Cel = fundamentele eenheid v/h leven
Cel: 1-100 µm (1µm = 10-6m)
o lichtmicroscoop
De organellen (subcellulaire structuren): 1-10 µm
o Elektronenmicroscoop
4.2 Prokaryote en eukaryote cellen
Prokaryote cellen:
o Bacteriën en archaea (=oude groep
ééncellige organismen)
o Heeft geen kern. DNA zit geconcentreerd
in één gebied in de cel (= nucleoide),
maar dat gebied wordt niet door
membraan afgescheiden van de rest.
o Geen organellen in het cytoplasma
Eukaryote cellen:
o Protisten (=diverse groep ééncelligen), planten, fungi (=schimmels en
zwammen) en dieren
o DNA zit in een kern (= nucleus), die van de rest van de cel (=
cytoplasma) wordt gescheiden door kernmembraan
o In cytoplasma zitten verschillende organellen
4.3 Het plasmamembraan
Buiten’rand’ cel = plasmamembraan:
o Functioneert als actieve, selectieve barrière voor zuurstof,
voedingsstoffen en afvalproducten
Componenten celmembraan: fosfolipiden, proteïnen, glycolipiden en
cholesterol
Celmembraan = fosfolipidendubbellaag →
fosfolipiden zijn in 2 lagen gerangschikt
o Hydrofiele koppen: aan
membraanoppervlakte
o Hydrofobe staarten: naar elkaar gericht
Integrale- of intrinsieke eiwitten:
o Zitten tussen fosfolipiden in membraan
o Sommige integrale eiwitten vormen kanalen →laten watermoleculen,
kleine oplosbare verbindingen en ionen in en uit de cel
o Communicatie tussen inwendige en uitwendige v/d cel gebeurt meestal
door deze kanalen
Periferische- of extrinsieke eiwitten:
o Gebonden aan polaire buitenkant v/e membraan
Plantencel:
o Cel wordt nog eens omgeven door celwand, bestaande uit cellulose,
enkele andere polysacchariden en eiwitten
, o Functie wand: bescherming cel, in vorm houden en voorkomt
overmatige opname water
4.4 Transport
Celmembraan = selectief permeabel = water kan celmembraan snel
passeren, terwijl opgeloste stoffen het membraan langzamer/helemaal niet
kunnen passeren
Soorten transport:
o Passief transport:
Wanneer het ‘spontaan’ plaatsvindt
Wanneer de cel zelf geen energie hoeft te leveren
Transport vindt plaats doormiddel van diffusie, dus met een
gradiënt mee
o Actief transport:
Wanneer de cel wel zelf energie moet
leveren
Bepaalde eiwitten functioneren in het
membraan als pompen die stoffen actief
tegen hun gradiënt in transporteren
Veel stoffen (zoals K+,Na+ en glucose)
kunnen zowel passie als actief door het
membraan heen worden
getransporteerd, afhankelijk v/d samenstelling v/h membraan
4.4.1 Passief transport
Door samenstelling v/h celmembraan zal een molecule sneller door de
lipidendubbellaag diffunderen naarmate het kleiner en lipofieler is
Apolaire stoffen (zoals zuurstof, stikstof en benzeen):
o Lossen door lipofiele karakter
gemakkelijk op in
lipidendubbellaag + kunnen door
deze laag heen diffunderen
Polaire stoffen:
o Worden door hun lipofobe karakter
slecht doorgelaten
o Kleine polaire ongeladen
moleculen (zoals CO2 en ureum)
zijn nog in staat zonder hulp de lipidendubbellaag te passeren
o Transport alle overige polaire stoffen verloopt met behulp van
transporteiwitten
Kleine geladen deeltjes (zoals Cl-,H+ en Ca2+) kunnen via kanaaltjes in deze
transporteiwitten passeren
o Dit transport wordt bepaald door de dikte v/d watermantel
Blijkt relatief dikker te zijn naarmate ion kleiner is
o Lading van ionen speelt ook een rol bij de snelheid v/d diffusie
o Over celmembraan is vaak een elektrische gradiënt aanwezig:
binnenzijde = negatief t.o.v buitenzijde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saarvercammen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.