Een samenvatting van les 12 / hoofdstuk 12 geschiedenis van het publiekrecht. Met kleuren, schema's, vergelijkende kolommen en aanduidingen van belangrijke zaken. O.b.v. deze samenvatting een 17/20 behaald.
Samenvatting les 12 GPuR
De Atlantische revolutie II: De sociale welvaartsstaat
Overture: De val van Churchill
Op 25 juli 1945 verlaat Churchill conferentie van Potsdam
Op 26 juli 1945 wint Labour de parlementsverkiezingen: Clement Atlee wordt premier en gaat terug
om conferentie van Potsdam af te ronden.
Keuze van Britse kiezer was keuze voor de sociale welvaartsstaat
Beveridge report
In 1942 opgesteld door Sir William Beveridge
Pleitte voor de organisatie van een universeel stelsel van sociale zekerheid dat mensen een
verzekerd minimaal inkomen zou geven “from the cradle to the grave”
Niet alleen voor specifieke groepen, voor elke Britse burger
Gefinancierd door wekelijkse bijdragen van werkenden en werkgevers
Labour omarmt dit en wint er de verkiezingen mee:
o 1946: National Insurance Act, algemeen nationaal stelsel van financiële voorzieningen in
geval van ziekte, werkloosheid, zwangerschap en pensionering
o 1948: Oprichting National Health Service: basis geneeskundige zorg voor iedereen
In Europa wordt aanzienlijke vooruitgang gemaakt op vlak van uitbreiding en veralgemening van de
sociale voorzieningen (In België onder de regeringen van de Brugse Socialist Achiel Van Acker)
Overheid nam verantwoordelijkheid voor het verzekeren van een bepaald niveau van
inkomensvoorziening en publieke dienstverlening
Gepaard met actieve interventie in de economie
Omvang bureaucratisch apparaat groeide navenant
Op schaal van Charles Tilly over de 7 taken van de overheid bewoog de sociale welvaartsstaat
zich naar
o 6. Het herverdelen van de rijkdommen en bezittingen van de onderdanen
o 7. Controle verwerven over de creatie van rijkdom door interventie in de economie
De uitbouw van de Sociale Welvaartsstaat
Vanaf het laatste kwart van de 19e eeuw was er onder druk van de arbeidersbeweging een
beweging op gang gekomen voor betere sociale rechten
Algemeen stemrecht na WOI zorgde voor drastische groei in sociaaldemocratische partijen en
communisten
o Veel toegevingen door rechts en centrum om sociale vrede te bewaren
Grootste opbouw sociale voorzieningen echter in totalitaire regimes (Duitsland, Italië, SU)
Economische crisis van 1929 holde sociale verworvenheden uit
Eind jaren ’30 zou dreiging van Nazi-Duitsland leiden tot herbewapening, dus geen ruimte voor
sociale voorzieningen
Onder het paradigma van de burgerlijke natiestaat
, Onder liberale natiestaat 19e en 20e eeuw was rol van de staat in het economische leven de
werking van de vrije markt en het vrije initiatief verzekeren (de nachtwakerstaat)
Sociaal beleid 19e en 20e eeuw steunt op 2 pijlers:
1. Arbeidsbescherming
De roep om arbeidsbescherming botste met de economische logica van
winstmaximalisatie.
Juridisch botste het met de vrijheid van (arbeids)contracten
Heersende privaatrecht reduceerde arbeid tot een verhandelbaar goed
waarbij WG en WN vrij konden contracteren -> leidde tot uitbuiting WN
Men wilde hieraan verhelpen door via de wetgeving randvoorwaarden te stellen
of door collectieve onderhandelingen mogelijk te maken
2. Sociale zekerheid
Ambitie om werkende klasse te beschermen tegen risico’s van inkomensverlies
via stelsel van verzekeringen en solidariteit onder groepen van werkenden
Kon alleen via collectieve organisaties of overheidsinmenging, of beide
“Freedom of want”
State of the Union Roosevelt 1941: Freedom of want verzekeren behoort tot taak overheid
State of the Union 1944: Roosevelt bepleit 2e bill of rights die een menswaardig bestaan
mogelijk maakten.
o Recht op onderwijs, recht op degelijke huizing, recht om genoeg te verdienen om
voldoende eten, kleren en vrijetijdsbesteding te veroorloven, etc.
o Aantal hiervan werden opgenomen in UVRM in 1948
De doorbraak van de sociale welvaartsstaat was ook schatplichtig aan de vrees voor de opmars van
het communisme. De sociale welvaartsstaat werd gezien als een onderdeel van de strategie om
West-Europa uit de handen te houden van het communisme.
Tijdens de Koude Oorlog groeide in West-Europa een consensus in de politiek rond het model van de
sociaal gecorrigeerde markteconomie. Overheidsoptreden had hierbij 3 doelen;
1. Overheidsoptreden was nodig om cycli van economische crisissen tegen te gaan
i. Gestoeld op het werk van John Maynard Keynes
2. Overheid moet instaan voor minimaal niveau van algemeen sociaal welzijn. Werd gezien als
voorwaarde voor politieke stabiliteit
3. Sociale ongelijkheid terugdringen door herverdeling van de welvaart. Tussenkomst van
overheid moest bijdragen tot eerlijkere verloning en beter arbeidsomstandigheden
a. Botste het meest met het paradigma van de burgerlijke natiestaat
b. Centrumpartijen gingen er in mee om de koopkracht van de werkende klasse op peil
te houden en om de werkende klasse uit de handen van het communisme te houden
De sociale welvaartsstaat en het recht
Grens tussen publiekrecht en privaatrecht vervaagt
o Arbeidscontract
Nachtswakerstaat: arbeid is verhandelbaar goed en arbeidscontract gewoon
contract
Sociale welvaartstaat: overheid intervenieert om belangen van werknemers en
goede werking economie te garanderen
• Dwingende bepalingen (van openbare orde) in arbeidscontracten
o Opkomst van sociaaleconomische rechten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtengernoazen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
