Uitgebreide samenvatting MA101 chronische aandoeningen. Het is een samenvatting van alle casusbesprekingen: migraine, diabetes mellitus type II, COPD, hartfalen en atriumfibrilleren. Veel plaatjes, overzichtelijk en visueel.
hele fijne opmaak en kort en bondig toch belangrijke delen samengevat!
Door: roosklaasen • 10 maanden geleden
Verkoper
Volgen
BiFarmaUni
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Casusbespreking
wat veroorzaakt migraine?
Migraine Pathogenese
Mensen ontwikkelen migraine door een genetisch 1.Veranderingen in de bepaalde aspecten--> activatie
gevoelig zenuwstelsel. Veranderingen in bepaalde aspecten hypothalamus --> prodroom (eerste symptomen)
kunnen bij hen migraine veroorzaken: 2.Veranderingen in de hersenfunctie, met name in de
Interne veranderingen: circuits die de thalamus en de cortex verbinden
Hormonaal (sensitisatie thalamo-corticale circuits) --> allodynie
Stress 3.1.Activatie trigemino-cervivaal complex -->
Veranderingen in slaapgewoonte elektrische instabiliteit in het brein: golf van elektrische
Externe veranderingen: depolarisatie van alle corticale elementen (CSD). Kort
Alcohol hierna vindt repolarisatie plaats samen met een
Veranderingen in het weer verlaging van cerebrale bloedstroom. --> Aura
Schittering/flikkerend licht 3.2.Substance P, CGRP en NKA komen vrij die aan
receptoren in intracraniale bloedvaten binden.
4.Vasodilatatie, plasma-eiwit extravasatie en
Fasen van migraine uiteindelijk inflammatie rond vaatjes die de dura mater
van bloed voorzien
5.Reactivatie trigeminal nerves --> signaal wordt
Prodromale fase
doorgegeven aan plek in hersenstam (TNC) die
***Aura*** Pijn/migraine fase Postdromale fase
uren- ca. 2 dagen minuten-uur 4-72 uur uren-dagen pijnimpulsen naar de thalamus stuurt.
6.Prikkel naar hersenschors via thalamus -->
Postdromale fase:
migraineuze hoofdpijn
Vermoeidheid, verminderd functioneren
Depressieve of hypomane stemming
Trek in bepaalde voedingsmiddelen
Spierpijn in nek of hoofd
Gevoeligheid voor geuren/geluiden
Aura (komt voor bij ca. 15% van de mensen met migraine):
Visuele stoornissen (flikkeringen etc.)
Eenzijdige tintelingen
Dof gevoel in lippen, gelaat of hand
Pijn/migrainefase:
Eenzijdige hoofdpijn (vaak pulserend). Deze verergert
bij geringe fysieke inspanning en verhindert dagelijkse
activiteiten.
Misselijkheid en/of braken en/of:
Foto- en fonofobie
Postdromale fase:
Vermoeidheid en concentratieproblemen kunnen
vooral de eerste 2 dagen na verdwijnen van hoofdpijn
nog aanwezig zijn. CGRP= Vaatverwijdende neurotransmitter die o.a.
wordt afgegeven door nervus trigeminus. Effect:
pijnmodulatie en vasodilatatie en dus uiteindelijk
Het ontstekingsproces verantwoordelijk voor de inflammatie rond vaatjes die de dura mater van bloed
migraineuze hoofdpijn speelt zich af rond vaatjes die de voorzien.
dura mater van bloed voorzien. Allodynie= Verhoogde gevoeligheid voor niet-
schadelijke prikkels
Migraine vs. spanningshoofdpijn
Spanningshoofdpijn Migraine
Herhaaldelijk optredende eenzijdige hoofdpijnaanvallen
Tweezijdige, drukkende of knellende, mild of matig gedurende 4-72 uur. Vaak bonzend van karakter, matig
intense hoofdpijn gedurende minuten tot dagen tot hevige intensiteit
Hoofdpijn neemt niet toe bij geringe fysieke activiteit. Verergert bij fysieke inspanning
Foto- of fonofobie kan aanwezig zijn Verhindert dagelijkse activiteiten
Hoodpijn kan activiteiten verstoren, maar verhindert Gaat gepaard met:
deze (meestal) niet. Misselijkheid en/of braken en/of:
Foto- en fonofobie
,Cortical spreading depression (CSD)
CSD veroorzaakt migraine aura en bestaat uit een
golf van elektrische depolarisatie van alle
corticale elementen. Kort hierna vindt
repolarisatie plaats samen met een verlaging van
de cerebrale bloedstroom. Door de verminderde
bloedstroom kunnen flikkeringen in het visuele
veld etc. ontstaan.
CSD hoeft niet altijd bij migraine voor te komen.
De invloed van serotonine aanvalsBehandeling van migraine
5-HT18 receptoren: Bevinden zich op glad spierweefsel, Behandeldoel= De functionele invaliditeit verminderen
o.a. van de capillairen in de dura mater. Activatie --> door de duur en ernst van de aanval te verminderen.
vaatvernauwing. Hierdoor wordt het effect van CGRP
deels teniet gedaan. Het soort behandeling is grotendeels afhankelijk van de
5-HT1D receptoren: Liggen presynaptisch op o.a. karakteristieken van de aanval:
Ernst van de hoofdpijn
uiteinden van N. Trigeminus waaruit o.a. CGRP wordt
Frequentie
afgegeven. Activatie --> minder CGRP afgifte.
Invaliditeit
5-HT1B receptoren: Vasoconstrictie
Geassocieerde symptomen
5HT1F receptoren: .......
Time-to-peak
Paracetamol, NSAID's en tripranen hebben
Chronische migraine + waarschijnlijk een vergelijkbare effectiviteit.
Medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH) Paracetamol: goedkoop, makkelijk verkrijgbaar, weinig
bijwerkingen en minder contra-indicaties.
Chronische migraine= Hoofdpijn op ≥ 15 dagen per
mand:
Aanvalsbehandeling:
Gedurende > 3 maanden
Waarvan ≥ 8 dagen migraine Paracetamol
Die ontstaat na ten minste 5 eerdere Stap 1.
Innemen bij begin van de hoofdpijn
migraineaanvallen
Vaak is medicatieovergebruik de oorzaak NSAID
Stap 2.
Voorkeur ibuprofen of naproxen
Medicatieovergebruikshoofdpijn Innemen bij begin van de hoofdpijn
Hoofdpijn op ≥ 15 dagen per maand bij een patiënt
met een eerder bestaande vorm van hoofdpijn Triptaan
Aspecifieke hoofdpijn veroorzaakt door overmatig Innemen bij begin van de hoofdpijn
gebruik van hoofdpijnmedicatie (niet zinvol om in te nemen bij begin
van evt. aura of in prodromale fase)
Bij MOH wordt er in één keer gestopt met de medicatie Neem zo nodig, bij effectiviteit,
die het veroorzaakt. Advies: komende 2 weken niets maar terugkerende hoofdpijn, na
plannen (onderliggende hoofdpijn kan terugkomen). minimaal 2 uur nog een tablet
Stap 3. Op grond van kosten: suma-, riza- of
zolmitriptan.
Geneesmiddel Gebruiksduur
Alleen sumatriptan en zolmitriptan
kunnen bij volgende aanval in
≥ 15 dagen per maand
Paracetamol/NSAID hogere dosering worden
gedurende ≥ 3 maanden
voorgeschreven
Onvoldoende effect? Ander
≥ 10 dagen per maand
Triptanen of opioïden triptaan
gedurende ≥ 3 maanden
Episodische migraine= < 14 dagen per maand migraine
Misselijkheid? Rectale toediening of + metoclopramide of
gedurende 3 maanden. domperidon. Na anti-emeticum bij triptanen nog
misselijkheid? injectie of neusspray (aanzienlijk duurder)
Domperidon: max. 7 dagen
Behandeldoel= Verlagen van de aanvalsfrequentie, het
Metoclopramide: max. 5 dagen.
aantal hoofdpijndagen, aantal dagen met migraine en de
ernst van de migraine.
20-50% reductie van de aanvallen.
, nsaid's
Mechanisme: Remmen de producatie van prostaglandinen. Ze remmen cyclo-oxygenase (COX). COX zet arachidonzuur
om in prostaglandine H2, dat vervolgens door andere enzymen wordt omgezet in prostaglandinen en tromboxanen.
Effect: Pijnstilling, koortswering en ontstekingsremming
Typerende bijwerkingen:
Verminderde trombocytaggregatie --> remming COX-1 leidt tot afname tromboxaan A2-activiteit: bloedingstijd kan
toenemn.
Maag-darmklachten
COX-1 vormt beschermende prostaglandinen in de cellen van het maagepitheel. Remming--> gastro-intestinale
bijwerkingen.
Ibuprofen, naproxen, diclofenac
triptanen
Mechanisme: Activeren selectief de 5HT1-receptoren (vooral 5HT1B- en 5HT1D-receptoren). Hierdoor komt
vasoconstrictie van gedilateerde craniala extracerebrale bloedvaten tot stand.
Sumatriptan: voornamelijk 5HT1D (vasoconstrictie craniale bloedvaten)
Rizatriptan: 5HT1D
Zolmitriptan: 5HT1B/1D
Effect: Couperen van de migraine-aanval en verlicht de hoofdpijn
Typerende bijwerkingen:
Slaperigheid, duizeligheid, zwakte en misselijkheid
Drukkend gevoel op borst
Tintelingen, warmtesensaties
Alle triptanen moeten worden ingenomen tijdens een aanval of aan het begin van de hoofdpijnfase, omdat inname in
aura-fase of later in de hoofdpijnfase gepaard gaat met mindere werkzaamheid.
Rizatriptan, sumatriptan, zolmitriptan
Sumatriptan passeert de BBB nauwelijks. Dit
komt doordat het een erg hydrofiel molecuul
is. Het werkt alsnog wel aangezien migraine
zich afspeelt in de dura mater (buitenste
hersenschors) en dus buiten de BBB.
Triptanen zijn gecontra-indiceert bij coronaire
doorbloedingsstoornissen. Ze kunnen namelijk
vasoconstrictie van de kransslagaders
uitlokken door 5HT1B-receptor stimulatie.
Hierdoor vermindert de bloedtoevoer van het
hart en kan myocardischemie ontstaan.
Bij gezonde kransslagaderen is er een mild
Sumatriptan heeft een orale F van ca. 14%. Deels door
vasoconstrictief effect, dat geen
onvolledige absorptie, deels door presystemisch metabolisme.
myocardischemie oplevert. Bij AP kan het daar
SC: F= 96%
wel toe leiden.
Nasaal: F= 16%
Rectaal: F=20%
Anti-emetica
Mechanisme: D2-receptor en D3-receptor antagonisten. Dopamine-antagonisten die de peristaltiek van maag en
duodenum doet toenemen. Er ontstaat een versnelde maaglediging, waardoor braken kan worden voorkomen.
Bijwerkingen:
Domperidon: droge mond
Metoclomipramide: passeert BBB; extrapiramidale verschijnselen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BiFarmaUni. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,69. Je zit daarna nergens aan vast.
