Gezondheidspsychologie
Hoofdstuk 1: Biopsychosociale model
1. Wat is gezondheid? = Veranderende perspectieven
Biopsychosociaal
- Klachten bekijken vanuit deze 3 hoeken
Bio: biologische zaken -> medische kijk, lichamelijke kijk
Psycho: psychologische zaken
Sociaal: sociale zaken
Gezondheid in geschiedenis
- Uiteenlopende culturen verschillende betekenissen
Van oudsher
- Relatie tussen geest, goden en fysieke conditie
In veel culturen
- Medicijnmannen = arts + priester
Archeologische vondsten stenen tijdperk
- Schedel met kleine gaatjes
Trepanatie= schedelboringen om kwade geesten te verwijderen
Eerste perspectief op gezondheid= kwaaltjes waren het gevolg van
kwade geesten
- Eigen aan dit model= de religieuze kijk op ziekte
1.1. Relatie tussen lichaam en geest
Hippocrates
- Ging verder opzoek naar de relatie tussen ziekte en geest
Resultaat:
Ziekte = niet t.g.v. kwade geesten of goden
Ziekte = verstoord evenwicht in humores (=lichaamssappen)
Gele gal, slijm, bloed en zwarte gal
Gelinkt aan verschillende persoonlijkheden
- “Lichaam en geest zijn 1 éénheid, ze zijn niet te splitsen”
- Genezing:
Humores opnieuw in evenwicht via aderlatingen, vasten, dieet en
kruidengeneeskunde
- Men gebruikt vandaag de dag nog steeds de eed van Hippocrates
Galenus
- Lichamelijke basis voor alle ziekten
Lichamelijk en geestelijk
- 4 lichamelijke humores verbonden met 4 temperamenten
, 1.2. Magisch-religieus ziektemodel
- Ideeën over gezondheid steeds meer verbonden met geloof en spiritualiteit
- Verbod op wetenschappelijk onderzoek
Vb. men mocht geen autopsies uitvoeren
- Ziekte= straf van god
- Mensen hadden weinig controle over gezondheid
- Priester had de controle over de gezondheid
- Ontstaan van verpleegkunde:
Moest zorgen vanuit een religieuze/gelovige overtuiging
Vanuit liefdadigheid en roeping
Taak: vooral verzorgende en helpende taken
- Patiënt= onwetend en moet ondergaan
- In sommige culturen wordt dit model nog steeds toegepast
Vb. verbod op vaccinaties/verbod op bloed ontvangen (Jehova)
Wetenschappelijke revolutie vanaf 1600
- Dualisme:
Geest <-> lichaam waren afzonderlijke entiteiten
- Er is interactie mogelijk
- Artsen= behoeders/bewakers van het lichaam
Lichaam werd als een machine bekeken
- Geestelijken= behoeders/bewakers van de geest
- Na het overlijden verliet de ziel het lichaam
Kerk was vanaf dit moment akkoord met autopsie en anatomisch onderzoek
Geneeskundige revolutie vanaf 18de - 19de eeuw
Ontstaan van behandelingen
Technischer: meer gericht op diagnostiek
Ontstaan biomedische ziektemodel
1.3. Biomedisch ziektemodel
- Gezondheid= afwezigheid van ziekte
- Ziekte= steeds lichamelijke oorzaak
- Herstel= wegnemen oorzaak ziekte
- Reductionistisch model:
Geest, lichaam en lichaamscellen neurale en biochemische activiteit
Negeren dat mensen kunnen reageren op verschillende manieren op een
ziekte en mensen worden beperkt tot neurale en biochemische activiteit
- Arts= specialist
- Verpleegkundige:
Verzorgende taken + bekwaamheid in medisch-technische handelingen
- Patiënt= onwetend en moet ondergaan
- Kritiek:
‘het is te eng’
Naast fysische factoren, spelen psychische en sociale factoren ook een rol
Ontstaan van biopsychosociale ziektemodel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper axelleverhaegen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.