Dit is de finale samenvatting van het vak 'Preventie: kinderen en jongeren', gemaakt in academiejaar . De samenvatting is gebaseerd op de slides van de drie verschillende onderdelen (Deel 1: Inleiding over preventie voor kinderenen jongeren & Deel 2: Effectieve preventie voor kinderen en jongeren &...
Deel 2: Effectieve preventie voor kinderen en jongeren
Deel 3: Specifieke toepassingen van preventie voor kinderen en jongeren
DEEL 1: INLEIDING OVER PREVENTIE
2 voorbeelden die vaak plaatsvinden op school:
1. Tools of the mind: executieve functies bij jonge kinderen stimuleren
o Tijdens dansen moeten ze in bevriezende houding te gaan staan → effertful control
stimuleren → dominante respons onderdrukken
2. Mindfulness
Kern van preventie: voorkomen is beter dan genezen
- Criteria tot erkenning van klinisch psycholoog: de onderscheidende kennisdomeinen:
o (5) ‘Klinisch psychologische interventie en preventie en het klinisch onderhoud’
▪ Enkel deze is relevant voor dit vak
WAT IS PREVENTIE? VORMEN VAN PREVENTIE?
WAT IS PREVENTIE?
- Voorkomen van (verergering van) van problemen door vooraf in te grijpen
o Door gericht ingrijpen op risico-en protectieve factoren voor problemen en positieve factoren
te versterken
- Wortels in geneeskunde
o Lichamelijke ziekten
▪ Preventie ontstaan vanuit nood aan vaccins voor ziektes
o Later: psychische stoornissen (Caplan)
▪ Methodieken ontwikkelt om grote groepen mensen verder te helpen, niet
noodzakelijk op moment dat de problematiek al ontwikkeld is, maar ook ervoor
- Epidemiologie: studie frequentie van voorkomen en verspreiding van ziekten en stoornissen in de
populatie
- Doel preventie: zo laag mogelijke prevalentie van ziekten, stoornissen en problemen in populatie
- Doorgaans gericht op groepen
VORMEN VAN PREVENTIE
1. Indeling Caplan: tot op vandaag veel gebruikt
Op basis van ernst van probleem
- Primair
o Wat? Voorkómen van stoornis vooraleer symptomen optreden
o Wie? Totale populatie
▪ Preventieve acties: bv vaccineren van alle kleine kinderen + handvaten bij opvoeding
2
, - Secundair
o Wat? Voorkómen van verdere ontwikkeling van een stoornis waarvan eerste symptomen
vertoond worden
o Wie? Groep die deze symptomen vertoont
▪ Beperktere groep dan primair
▪ Bv jongeren die duidelijk uitspreken dat ze worstelen met angstproblemen
▪ Preventie: voorkomen dat het verergert en uitmondt in suicide
- Tertiair
o Wat? Voorkómen van negatieve gevolgen van stoornis
▪ Bv: preventie bij C met depressie om suïcide te voorkomen
o Wie? Groep die deze stoornis vertoont
Kritiek op indeling Caplan
- Tertiaire preventie = preventie?
o Preventie wordt hierdoor heel breed + weinig eigen identiteit →zegt niet meer zoveel
o Alle interventies zijn dan preventie → dan is preventie alles en niets meer
- ‘Dekt’ niet volledige domein van preventie
o Initiatieven voor risicogroepen die nog geen symptomen vertonen?
▪ Worden niet gecovered door deze indeling
- Sterke nadruk op stoornis/ziekte: voorkomen van iets negatief
o Gezondheid meer dan afwezigheid ziekte
o Doel = ‘ziektevrij’ leven?
▪ We willen gelukkig zijn, veerkrachtig zijn, welbevinden itt zonder ziekte leven
o Aanname dat betrouwbare diagnoses van stoornissen mogelijk zijn
▪ Minder ‘objectief’ voor psychische stoornissen
o Ook kennis nodig over oorzaken/antecedenten → geen sterke kritiek
2. Indeling US Institute of Medicine
- Committee on the Prevention of Mental Disorders
- Stand van zaken preventieonderzoek geestelijke gezondheid
- Preventie beperkt tot dienstverlening vóór psychische stoornis
o Wanneer stoornis → remediëring / behandeling
3
,Op basis van de doelgroep (andere indeling dan Caplan)
- Universele preventie
o Wie? Hele populatie, geen onderscheid volgens individueel risico
- Selectieve preventie
o Wie? Groep met verhoogd risico
- Geïndiceerde preventie
o Wie? Personen die symptomen vertonen maar nog niet (volledig) beantwoorden aan de
diagnostische criteria van de stoornis
Kritiek op indeling US Institute of Medicine
- Blijft uitgaan van ‘deficit’ model → het doel = geen probleem hebben / iets negatief vermijden
o Alternatief Weisz et al. (2005): mental health intervention framework
▪ Wellness promotion
▪ Universal prevention
▪ Selective prevention
▪ Indicated prevention
▪ Therapeutic intervention
- 2009: toevoeging van ‘promotion of mental health’ aan hun interventiespectrum
o Om meer oog te hebben voor het ‘positieve’
GEZONDHEIDSPROMOTIE
Formeel geïntroduceerd door WHO in 1986 (Ottawa charter)
WHO definitie: Het proces waardoor mensen of groepen van mensen in staat gesteld worden om meer
controle te verwerven over de determinanten van hun gezondheid, en zo hun gezondheid te verbeteren.
- Ook in rijke landen belangrijk om dit te promoten
Actieterreinen:
1. Healthy public policy
2. Supportive Environments -> dit opo
3. Community involvement
4. Individu -> dit opo
5. Reorient Health Services
OMSCHRIJVING EN VORMEN VAN PREVENTIE : TOT SLOT
Preventieve benadering nog niet lang geïntroduceerd
- Begrippenkader ‘in ontwikkeling’
- Invloed medisch model
o Begrijpelijk, omdat preventie vaak vanuit dat beleidsdomein gefinancierd (ook in Vlaanderen)
o Dit vak: vooral geïnspireerd op Youth Prevention Science
4
,(Preventief) beleid: richten naar verschillende niveaus
- ‘Stepped care’ benadering: meer laagdrempelig aanbod voor grote groep
- Voorbeelden:
o Interventiespectrum Mrazek & Haggerty (1994)
Als x niet volstaat dan verder
richting behandeling en LT
o Preventiepiramide Deklerck (2011)
o ‘Three tier model’ in US onderwijs
- Obv ‘response-to-intervention’ benadering
5
, o Zorgcontinuüm in Vlaams onderwijs (M-decreet)
o MoodSpace
o KULeuven vergroot zorgaanbod voor studenten die mentaal in de knoop zitten
▪ → stepped care benadering
▪ Starten van Moodspace → groepsaanbod → individuele gesprekken / therapie
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisesimons1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
