• Fonetogram
- Gra sche weergave van de stem zichtbaar gemaakt in een diagram
- Horizontaal: muzikale stemomvang - toonhoogte in hertz
- Verticaal: dynamische stemomvang - luidheid in decibel
• Doelen fonetogram
- Meten van de stemomvang (mogelijkheden in toonhoogte en luidheid)
- Meten van habituele spreekstem tov totale stemomvang
- Beeld krijgen van de stemmogelijkheden
• Totaalfonetogram (voice range pro le, VRP, stemomvang): in het blauw
• Spreekveld: in het groen, geel, rode gedeelte
• Waarom fonetogra e?
- Onderdeel van diagnostiek bij cliënten met stemklachten
- Vergelijken met normaalwaarden (grootte/vorm/ligging)
- Inzicht in stemkwaliteit (jitter/shimmer/crestfactor)
- Uitleg stemmogelijkheden aan cliënt
- Hulpmiddel bij bepaling stemligging (zangers)
- Therapeutisch: visuele feedback
- Behandeling evalueren
• Waar kan je naar kijken? - spreekveld
- Gemiddelde F0 (toonhoogte)
- Normaalwaarden in de Bodt, 2015
- Gemiddelde intensiteit (luidheid): - Te zacht < 65 dB
- - Te luid > 75 dB
- - Normaal 68-70 dB
• Waar kan je naar kijken? - totaalfonetogram
1. Helling van de onder/bovenlijn
2. Bereik boven 90 dB
3. Vorm/grootte fonetogram
4. Toonhoogtebereik (M/V?)
5. Ligging spreekveld tov totaal
6. (Registerbreuk)
• 1. Helling van de onder/bovenlijn
- Modaal register: dikke massa, lage stem
- Falset register: dunne massa, hoge stem
- Helling bovenste contour (lijn) geeft de versterkingscapaciteit aan
- Helling onderste contour indicatief voor de e ciëntie van de glottissluiting (mucosa)
• Ondergrens fonetogram
- Zachtste toon normaalwaarden: - rond 50 dB (volwassenen)
- rond 55 dB (kinderen)
- boven 55 dB (volwassenen) -> gebied probleemstemmen
fi fi fi ffi
,• Wat valt je op aan de onderlijn (helling): vlakheid van de
onderlijn in het modaal register ontbreekt (zwarte lijnen)
• Wat is de zachtste toon?: 54 dB (paarse pijl wijst naar
het laagste rode punt)
• Interpretatie: probleemstemmen
• 2. Bereik boven 90 dB
- Boven een orkest zonder microfoon, rumoerige klas
- ST: semi tonen
- Normale gezonde stem: 100 of meer STxdB
• Wat kan je zeggen over de belastbaarheid van deze
stem obv het bereik boven de 90 dB?
- Bereik boven de 90 dB is heel beperkt, dat zal dus
onder de waarde van 100 liggen.
- Stem is beperkt belastbaar, luid foneren zal veel
inspanning kosten
• 3. Vorm/grootte fonetogram
• Groot fonetogram - 3 kenmerken
- F0 bereik: > 2,5 octaven
- Dynamisch bereik thv F0 hab: > 35 dB
- Luidheid max: > 90 dB SPL
• Klein fonetogram - 3 kenmerken
- F0 bereik: < 2 octaven
- Dynamisch bereik thv F0 hab: < 35 dB
- I max: < 90 dB
• Octaven
- 2 pianotoetsen die naast elkaar liggen, zijn een halve toonafstand
- Octaaf: afstand tussen 2 tonen van 12 halve tonen
- Gezonde stem 2,5 octaven
• 4. toonhoogtebereik (M/V?)
, • 5. Ligging spreekveld tov totaal
- Gemiddelde F0 is 4 tot 5 halve tonen boven de laagste toon van het fonetogram
• 6. (Registerbreuk)
- Overgang tussen het modaal register en het falset register
- Tussen haakjes, omdat de registerbreuk niet zoveel zegt over de gezondheid van de stem
• Waar kan je naar kijken? - overig
- Niet automatisch vastgelegde e ecten, vb: observaties stemtechniek tijdens opname, registers
- Stemkwaliteitsparameters o.a. jitter
• Jitter
- Afwijking gemiddelde periodeduur noem je Jitter
- Aperiodiciteit: onregelmatige duur van opeenvolgende trillingen,
blauwe lijn ->
- Jitter < 1% = normaal, natuurlijk stemgeluid
- Jitter > 1% = klinisch relevant
- Jitterwaarde van 1% of hoger past bij een afwijkend stemgeluid
- Jitter > 1% wordt beoordeeld als rauw, schor, ruig
- Rode kleuring in fonetogram: Jitter
• Bij welke fonaties vind je verhoogde jitterwaarden in een normale stem?
- Stelling 1: bij luide fonaties in borstregister
- Stelling 2: bij zachte fonaties
- Antwoord: stelling 2
• Fonetogram bij stempathologie
- Reductie in stembereik (< 2 octaven)
- Grilliger ondercontour (steilheid/vlakheid)
- Verhoogde jitter
- Borststem (modaal) kan niet meer luid (geen bereik > 90 dB)
- Verminderde controle
- Verhoogde ondergrens (zachtste toon > 55 dB)
ff
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nnnurr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.