In deze samenvatting is de volledige leerstof rond het thema / domein maatschappij samengevat. Ook het onderdeel didactiek is samengevat.
Met deze samenvatting behaalde ik voor het examen een 14/20.
,- macht (is) -
in politiek: de invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren
kenmerken macht:
- intentioneel: persoon die macht uitoefent doet het doelbewust
- effectief: enkel spreken van macht als dat ook echt resultaat biedt
- daad en vermogen: uitoefenen van macht = effectieve daad van macht iemand met macht heeft
het vermogen om die daden uit te lokken
- asymmetrisch: machthebbende heeft meer overheersing over het machtssubject dan omgekeerd
(politie jou boete geven, maar niet omgekeerd als hij iets verkeerd doet)
- latente / sluimerende macht = het hebben van macht zonder dat je die eigenlijk uitoefent (iem met
hogere functie zegt iets wat jij moet doen → jij doet dat dan ook → maar hij controleert niet de
hele tijd of je dat ook effectief doet)
- machtsmiddelen: media, geweld, kennis, informatie, geld
- democratie -
= het bestuur van, voor en door het volk
kenmerken democratie
- sociaal contract: burger geeft macht aan staat, staat in ruil burger centraal stellen in haar beleid
- regels & procedures: zodat staat (en politici) macht niet zou misbruiken (bv opdeling in 3 machten)
- respect voor individuele rechten: elke burger heeft mensenrechten die door staat gerespecteerd
moeten worden
scheiding der machten
= basisbeginselen van democratie, draait om het verspreiden van de macht over vers instellingen
bedacht door De Montesquieu. Zodat de machten elkaar kunnen controleren en om machtsmisbruik te
vermijden
2
,- de 3 machten -
wetgevende macht
- vaak de parlementen die wetten ontwerpt (wetsvoorstel)
- als ied het ontwerp goedkeurt → doorsturen naar uitvoerende macht (= regeringen)
- Federaal Parlement
- Het Vlaams Parlement
- De Franse Gemeenschapsraad
- Het Waals Parlement
- Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement
- Het Parlement van de Duitse gemeenschap
uitvoerende macht
- uitvoeren van de goedgekeurde wetten
- De Belgische regering
- De Vlaamse regering
- De Franse gemeenschapsregering
- De Waalse gewestregering
- De Brusselse hoofdstedelijke gewestregering
- de regering van de Duitstalige gemeenschap
rechterlijke macht
- verantwoordelijk voor rechtspraak in het land
- verkiezingen -
= voorbeeld van democratisch gedachtengoed / inspraak burger, wil van burger wordt duidelijk gemaakt
aan beleidsvoerders
evoluties in verkiezingen in België
- 1918: algemeen stemrecht (elke mannelijke Belg stemmen)
- 1948: vrouwen krijgen stemrecht
het Belgisch kiesstelsel
- in BE opkomstplicht: als je niet komt → voor rechtbank verschijnen
- stelsel gebaseerd op evenredigheid → partij krijgt aantal zetels in verhouding met stemmen dat
partij haalde (25% stemmen = 25% zetels in het parlement)
- maar je moet meer dan 5% van de stemmen halen om te mogen zetelen = kiesdrempel
federale verkiezingen, regionale verkiezingen en
Europese verkiezingen gehouden op basis van
kieskringen → in Vlaanderen 6 kieskringen
3
, voor kamer van Volksvertegenwoordigers zijn er 11
kieskringen, komen overeen met 10 Belgische provincies +
BHG
voor Europees parlement is grondgebied opgedeeld in 2
kieskringen en 3 kiescolleges (Vlaams, Franstalige en
Duitstalig)
de verkiezingen in de praktijk
VOOR de verkiezingen
- politieke partijen stellen hun programma voor
- jij als kiezer kiest welk programma het meest bij jouw ideeën, standpunten… aansluit
- partijen maken lijsten op met hun kandidaten (hoe hoger op de lijst, hoe groter de kans dat die
verkozen geraakt)
DAG VAN de verkiezingen
geldig stemmen
- bovenaan lijst = lijststem / kopstem (je kiest dan voor bepaalde partij)
- kruisje bij naam van meerdere kandidaten van dezelfde lijst = voorkeurstem / naamstem
blanco stemmen
- niet invullen
- ongeldige stem: op meerdere partijen gestemd, tekening gemaakt…
NA de verkiezingen
- zetels worden verdeeld via systeem D’Hondt
- coalitie: als partijen samenwerken / overeenkomst sluiten
- vanaf 2021: voorkeursstemmen belangrijker dan lijststem & persoon met meeste stemmen van
coalitie = burgemeester
● 〇: linkse partijen - communistische partij
● 〇: vooruit - socialistische partij
● 〇: ecologistische partij
● 〇: franstalige partij
● 〇: open VLD en MR (wallonië) – liberalen (grootste familie in parlement)
● 〇: CD&V en Les Engagés – christendemocratische partijen
● 〇: NVA
● 〇: Vlaams belang
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LagerOnderwijsStudies. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
