Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen en adolescenten
In dit document staat een uitgebreide samenvatting van alles dat je moet lezen voor het vak Diagnostiek. Alles dat je nodig hebt voor dit vak staat erin!
College 1a: H1 V&K & H1 Tak e.a.
College 1b: NVO richtlijnen & H2 Tak e.a.
College 2a: H3 Tak e.a.
College 2b: H4, 5, 7 (waarvan paragraaf 10 alleen leesstof) Tak e.a.
College 3a: H6 Tak e.a. (waarvan paragraaf 4.2 alleen leesstof)
College 3b: H9, 13 en 15 V&K
College 4a: H14 & 19 Handboek Forensische Orthopedagogiek
College 4b: H9 Tak e.a. (waarvan paragraaf 6.2 alleen leesstof) & H12 V&K
College 5a: H11 Tak e.a. paragraaf 7 en 8 (daarbij paragraaf 1,2,6,9 leesstof)
NB Paragraaf 3,4 en 5 overslaan. In plaats daarvan: Beal e.a. Canvas & H17 en 18 V&K
College 5b: H13 Tak e.a. & H10 V&K
College 6a: H2 & 18 Handboek Forensische Orthopedagogiek
College 6b: H16 V&K
Overzicht:
● Tak e.a → Hoofdstukken 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 13.
● V & K → Hoofdstukken 1, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 17, 18.
● Handboek FO → Hoofdstukken 2,14, 18 en 19
● Canvas: Richtlijn voor de casusbeschrijving NVO Orthopedagoog-Generalist
● Canvas: Beal, L.A., Holdnack, J.D., Saklofske, D.H. & Weiss, L. (2019). Chapter 2
Practical Considerations in WISC-V Interpretation and Intervention. In: Weiss, L.G.,
Saklofske, D.H., Holdnack, J.A. & Prifitera, A. WISC-V, Clinical Use and
Interpretation. 2nd Edition Academic Press, p. 23-36.
,College 1a
V&K: Hoofdstuk 1: Diagnostisch proces in het onderwijs: de rol van contextfactoren,
veranderbaarheid en positieve elementen
Het doel van diagnostiek is het beantwoorden van een vraag en het nemen van een
beslissing in dat kader. Deze beslissing kan betrekking hebben op het stellen van een
diagnose of het geven van een advies.
1. Diagnostische vraagstellingen en procedures
1.1 Typen diagnostiek: doelen, functies en vraagstellingen
Doelen of functies van diagnostiek:
● Probleemoplossing (advisering)
○ Hoe zit een probleem in elkaar, welke factoren spelen een rol en wat kunnen
we doen om dit probleem op te lossen of te verminderen?
● Plaatsing
○ Waar plaatsen we deze persoon?
● Selectie
○ De kans van slagen van de cliënt/leerling of de meest geschikte persoon voor
een bepaalde functe of opleiding
● Classificatie
○ De categorie waartoe de client behoort
● Evaluatie
○ Het effect van een bepaalde interventie
Relateren we deze vraagstellingen aan bovenstaande doelen, dan zijn er drie typen:
1. Onderkennende diagnostiek → probleembeschrijving/niveaubepaling cq
screening/classificatie
2. Verklarende diagnostiek → probleemoplossing/advisering (indicerende
diagnostiek in enge zin) plaatsing/selectie
3. Indicerende diagnostiek → probleemoplossing/plaatsing/adviesgericht
Evaluatie tijdens de interventie heet ook wel monitoring.
Op volgorde:
1. Screening
2. Verheldering
3. Onderkenning
4. Verklaring
5. Indicering in enge zin
6. Begeleiding
7. Evaluatie
Probleemoplossing bij stap 2 tot en met stap 6
Indicering in enge zin bij stap 5 en 6
1.2 Wat is het eindproduct dan wel antwoord bij de verschillende vraagstellingen?
Bij verhelderende diagnostiek wil je diagnostisch handelen als resultaat: een ordening van
,de klachten die de cliënt onderschrijft en herkent en waarop diens hulpvragen betrekking
hebben.
Onderkennende vraagstelling is ook wel beschrijvende of karakteriserende diagnostiek. Wat
is er aan de hand? Het eindproducten kan verschillende soorten uitspraken/antwoorden op
de hulpvragen van cliënten omvatten:
● Objectieve beschrijving van aard, omvang en ernst van een specifiek probleem
● Een niveaubepaling van bepaalde ontwikkelingsgebieden of schoolse vaardigheden
● Categorie of stoornis waartoe het probleemgedrag van de cliënt volgens een
classificatiesysteem behoort
Bij verklarende diagnostiek wil je weten hoe het komt dat bepaald probleemgedrag
voorkomt, zodat je de problematiek begrijpt én aanknopingspunten hebt voor de
behandeling. Waarom zijn deze problemen er? Je onderzoekt condities of factoren die
problemen veroorzaken of in stand houden (kind, ouders, school...) Dit kunnen ook
interpretaties of ideeën zijn. Wetenschappelijke/parate kennis is essentieel om te bepalen
welke condities/factoren relevant zijn
Bij indicerende diagnostiek (in enge zin) wil je bepalen of een bepaald type behandeling of
plaatsing geschikt is voor een kind, of hij of zij voldoet aan de toelatingscriteria en er geen
contra-indicaties aanwezig zijn. Er zijn twee typen:
● Plaatsing: toewijzen aan de meest geschikte behandeling; kiezen uit alternatieven
● Selectie: bepalen van geschiktheid voor bijvoorbeeld een opleiding; ja of nee
Let op: Bij indicerend in engere zin is je advies slechts een beslissing. Je zegt niks over hoe
de behandeling ingevuld moet worden
(Be)handelingsgerichte diagnostiek wordt ook wel indicerende diagnostiek in ruime zin
genoemd. Je wilt hulpverlening plannen en de kans van slagen van een bepaalde interventie
inschatten:
● Behandelingsplanning
● Taxatie veranderbaarheid
Je probeert te beoordelen wat kind, ouders en leerkracht nodig hebben om de problematiek
te doen verminderen:
● Welke doelen staan centraal?
● Welke aanpak is nodig om die doelen te bereiken?
Evaluatieve diagnostiek vindt na een tijdje plaats nadat de plaatsing of behandeling is
geïndiceerd. Het is in principe herhalingsonderzoek en je wil weten of het advies het
gewenste effect heeft gehad:
● Moet de behandeling worden veranderd of bijgesteld?
● Kan de behandeling gestopt worden?
● Kan de behandeling op dezelfde manier worden voortgezet?
Hiervoor is monitoring van belang: is de interventie uitgevoerd zoals bedoeld
1. Nee, dan zou de behandeling effectief kunnen zijn als die beter wordt uitgevoerd
2. Ja, dan is wellicht de verkeerde behandeling gekozen en/of verkeerde diagnose
gesteld
, 1.3 Conclusie
De vraagstellingen hebben een chronologische volgorde.
2. Fasen en stappen in verschillende diagnostische procedures
Er is een procesmodel diagnostiek, regulatieve cyclus, diagnostische cyclus en HDG
(handelingsgerichte diagnostiek). Allemaal hebben we verschillende stappen.fasen in
diagnostische procedures.
2.1 Screening versus gericht diagnostisch onderzoek
Screening → relatieve oppervlakkige informatieverwerking op een naar
verhouding breed gebied. Het doel is in een kort tijdsbestek een overzicht krijgen
van diverse domeinen van functioneren en de sterke en zwakke elementen
hierin. De term sluit aan bij onderkennende diagnostiek. Een dergelijke screening
kan buiten de context van individueel diagnostiek onderzoek in het kader van
preventie plaatsvinden. Daarnaast wordt de term screening ook binnen de
context van individuele diagnostiek gebruikt voor het inwinnen van zogenaamde
bredeband-informatie ter verkenning van de problematiek van een individueel
kind. Na de screening kunnen er hypothesen geformuleerd worden ter
voorbereiding van het gerichte onderzoek.
2.2 Indicerende versus begeleidingsgericht diagnostiek
Indicerende diagnostiek
● Indicatiestelling in enge zin → als het alleen om plaatsing gaat. Voorbeeld:
het vaststellen van toelaatbaarheid tot speciaal onderwijs.
● Indicatiestelling in ruime zin → zowel plaatsing als begeleidingsgericht.
Het is gericht op het vellen van een oordeel over de specifiekere invulling
van de begeleiding
● Het gaat om het kiezen van voorlopige globale interventiedoelen en het beproeven
van de kansrijkheid van bepaalde interventies
Begeleidingsgericht onderzoek → indien er specifieke doelen worden vastgelegd,
op basis van een advies en een afgerond diagnostisch proces, dan bevindt de
diagnosticus zich op het terrein van de begeleider of behandelaar.
2.3 Tot besluit
Het is nuttig dat er diverse typen diagnostiek zijn.
3. Handelingsgerichte benadering van het diagnostisch proces
3.1 De invloed van het HGD-model in het onderwijs
Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) heeft binnen Nederland een ware omslag in het
denken en werken van diagnostici in het onderwijsveld teweeggebracht. Met de keuze voor
HGD wordt afstand gedaan van de routinematige werkwijze en uniformiteit die lange tijd de
norm was binnen diagnostisch onderzoek. Binnen HGD wordt uitgegaan van een expliciete
en controleerbare relatie tussen de specifieke hulpvragen van cliënten enerzijds en het
diagnostische traject en de antwoorden van de diagnosticus anderzijds/
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studiebolletje1997. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.