Deze samenvatting omdat alle te kennen leerstof met verwijzingen naar de codex van van het vak Inleiding tot het Economisch Recht. Deze samenvatting is bedoeld voor studenten handelsingenieur. Geslaagd in eerste zit met 15/20!
Samenvatting: Inleiding tot het Economisch Recht
Boek 1: Recht en rechtstaat
H1: Het begrip recht
De basiskenmerken van het recht:
Het recht handelt over normen: wat mag, moet, verboden is,…
Recht is verbonden aan handhaving en sancties (<-> ethiek)
→ Uitgevaardigd en afgedwongen door bevoegde organen:
• Nationaal: de Belgische wetgever
• Supranationaal: de wetgevende instanties binnen de EU
• Internationaal: de algemene vergadering van de VN
Recht beoordeelt het uitwendig gedrag, waarbij de gedachtegang achter de actie van groot belang is!
Bv. onderscheid tussen moord en doodslag
Doodsslag = uit een bevlieging, niet gepland
Moord = met voorbedachte rade → strenger bestraft
Maatschappelijk fenomeen: recht < maatschappijen + geschiedenis (bv. homoseksualiteit)
→ Rechtssysteem = het geheel van de in een bepaalde maatschappij geldende rechtsregels
Recht = de door een overheid georganiseerde ordening van uiterlijk menselijk gedrag in de
samenleving
Het onderscheid tussen objectief en subjectief recht:
Objectief recht = geheel van regels dat uiterlijke gedraging van mensen die in een maatschappij leven
regelt en dat wordt afgedwongen door de overheid (= alles in de codex)
Subjectief recht = maakt het maken van aanspraken op andermans gedrag mogelijk op basis van
(objectief) recht
→ Het subjectief recht volgt uit en wordt beschermd door het objectief recht!
Objectief: het verbod om schade te berokkenen en de plicht aangerichte schade te vergoeden
Subjectief: de schade die iemand me berokkent, wordt vergoed
Enkele begrippen in het objectief recht:
• Het positief recht = het recht zoals het vandaag geldt (< ponere)
• Het (al)gemeen recht = de algemeen geldende regel, het ‘vangnet’, lex generalis (bv. koop)
• Het bijzonder recht = lex specialis (bv. consumentenkoop)
→ Indien aanwezig: lex specialis > lex generalis!
• Het formeel recht = regelt hoe rechtsregels via gerechtelijke weg kunnen worden
afgedwongen (de procedures)
• Het materieel recht = de eigenlijke gedragsvoorschriften
, • Aanvullend recht = regels van toepassing, indien partijen niets anders zijn overeengekomen
= ‘modeloplossing’ waar men mag van afwijken
• Dwingend recht = onvoorwaardelijk bindende rechtsregels die het zuiver particulier belangen
beschermen
• Dwingend recht van openbare orde = regels die in het privaatrecht de juridische grondslagen
vastleggen van de ethische, economische, sociale, maatschappelijke orde met inbegrip van de
goede zeden → algemeen belang > particulier belang
Aanvullend recht Dwingend recht Dwingend recht van
openbare orde
Doel Aanvullen lacunes in Bescherming Bescherming algemeen
afspraken tussen private belangen belang
partijen (ter Bv. contract Bv. huwelijk onder 18
aanvulling van het gesloten met niet mogelijk, tienjarige
contract) werkgever aansprakelijkheid van
→ zwakkere partij aannemers &
beschermen architecten
Afstand Steeds mogelijk Nadat het recht Niet mogelijk
verworven is*
Sanctie Geen Relatieve Absolute nietigheid die
nietigheid die door elke
Afwijken is altijd
alleen de belanghebbende alsook
mogelijk
beschermde partij ambtshalve door de
kan inroepen (niet rechter kan worden
de rechter) ingeroepen
*Het feit moet al gebeurt zijn: je kan pas herstel vragen, als iets effectief kapot is
H2: De indelingen van het recht
Lezen: ITHER blz. 8-13
,H3: De rechtsstaat
Rechtsstaat = het uitvaardigen, toepassen en doen naleven van rechtsregels in een bepaalde Staat
verloopt volgens beheerste procedures (<-> dictatuur met willekeur)
→ Democratie:
• Volk neemt deel aan de machtsuitoefening
• Fundamentele rechten & vrijheden vastgelegd in de grondwet
De scheiding der machten (= fundamenteel principe van staatsbestel):
1) De wetgevende macht: art. 36 GW
➢ De koning heeft toch nog enige macht → abortuskwestie
2) De uitvoerende macht: art. 37 GW
➢ De koning kan niks zonder de steun van de ministers
3) De rechterlijke macht: art. 40 GW
➢ In naam des Konings: koning benoemt de rechters (+ de regering keurt goed)
Montesquieu & Locke: “Checks and balances” → wederzijdse controle om misbruik van één van de
machten te voorkomen!
H4: Bronnen van het recht
Formele bronnen van het recht: niet de inhoud maar wel de herkomst van de regel is immers
bepalend om aan een regel het karakter van een rechtsregel te geven!
Bindend:
• De wet
1) Materiële wet = algemene rechtsregel met een onpersoonlijk karakter (inhoudelijk)
2) Formele wet = beslissing van een wetgevende macht (organiek: van wie gaat de wet uit?)
• Gewoonterecht = bindende kracht is afkomstig van traditie
• De algemene rechtsbeginselen = ongeschreven gedragsregels, die als bindend worden
beschouwd omdat ze op een bepaald ogenblik wezenlijk worden geacht voor de samenleving
Gezaghebbend (maar niet bindend):
• Rechtspraak = rechterlijke beslissingen
• Rechtsleer (doctrine) = het geheel van (wetenschappelijke) teksten over het recht
Op nationaal vlak:
1) Grondwet
2) Formele wetten: op federaal vlak voor de deelstaten
3) Koninklijke, regerings- en ministeriële besluiten: op federaal vlak voor de deelstaten
4) Gewoonterecht & de algemene rechtsbeginselen
5) Rechtspraak & rechtsleer
, H5: De totstandkoming van wetgeving
Wetgeving = materiële wetten
We onderscheiden verschillende niveaus:
• Federaal
• Regionaal = de deelstaten
• Supranationaal
• Internationaal → goedgekeurd door het parlement
Federale wetgeving:
Grondwet:
= geheel van rechtsregels die een bijzonder gezag genieten en die in een bijzondere, plechtige tekst
zijn gebundeld en waarvan de goedkeuring en wijziging aan strakkere regels is verbonden dan bij
gewone wetten
→ Grondwetsherziening mogelijk (art. 195 GW)
Formele wetten:
= een beslissing van de wetgevende macht
• De Kamer van volksvertegenwoordigers Parlement of wetgevende kamers
• De Senaat
• De Koning
Wetsvoorstel < individuele kamerleden (minder kans op slagen)
Wetsontwerp < regering (veel kans op slagen)
Nadat de wet is goedgekeurd:
• Bekrachtiging + afkondiging door de Koning
1. De Koning verklaart zich akkoord met wat het parlement heeft beslist
2. De Koning bevestigt het bestaan vd wet en beveelt dat die ten uitvoer wordt gelegd
• Publicatie Belgisch Staatsblad
→ Wet treedt in werking de 10e dag na de publicatie, tenzij de wet zelf anders bepaalt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jakobiengoffin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
