Inhoud
Inleiding tot de antropologie..................................................................................................................2
Les 1 Wat is antropologie...................................................................................................................2
Les 2 Museumetnologie, Expedities...................................................................................................8
Les 3: Antropologie: een nieuwe discipline......................................................................................11
Les 4: Sociologie en antropologie: materialisme en idealisme.........................................................13
Les 5: Cultuur en persoonlijkheid.....................................................................................................17
Les 6: Sociale veranderingen............................................................................................................19
Les 7 Visuele antropologie................................................................................................................22
Les 8: Symbolische Antropologie Interpretatieve & Post Modernisme (+ einde v ‘cultuur’)............25
… & Postmodernisme...................................................................................................................27
Les 9 Postkolonialisme en Dekolonisatie..........................................................................................29
Postkolonialisme...........................................................................................................................30
Les 10 Kunstantropologie.................................................................................................................32
,Inleiding tot de antropologie
Les 1 Wat is antropologie
Antropologie is de studie van de mens. Vakgebied dat verankerd zit in de troebele wateren van de
gesch v het kijken naar ‘De Ander’ maar ook zichzelf constant kritisch bevraagt en afzet tegen
duistere verleden v wetenschappelijk racisme waar het uit voort komt.
- Interesse in ‘De Ander’ al geweest, kent acceleratie in 15 de e door ontdekkingsreizen (Hendrik
de Zeevaarder, Christoffel Columbus, Vasco Da Gama enz.)
- Tweede acceleratie: opkomst v kolonisatie vanaf 18 de e
o Tegelijk ook het onderdrukken om toegang te krijgen tot de grondstoffen (en andere
kostbaarheden) v verre streken
Westerse wereld maakten deze tot hun bezit
- Antropologie is een ‘witte’ discipline
o Westerse geschiedschrijven = dominant in de manier waarop mensen naar de wereld
kijken
Slechts één versie v wereldgeschiedenis is gekend: gesch v witte wereld door
witte mensen beschreven (vanuit wit referentiekader)
Rijkdommen aan kennis verloren
o Nu: antropologen proberen in te leven in andere perspectieven (andere
referentiekader), te vertellen vanuit lokale perspectieve
Nemen de rol aan v mediator, bemiddelaar en intercultureel vertaler
- Ander blik op de wereld: Laura Nader met ‘What the Rest Thinks of the West’
o Keert blik v gesch om en vertrekt vanuit lokale verhalen en geschriften
- Antropologie als discipline is ontstaan in DE, FR, V.S., en ENG
o Teruggebracht tot klassieke oudheid
o Ook bronnen die vaak onderbelicht blijven (Confucius, Khaldun enz.)
Daarom is omkering v westerse blik bel!
- Positionliteit: bel! in werk v antropoloog
o Gaan niet uit v voor de hand liggende, dominante narratief => op zoek naar
vergeten/verhulde stukken gesch (uitbuiting/kolonisatie)
o Ongekend gesch en actualiteit aan het licht te brengen adhv lokale kennis, verhalen
en geschriften
Methodologie
- Etnografisch veldwerk volgens principe v participerend observatie
- ‘in het veld’ voor een lange tijd, onderdompelen in lokale gebruiken en tradities (v
bestudeerde culturen) (kan tot meerdere jaren oplopen)
- Pionier v deze methode: Bronislaw Malinowski (= een v/d stichtende vaders v antro)
o Je moet deel uitmaken v lokale leven
o Participeren en observeren
o ‘Ontdekte’ deze methode v langdurig veldwerk per ongeluk
Zat vast op Trobriandeilanden (archipeleiland v Papoea-Nieuw-Guinea) 1915
door WOII, waren Duits koloniaal bezit (tot 1918: DE kolonies ingeleverd)
Gedowngen jarenlagne verblijf: ontdekte meerwaarde ervan
Schreef ‘Argonauts of the Western Pacific’ 1922
o 1ste etnografie v antropologie
, o Neerslag v jarenlange veldwerk op Trobriandeilanden
o Later: bleek niet zo makkelijk leven tijdens veldwerk
o Vaak eenzaam + leven was niet zo traditioneel
(missionarissen)
Moet om: taal te leren, gebruiken en gewoontes v lokale bevolking eige te
maken => participeren
Nadien: verzamelde etnografische data: om cultuur te analyseren &
proberen conclusies te trekken (via interviews, notitieboekje)
Dagelijkse momenten, omgang m kinderen enz. noteren (niets v info mag
vergaan) => dus niet enkel de rituelen, dansen en kunst
o Veldwerk en (be)schrijven v culturen = centraal in antropologie
o
o Kritiek op Margaret Mead
Lln v Boas (stichtende vader v Amerikaanse antro)
Veldwerk in Samoa ō adolescente meisjes
Ze vertrok met een agenda/missie naar Samoa (wilde een punt maken): of
meisjes op Samoa seksueel vrijer waren dan die in Amerika (zelfde leeftijd)
Weerlegging v Derek Freeman (na overlijden)
o Lesje geleerd: antropoloog best niet vertrekken met omlijnde vragen
Gewoon afwachten er gaat gebeuren en alles laten gebeuren
Geen te gerichte vragen stellen en ook de manier waarop (machtsdynamiek)
- Informant: actief en cruciaal onderdeel v antropologie en methodologie
o Degenen via welke je informatie wint (adoptieve familie, leiders, dorpsgenoten of
soms gwn kinderen en vrouwen die dagelijkse taken op hun nemen)
o Informant niet meer als informant benoemd in tekst: ‘respondent’ of ‘co-researcher’
Zonder hun vertaal/interpretatiewerk zouden antropologen geen/weinig
werk hebben/carrière
- Etnografisch vangnet: grote stukken teksten rechtstreeks afkomstig v/d informanten
o Soort lange ‘quote’ die verhaal uitlegt
o Of transcriptie v opgenomen gesprek
1. Objecten van studie
- Kinship Studies (= verwantschapstudies) vormden groot deel v antro (in prille begin, 1 ste)
o Gaat ō manier v samenleven (kleinste tot macroniveau, leiderschap en macht)
o Oorsprong: Lewis Henry Morgan maakt onderscheid tss descriptieve verwantschap &
verwantschap volgens classificatie:
Descriptieve: uw vader is uw vader, moeder is uw moeder enz.
Classificatie (bv. in Hawaii)
Komt voor in matrilineaire samenleving (afstam moederlijke lijn)
Bv. oom v moeder is ‘classificatorische’ vader
Je bent nauwer verband met je moeders broer (bij geboorte zijn
bloed, niet v je ‘vader’)
o Voor een lange tijd centraal onderwerp & bel! betekenisgever in
bestuderen v culturen=> antropologie herdoopt als kinshipology
- 2de grote thema (sinds Malinowski): exchange (uitwisseling) als basis voor economie
o In Argonauts: uitwisseling tss versch. eilanden v Trobriandarchipel, Kula
, In Kula: arm- en halssieraden uitgewissel ō grote afstanden
Uitwisseling via kano’s tss eilanden (= vorm v contact)
In proces stijgen ze in waarde samen met status v eigenaar
- Ander groot thema: materiele cultuur- en kunststudie
o Einde 19de e (tot begin 20ste e) leidraad voor bestuderen v culturen v verafgelegen
gebieden
o Info ō mensen werd afgeleid uit wat ze materieel voorbrachten (objecten die ze
maakten/gebruikten)
o Ook museumperiode genoemd: periode waar musea overstelpt werden met
dergelijke objecten
- Franz Boas: één voet in museumantropologie en andere in antropologie die volwassen werd
- Malinowski materiele cultuur- en kunststudie helemaal verlaten (ook al 500 pagina’s over
uitwisseling v schelp en koraal)
o Er hing een geurtje aan ongebreidelde verzamelen door kolonisten, missionarissen,
vroege antropologen (verdween toen als topic)
o Pas vanaf 1980 weer topic: als soort subdiscipline v kunstantropologie door Object
and Others v George W. Stocking 1985
Stockings gaat in op gesch v museums en collectioneren
o Nu: kunstantropologie verplicht ons om te kijken naar niet zo fraaie gesch v westerse
wereld allemaal heeft weggehaald, gekregen, gekocht of gestolen (Afrika, Oceanië)
Samen met grassrootsbewegingen en debatten: bewustwording v
onrechtmatigheden (bv. standbeeld Leopold II verwijderen)
2. Vertakking
Onderverdeling in sociale en/of culturele antropologie
- Sociale antropologie: Europa en VK
- Culturele antropologie: VS
- Subdiscliplines (wijsgerige, rechts, visuele, medische)
- Nancy Scheper-Hughes – The Global Traffic in Human Organs (medische)
o Veldwerk in Brazilië
Mensen die organen verkochten om te voorzien v levensonderhoud
Soms vrijwillig, soms geroofd en opengesneden
Op zwarte markt, zo naar prominente ziekenhuizen (VS)
3. Theoretische debatten
- Maatschappij/Samenleving/Cultuur (Society &/- Culture)
- Tijd en plaats
o Johannes Fabian – Time and the Other
Super kritisch werk over hoe je als je iemand anders beschrijft je hen
(onbewust) verandert
De antropoloog komt toe en begint te schrijven vanaf hij toekomt op die
plek, maar de geschiedenis is er al ver voor begonnen
Het verschil tss the ethnographic present (het etnografische heden) en de
volledige geschiedenis van dat volk
Het etnografische heden is dus problematisch
Over mensen bevriezen in tijd en ruimte
o Kritiek op het etnografisch anders maken
