Samenvatting van het vak Beleid en context van het cultuurmanagement (2126TEWMCM) in de opleiding: master Cultuurmanagement Academiejaar - eerste semester. Lectoren: Annick Schramme & Nathalie Verboven. Samenvatting van de slides met extra uitleg - inclusief gastcollege's
Samenvatting: Beleid en context van de cultuursector
https://mediasite.uantwerpen.be/Mediasite/Channel/2126tewmcm/browse/null/oldest/null/0/n
ull
Doelstellingen
- Wat is cultuurbeleid? Wat is de rol van de overheid inzake cultuur? Wat zijn de legitimaties?
Verschillende cultuurbeleidsmodellen? Hoe komt (cultuur)beleid tot stand?
- Inzicht in en kennis van de historiek van het Vlaams cultuurbeleid. Welke beleidsvisie,
Beleidsdoelstellingen? Wat zijn de krachtlijnen, de toepassing (de praktijk) ….
- Inzicht in de verschillende decreten die het culturele veld reguleren en de
financieringsmechanismen. Inzicht in en kennis van het Vlaamse adviesbestel en de
subsidiëring (beleidsbeslissingsproces).
- Overzicht van het culturele veld: wie zijn de actoren?
- Kritisch volgen van de recente beleidsontwikkelingen.
- Kennen en kunnen toepassen van een aantal nieuwe en/of cruciale begrippen: culturele
competentie, culturele omnivoor, steunpunten, cultuurconvenant…
Inhoudstafel
1 Sessie 1: Wat is cultuur? Wat is beleid?.................................................................................2
1.1 Het cultuurbegrip .............................................................................................................................. 2
1.2 Wat is cultuurbeleid? ........................................................................................................................ 5
1.3 Verschillende vormen van ondersteuning ........................................................................................ 8
2 Sessie 2: Geschiedenis van het Vlaamse cultuurbeleid ........................................................ 12
2.1 Geschiedenis van het Vlaamse cultuurbeleid ................................................................................. 12
2.2 Het Vlaamse cultuurbeleid.............................................................................................................. 17
3 Sessie 3: Amateurkunsten en sociaal-cultureel werk ........................................................... 22
3.1 De Federatie.................................................................................................................................... 22
5.1 Deel 1 .............................................................................................................................................. 43
7.2 Het VAF ........................................................................................................................................... 84
8 Sessie 8: Het Vlaams internationaal cultuurbeleid en het Europese cultuurbeleid ............... 89
8.1 Het Vlaams internationaal cultuurbeleid ........................................................................................ 89
8.2 Het Europese cultuurbeleid ............................................................................................................ 94
1 Sessie 1: Wat is cultuur? Wat is beleid?
Examen:
- Verklaring van 2 begrippen
- Korte bespreking paper
- Algemene beleidsvraag
- Decreten en hand-outs kunnen geraadpleegd worden
1.1 Het cultuurbegrip
- Humanistische cultuuropvatting – cultuur draagt bij tot het humanistische ideaal:
persoonsontwikkeling
- Antropologische cultuurvisie – gebruiken, tradities en normen van een bepaalde groep
- Mentalistisch cultuurbegrip – onderscheid natuur en cultuur
2
, lOMoARcPSD|2374147
- Semiotische of symbolisch cultuurbegrip
o Hoe we ons uitdrukken – betekenis geven aan de wereld en aan onszelf
o “The semiotisation of everday life of symbolic communication”
o Culturalisering van de economie <> economisering van de cultuur
Het cultuurbegrip vanuit beleidsmatig perspectief
Beleidsmatig onderscheid tussen – op sectoraal vlak:
- Professionele kunsten
- Cultureel erfgoed
- Sociaal-cultureel werk en amateurkunsten – cultuur educatie
Cultuurbeleid wordt geconfronteerd met maatschappelijke vraagstukken waardoor een opdeling in
sectoren niet meer voldoende is – op lokaal beleid is dit echter anders.
Uitdeining van het cultuurbegrip:
- Door de democratisering van het cultuurbegrip sinds de jaren 60 vb. ook strips (VFL) of
popmuziek (sinds het muziekdecreet van 1998) kunnen worden gesubsidieerd
- Groeiende aandacht voor de creatieve industrieën (sinds 1998, voor het eerst in de UK)
Definitie creatieve industrieën
= geheel van sectoren en activiteiten die beroep doen op de input van menselijke creativiteit voor de
creatie van symbolische meerwaarde, opgedeeld volgens verschillende stadia van de waardeketen
(creatie, productie, verspreiding en consumptie) – economische definitie
Vb. auteur schrijft een boek à gaat vervolgens op zoek naar een uitgever à boek wordt
uitgebracht in boekhandels – distributie à consument die het boek koopt
Onderscheid tussen kerncreatieve en ondersteunende creatieve industrieën!
12 sectoren opgedeeld in 3 clusters:
Beeldende kunsten Audiovisuele sector Mode
Podiumkunsten Gaming sector Design
Muziek Nieuwe media Architectuur
Cultureel erfgoed Gedrukte media Reclame & communicatie
Concentrische cirkels van David Throsby
3
, lOMoARcPSD|2374147
Definitie culturele en creatieve sectoren in Europa
o Identiteits- en gemeenschapspolitiek/culturele diversiteit – Jan Jambon focust zich op
het versterken van de Vlaamse identiteit als minister van een sterk Vlaams-
nationalistische partij
o Cultuurbeleid als ‘Bildung’ – persoonlijke ontwikkeling
o Cultuurbeleid als ‘sociale versterker’
o Cultuurbeleid als versterking van de individuele culturele competentie
o Stimulans voor dynamiek– jonge makers, experiment
o Toegankelijkheid om de participatie te verhogen
o Bewaring “merit good” – overheid moet voor sommige publieke zaken zorg dragen
o Welzijn
5
, lOMoARcPSD|2374147
o Innovatie
o Culturele competentie – democratie
o Sociale cohesie - verbinding
Legitimaties aangevuld aan de hand van de beleidsnota van Minister van Cultuur, Jan Jambon. In
deze beleidsnota – en in het beleid – van een minister is er vaak een combinatie aanwezig van
continuïteit en vernieuwing – eigen accenten. Deze continuïteit wordt gebracht door de administratie.
- Vanuit economisch perspectief
o Marktaanvullend
o Marksturend: juist als economisch multiplicator
o Als bron voor innovatie en werkgelegenheid – infant industries
o Herverdelingsmotief – lage toegangsprijzen
o Merit goods theory
Is het cultuurbeleid ideologisch & partij-georiënteerd? Focus op Vlaanderen & onderscheidend naar
Europa toe. Politieke logica: fluïde geld – je kan dit geld gemakkelijk intrekken van de begroten en
het volgend jaar recupereren. Het is daarnaast wel niet respectvol naar je sectoren toe. Pragmatisme
<> visie/ideologie.
1.2.2 Welke rol voor de overheid
- Institutioneel
o Arm’s length systeem (op afstand & delegeren – vaak aan de hand van een Arts
Council) tegenover het ministerieel systeem (minister beslist al dan niet bijgestaan
door experten en peers)
o Is een continuüm
o Op afstand vb. fondsen of agentschappen met een eigen bestuur en eigen
beoordelingscommissies
o In Nederland: ‘Thorbecke principe’, dit wil zeggen ‘de staat dient geen oordeel uit te
spreken over kunst en wetenschap’
§ Basisinfrastructuur (organisatie die de maatschappij nodig heeft): structurele
subsidie komende van de overheid die beoordeeld worden door de Raad van
Cultuur aan de hand van hun cultuurbeleid.
§ Fondsen (ministerieel systeem): ondersteuning voor het dynamische deel van
de sector
§ Nederlandse mode: Raad voor Cultuur adviseer over de culturele
6
, lOMoARcPSD|2374147
basisinfrastructuur en 6 sectorale fondsen subsidiëren het dynamische deel
van de sector
Voor- en nadelen van een beleid op afstand:
- Voordelen
o Beschermt de artistieke vrijheid
o Verzekert pluralisme in smaak
o Meer continuïteit
§ Subsector internationaal representeren
o Minder politieke beïnvloeding
o Focus op kwaliteit, zonder externe beschouwingen
o Meer transparantie
o Meer flexibiliteit & werken op maat
o Zelfresponsabilisering
- Nadelen
o Betrokkenheid van politici verdwijnt –Isolement ten aanzien van de politiek
o Fonds is verantwoordelijk voor zijn subsector, waardoor er een gevoel kan zijn van
minder algemeen belang – overkoepelend debat
o Grotere kwetsbaarheid – vb. Corona
o Elitaire smaak >< commerciële smaak
o Minder gevoelig voor publieke argumenten
o Maatschappelijk debat vermindert
IFACCA onderzoek ik 201 landen
- 59% ministerieel systeem: allen bevoegdheid van de minister + de administratie
7
, lOMoARcPSD|2374147
- 40% gemend systeem
- 1% zuiver arm’s length systeem
Key elements of an arts policy model IFACCA
1.3 Verschillende vormen van ondersteuning
- Na WOII: cultuur als onderdeel van een welvaartssamenleving, vooral deficitsubsidiëring –
zaken die niet zouden overleven in een gewone markt
- Hernieuwde rol van de overheid
o Subsidiebeleid versus marktgerichte benadering – verwegend deficitbeleid – diverse
overheden
o Eigen inkomstenwerving (via een creatief prijzenbeleid)
o Mogelijkheden van aanvullende financiering (fiscale maatregelen, non-profit private
steun, pps…) – noodzaak aan aanvullende financiering als gevolg van de
verschillende crisissen
o Witboek van aanvullende financiering minister Gatz (2016)
o Andere instrumenten naast subsidies:
§ Fiscale maatregelen: Tax Shelter
• Op federaal niveau
• Daling maatschappelijk belang
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavanlerberghe25. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
