om erop toe te zien dat er
voldoende onverzadigde vetzuren en ongeraffineerde producten (met min 30g vdvz per dag) worden
ingenomen, en zo weinig mogelijk verzadigde vetzuren en eenvoudige suikers. Van de vitaminen zijn
vnl. vit A (visuele ontwikkeling), vit D (botontwikkeling) en foliumzuur (preventie NBD) belangrijk. Van
de mineralen wordt er een verhoging van Fe, Mg, Cu aangeraden. Na wordt best beperkt ifv een hoge
bloeddruk te vermijden. Er wordt ook geadviseerd om 2,3-3l vocht in te nemen.
2. Geef enkele adviezen om de ijzerabsorptie te verhogen bij bv. zwangere vrouwen.
tezamen innemen met vit C bevordert de ijzerabsorptie
tezamen innemen met melkproducten of cafeïne vermindert de ijzerabsorptie
volkoren graanproducten bevatten meer Fe dan de witte varianten
enkele VM die veel Fe bevatten: vlees, vis, peulvruchten, spinazie, noten, …
3. Bespreek zwangerschapstoxicose.
Zwangerschapstoxicose of zwangerschapsvergiftiging is een aandoening bij zwangere vrouwen waar
men de oorzaak nog niet van weet. De meest bekende vorm is preclampsie, en deze uit zich in
oedemen, hypertensie en proteïnurie. Er bloedvaten zullen hierbij contraheren en dus spasmen
vertonen, waardoor de bloeddruk zal stijgen. Er zal ook water en zoutretentie optreden, wat zorgt voor
oedemen en wat nog versterk wordt door eiwitverlies. Er kunnen ook preclampsie-stuipen optreden
wanneer de bloedvaten thv de hersenen verkrampen. Deze zijn gelijkaardig aan epilepsiestuipen. Het
komt meestal voor bij vrouwen die hun eerste kind krijgen (zeker onder 20 jaar), bij
meerlingenzwangerschap, vrouwen met obesitas of een slechte voedingstoestand en bij vrouwen die
al een aangetast vaatstelsel hebben. De gebrekkige doorbloeding veroorzaakt ook bij de placenta, en
dus ook bij de foetus, problemen. Vaak vroeggeboorte of gebreken. De behandeling bestaat uit het
behandelen van de symptomen, waaronder bedrust (goede doorbloeding nr baarmoeder en goede
vochtuitscheiding via de nieren), zoutarm dieet en evt. eiwitrijk dieet.
4. Leg uit: “Toxoplasmose”.
Toxoplasmose is een parasitaire infectieziekte. De meeste mensen hebben dit ooit al eens gehad en
hebben er dus antilichamen tegen. De symptomen zijn griepachtig zoals lichte koorts, spierpijn,
hoofdpijn en opzwelling van de lymfeklieren. Wanneer de zwangere vrouw er voor het eerst mee in
contact komt tijdens de zwangerschap, kan dit zeer nadelig zijn vr de baby. Er kunnen levenslange
lichamelijke ne geestelijke gebreken optreden. Dit gebeurt zeker in de laatste 6 maanden, wanneer de
ziekteverwekkers de placenta passeren en schade toebrengen aan de reeds gevormde organen. Zo
ontstaan er gebreken thv de hersenen (waterhoofd, stuipen, hersenbeschadiging), een vergrote mild
en lever (geelzucht) en stoornissen van het gezichtsvermogen (zelfs blindheid). Er kan ook vroeg- of
doodgeboorte optreden. De besmetting is afkomstig van kattenuitwerpselen of van besmet rauw vlees.
Tips zijn dus om afstand te houden van katten en kattenuitwerpselen, met handschoenen in de tuin te
werken, geen rauw vlees of rauwe groenten bewerken en altijd zeer goed wassen en doorbakken. De
aanwezigheid van antilichamen kan nagekeken worden met een bloedtest voor de zwangerschap.
5. Bespreek “pregorexia”.
Pregorexia is een eetstoornis bij zwangere vrouwen. De zwangere vrouw doet er dan alles aan om
tijdens de zwangerschap zo weinig mogelijk bij te komen en ook na de zwangerschap zo snel mogelijk
weer haar gewenste gewicht te bekomen. Dit doet ze door te diëten en veel te sporten. Dit is echter
zeer nadelig voor de foetus aangezien deze niet voldoende energie en andere voedingsstoffen
aangeleverd krijgt. Gevolgen zijn onder andere een te kleine baby en een verhoogd risico op metabole
aandoeningen.
, 6. Voor welke voedingsmiddelen moet een zwangere vrouw opletten en waarom?
Zeker voor rauw vlees, vis, gevogelte en eieren. Deze moeten steeds goed en voldoende doorbakken
zijn. Ook niet gesteriliseerde melk en kazen obv rauwe melk moeten vermeden worden. Dit alles om
besmetting met Listeria en Salmonella tegen te gaan. Vis is ook deels schadelijk door de grote
hoeveelheid zware metalen die erin zitten zoals kwik. De zwangere vrouw moet dus ook zeker opletten
met bv. broodbeleg zoals salades en vleeswaren (filet de sax), chocomousse, spaghetti carbonara, …
Ook wordt er aangeraden om rauwe groenten te vermijden of deze eerst voldoende te spoelen. Er
moet dan ook nog opgelet worden met sterk gezouten, gemarineerde en gerookte voedingsmiddelen
zoals vleeswaren, gezouten conserven, …
7. Bespreek de praktische voedingsadviezen tijdens de lactatie. Bespreek de wijzigingen ten
opzichte van de voeding van een gezonde volwassen vrouw.
Er wordt sowieso aangeraden om een evenwichtige en gezonde voeding in te nemen, dus voldoende
eiwitten, energie, vitaminen, mineralen en vocht. De voeding die men eet, heeft namelijk invloed om de
samenstelling van de moedermelk. Er zijn bv. VM die de smaak beïnvloeden, zoals kolen, paprika,
look, specerijen. Dan zijn er VM die gasvorming kunnen veroorzaken zoals uien, kolen, vers brood en
peulvruchten. Aardbeien kunnen allergische huiduitslag veroorzaken. Citrusvruchten veroorzaken een
platte ontlasting. Kruiden en specerijen kunnen darmklachten veroorzaken. Probeer zeker sterke
dranken zoals koffie, thee, alcohol, cola en chocomelk te vermijden. Dit omdat theïne, cafeïne en
theobromine een nerveuze baby veroorzaken en ook de melkafscheiding remmen. Vermijd lege
energiebronnen. Veel drinken (ook tijdens de lactatie). De melkproductie kan gestimuleerd worden
door donker bier (mate!), thee van venkel, karwij en anijszaad, vaak aanleggen. De productie kan
geremd worden door weinig aanleggen, vermoeidheid, onrustige sfeer, onvoldoende vochtinname.
Indien er een allergie in de familie is, wordt er best opgelet met deze VM.
8. Bespreek de voornaamste wijzigingen in de aanbevelingen van voedingsstoffen bij de
lacterende vrouw ten opzichte van niet lacterende gezonde volwassen vrouw.
Tijdens de lactatie moet er nog steeds meer energie worden aangebracht, nl. 500 kcal extra
gedurende de eerste 6 maanden van borstvoeding. Ook extra eiwitten zijn aangeraden om de
melkvorming te stimuleren, nl. 19g extra de eerste 6 maanden en nadien 13g extra. Vetten en
koolhydraten zijn hetzelfde, wel opletten voor ketonen. Min 30g vdvz. Extra Fe om het verlies via
moedermelk en het verlies van tijdens de bevalling te compenseren. Wel extra DHA en EPA. 700-
1000ml extra vocht. Hogere behoefte Fe (groei), Zn (weefselvorming), koper (prematuren), jodium
(psychomotorische ontwikkeling), vit K (voor baby), een kleine hogere behoefte voor bijna alle
vitaminen.
9. Hoe wordt de melkvorming bij borstvoeding geregeld?
Door het hormoon prolactine (de melkmaker). Dit hormoon wordt afgegeven door de hypofyse in de
hersenen als reactie op het zuigen van de baby. Prolactine zorgt voor een vergrote toevoer van bloed
nr de melkklieren en zorgt zo dus voor een vergrote aanvoer van bouwstoffen voor de melkproductie
en een grotere afvoer van afvalstoffen via het lymfevocht. Prolactine bereikt zelf de melkklieren via de
bloedbaan en stimuleert daar de melkproducerende cellen.
10. Bespreek de nutritionele eigenschappen van moedermelk en maak de vergelijking met volle
koemelk.
Moedermelk bevat ongeveer evenveel energie als volle melk, nl. 70-75 kcal per 100ml. Het
eiwitgehalte ligt echter veel lager, nl. slechts 1,1g per 100ml ipv 1,5g per 100ml. Het is wei-
overwegend en is dus veel beter verteerbaar. De caseïnemicellen zijn dan ook kleiner, waardoor ze al
uitvlokken in de maag en zo een zachte makkelijk verteerbare wrongel vormen. Het vetgehalte ligt
hoger dan in koemelk, nl. 4,5g per 100ml en het cholesterolgehalte is ongeveer hetzelfde, nl. 14
mg/100ml. Het koolhydraatgehalte ligt hoger, nl. 7,1g per 100ml en dit is vnl. lactose wat zorgt voor
een dunne en frequente stoelgang. De onverteerde fractie van lactose kan dienen als voeding voor de
darmflora, wat hen in staat stelt ons te verdedigen tegen pathogene indringers. Er worden hierbij
melkzuren geproduceerd, welke de pH doen dalen, wat de Fe- en Ca-absorptie bevordert. Het bevat
minder mineralen dan koemelk, maar de benutting is wel optimaal. De vitaminen zijn vnl. afhankelijk
van de voedingstoestand van de moeder, maar het is sowieso wel arm aan vit D en K. Moedermelk
bevat (itt koemelk) beschermende stoffen zoals lactoferrine, lysosyme, immunoglobulines, bifidusfactor
en leukocyten en antivirale factoren.