Hoofdstuk 2 – De socialisten
2.1 Het ontstaan van de Belgische Werkliedenpartij
Aantal voorafgaande initiatieven:
• 1879: Belgische socialistische partij
o Zij had echter weinig impact
• Verschillende pogingen leverden geen resultaat op
Invalshoek:
• Vlaamse kant: socialistisch democratisch model
• Franse kant: revolutionaire anarchistische stromingen (dominanter)
1885: oprichting Belgische Werkliedenpartij (veel minder gestructureerd als nu) → het
pragmatisme dat de oprichters bezielde zou ondanks alles het optreden van de
partijleden in de toekomst blijvend beïnvloeden (pragmatisme = een filosofische
stroming gekenmerkt door de focus op het verbinden van de praktijk met de theorie,
die volgens het pragmatisme niet los van elkaar staan → een typisch kenmerk is dat
ze stelt dat de waarheid van een theorie daarin bestaat dat ze bevestigd wordt in de
praktijk). De BWP had volgende eisen:
• Invoering van het algemeen stemrecht
• Scheiding van Kerk en staat
• Invoering van het verplicht en gratis neutraal onderwijs
• Afschaffing van de kinderarbeid onder 12 jaar
• Invoering van een stelsel van sociale zekerheid
1886-1887: woelige Waalse stakingen → de partij kantte zich tegen deze stakingen uit
schrik om te verdwijnen de Waalse stakingen mislukten → ze zagen de nood in van
de behoefte aan een sterke organisatie → ze sloten zich aan bij de BWP en eisten
hardere acties in de strijd voor de invoering van het algemeen stemrecht → algemene
staking.
Het zwaartepunt van de partij had zich naar het zuiden verplaatst.
1893: invoering Algemeen Meervoudig Stemrecht
De BWP had zich uit vrees om een aantal organisaties en individuen af te stoten bij
haar oprichting voor een duidelijke ideologische profilering behoed (weglaten woord
‘socialistisch’ in de naam) → de leiding poogde deze invulling zo lang mogelijk uit te
stellen → de leiding zag zich echter, naar aanleiding van de eerste verkiezingen onder
het stelsel van het algemeen meervoudig stemrecht en mede als gevolg van de
scheuring bij de liberalen, genoodzaakt om een programma uit te werken → het
Charter van Quaregnon (1894). Het Charter van Quaregnon was een mengeling van
diverse ideologische stromingen gaande van het progressief liberalisme dat het
humanitaire aspect beklemtoonde tot het marxisme dat naar de klassenstrijd verwees.
Tevens werd benadrukt dat concrete hervormingen prioriteit moesten krijgen (er werd
echter niet vermeld hoe dit alles gerealiseerd moest worden). Het Charter zou tot het
Ideologisch Congres van 1974 het ideologisch platform van de socialistische partij
blijven → het bevatte de volgende aspecten:
• Mensen zoveel mogelijk vrijheid en welzijn verschaffen
• De arbeiders kunnen hun volkomen vrijmaking maar verwachten van de
afschaffing der klassen en van hun grondige hervorming van de maatschappij
(waarbij de hervorming in het voordeel van de gehele mensheid moest zijn)
1
, • De omvorming van het kapitalistisch stelsel naar een collectivistisch stelsel
o Ze is de vertegenwoordiger van alle verdrukten en moet strijden met alle
middelen die in haar macht is
1900: invoering evenredige vertegenwoordiging
2.2 Pragmatisme wordt het leidmotief
De socialisten gaan op verschillende momenten een pragmatische koers voeren:
1. Ontstaansgeschiedenis van de partij zelf (woord socialisme is niet in de naam
terug te vinden)
• Was niet evident om zich in katholiek Vlaanderen te profileren als
socialistisch → hanteren het woord niet
• Gaat pleiten voor algemene steun via parlementaire weg dus op een
legitieme manier
2. 1886: stakingen → wil hier liever niet mee geconfronteerd worden → doet
afstand van de stakingen → geeft aanleiding tot totstandkoming van een nieuwe
partij
3. 1894: vastleggen van Charter van Quaregnon (=ideologisch programma)
Waarom duurt het zo lang om tot vast programma te komen?
• Wilde zich niet direct ideologisch profileren
• Mengeling van verschillende ideologische stromingen
• Klemtoon op concrete hervormingen
Waarom kwam dit er dan wel in 1894?
• 1893: invoering algemeen meervoudig stemrecht → meer mensen
mochten gaan stemmen → ideaal om zich duidelijker/ideologischer te
gaan profileren
• Strijd progressieve – conservatieve liberalen (de liberalen hebben
gelijklopende standpunten met de socialisten → concurrenten → moesten
zich duidelijk profileren ten aanzien van de liberalen)
o Op electoraal vlak interessanter
4. Heel snel en bewust legt men de klemtoon op het feit dat men het eisenplatform
op een legitieme manier wil bereiken → dit was niet evident (stakingen)
Een zuil
Alle socialistische organisaties zitten onder de zuil
2.3 De BWP in de regering
Bij het uitbreken van WOI stond de socialistische partij voor een moeilijke keuze:
nationale arbeiderssolidariteit en samenwerking met de andere klassen of
internationale arbeiderssolidariteit → kiest voor nationale arbeiderssolidariteit
• Overgang van een klassenpartij (die één groep bedient) naar een nationale
partij
Ook na de oorlog bleef de BWP, in tegenstelling tot haar buitenlandse zusterpartijen
die zich na de oorlog uit de regeringen terugtrokken, trouw aan de godsvrede-regering
(regering van nationale eenheid (1918-1921) = 1 front ten aanzien van de
buitenwereld). De BWP meende echter dat het moment gekomen was om een aantal
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniempjexd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.