Verlenen van zorg op maat: Geneeskunde-Heelkunde
Pathologie 1
Gastro-enterologie
1. Ziekten van de mond
2.1 Stomatitis
Wat -> ontsteking van mondslijmvlies
Oorzaken -> infectie: viraal, bacterieel, schimmels + bijwerkingen van geneesmiddelen
2. Ziekten van de slokdarm
2.1 Gastro-oesofageale reflexziekte (GOR ziekte) of pathologische GOR
Wat? Terugvloei van maaginhoud in slokdarm => pathologische: gepaard met symptomen &/ slijmvliesletsel
Oorzaken? Onvoldoende werking anti-refluxbarrière / vertraagde maaglediging / overproductie maagzuur
=> zuigelingen, roken, chocolade, alcohol, verhoogde druk in maag, glijbreuk
Symptomen? Typisch: zuurbranden, bittere &/ zure oprispingen
Atypisch: keelpijn, rauwe stem, chronische hoest, slaapstoornissen, pijn op borst
=> geen verband // ernst van reflux & ernst van klacht
-> kan gepaard met oesofagitis => gevolg van inwerking van maagzuur thv slokdarmslijmvlies = refluxoesofagitis
Verwikkelingen? Bloedingen uit slokdarm, stenose door littekenweefsel, barrettslokdarm, verergering astma
=> bloedingen slokdarmulceraties: bloedbraken = hematemese
Barrettslokdarm = meerlagig plaveiselcelepitheel slokdarm vervangen door 1-cellig cilindrisch epitheel
= precancereuze toestand
Diagnose? Endoscopie (& biopsie)
Behandeling? Overvloedige & vetrijke maaltijden, chocolade, prikdranken, alcohol, roken vermijden
Medicamenteus -> gaviscon, maagzuursecretieremmers (heelkunde)
3. Ziekten van de maag
Verdedigende en agressieve factoren voor de maagwand
Verdedigend -> mucus => gesecreteerd door opp. epitheelcellen
Agressief -> overproductie maagzuur (fysiologisch), voeding & drank (omgevingsgebonden), medicatie
=> helicobacter pylori (infectieus): tast maagslijmvlies aan & maagzuurproductie neemt toe
3.1 Acute gastritis
Wat? Acute ontsteking van maagslijmvlies
Oorzaken? Eigen maagsappen tgv maagstase + sterk gekruid voedsel, alcohol, medicatie + helicobacter pylori
Symptomen? Branderigheid tot pijn in middenbovenbuik na eten, volheidsgevoel, opgeblazen gevoel
Misselijkheid & braken, verminderde eetlust
Diagnose? Klinisch beeld
Behandeling? Maagsparend dieet: koffie, alcohol, sterk gekruid voedsel, vetten vermijden
Medicamenteus -> anti-emetica / antacida
3.2 Chronische gastritis
=> vaak Helicobacter pylori de oorzaak -> diagnose door biopsie van maagslijmvlies + is precancereus
Chronische atrofie van maagslijmvlies -> kan pernicieuze anemie ontstaan
,3.3 Maagulcus
Wat? Aanwezigheid van zweer in slijmvlies van maagwand
Oorzaken? Overproductie van maagzuur, Helicobacter pylori, inflammatoire geneesmiddelen
Bevorderend -> stress (psychisch/fysisch), alcohol, erfelijke factoren
Symptomen? Typisch: branderige, krampachtige, knagende pijn in middenbovenbuik tijdens/kort na maaltijd
Atypisch: zwaartegevoel na maaltijd, misselijkheid & braken, zure oprispingen
=> kan ook asymptomatisch
Behandeling? Maagsparend dieet, alcohol vermijden, rookstop & maagzuursecretieremmers
=> H2-blokkers, PPI/protonpompinhibitoren
Helicobacter pylori -> uitroeiing door triltherapie => maagzuursecretieremmer in combo met 2 versch. AB
Diagnose? Endoscopie met biopsie + drukpijn in middenbovenbuik
Verwikkelingen? Perforatie, bloeding, maligne -> behandeling = heelkunde
Perforatie = frequente verwikkeling -> kan 1 e symptoom van maagulcus zijn => plotse hevige pijn (dolksteek)
Bloeding = frequente verwikkeling -> melaena (zwarte stoelgang)/hematemesis (bloedbraken) => kan 1e teken zijn
4. Ziekten van de darm
4.1 Duodenumulcus
Wat? Aanwezigheid van zweer in wand van 12-vingerigedarm
Oorzaken? Overproductie van maagzuur, aanwezigheid van Helicobacter pylori
Symptomen? Pijn in middenbovenbuik, soms pijn in rug (achterkant van duodenum)
Diagnose? Endoscopie (& biopsie)
Behandeling? Maagzuursecretieremmers (zie maagulcus)
4.2 Infectieuze diarree
Wat? Frequente ontlasting van dunne stoelgang => door MO -> gestoord evenwicht // resorptie & secretie
Verwekkers? Viraal (70-75%), bacterieel (20-25%), parasitair (5%)
Overdrachtswijze? Faeco-orale weg -> mens op mens / onrechtstreeks (besmet water/voedsel)
Symptomen? Misselijkheid & braken, diarree met buikkrampen, soms koorts
Verwikkelingen? Ernstige gevallen = dehydratatie & sepsis -> jonge kinderen & oudere mensen
=> dorst, niet verstrijken van huidplooien, droge tong & slijmvliezen, gewichtsverlies, ingezonken ogen
Diagnose? Stoelgangonderzoek -> rechtstreeks, coprocultuur & antibiogram, parasitologische onderzoek
Behandeling? Inname van vocht, preparaten obv diverse MO voor normalisering & herstel darmflora
=> (AB, symptomatisch dmv motiliteitsremmers/anti-emeticum)
Preventie? Rechtstreekse besmetting voorkomen = handen wassen
Onrechtstreeks: hygiëne, rauw vlees eten vermijden, snelle afkoeling van eten, kruisbesmetting voorkomen
Pathofysiologie
Niet-invasieve darminfecties -> MO hechten aan epitheelcellen van darmslijmvlies => epitheel niet beschadigd
=> geen invasie van darmepitheel
Diarree -> door productie van enterotoxines/afname van absorptieopp. => waterig & zonder koorts
=> enterotoxines hebben invloed op epitheelcellen van darmslijmvlies -> zullen vocht secreteren
Invasieve darminfecties -> MO dringen epitheelcellen binnen & vermenigvuldigen & produceren toxines
=> veroorzaken celdestructie = darmfunctie verstoord -> diarree met slijm- & bloedbijmenging + koorts
, 4.3 Voedselintoxicatie
Wat? Intoxicatie door toxines -> geproduceerd door bacteriën in besmet voedsel
Oorzaken? Inname van voedsel dat toxines bevat
Symptomen? Misselijkheid, braken, buikkrampen, diarree (behalve toxicatie Clostridium botulinum) => botulismetoxine
=> door volledige blokkering van neuromusculaire overdracht door belemmering van vrijzetting van acetylcholine
-> neurologisch ziektebeeld; spierzwakte, verlamming van oogspieren, monddroogte, slik- & spraakstoornis
Diagnose? Klinisch beeld & opsporen van besmettingsbron
Behandeling? Regelmatig vochtinname (& ORS)
5. Chronisch inflammatoire darmziekten
=> auto-immuunziekten -> combo van genetische voorbeschiktheid & omgevingsfactoren – jonge leeftijd
Verloop = onvoorspelbaar -> in golven: opstoten afwisselend met remissies
=> klachten bepaald door ernst van aantasting & plaatst van ontstekingsverschijnsel
-> 1/3 patiënten: aantasten van andere organen (ogen, huid, gewrichten)
Behandeling = medicamenteus -> doel: ontsteking onder controle krijgen => ontstekingsremmers
5.1 Ziekte van Crohn
Wat? Chronische ontstekingsziekte van maagdarmstelsel -> kronkeldarm, dikke darm (alle lagen van darmwand)
=> ontsteken darmsegmenten worden afgewisseld met gezonde darmsegmenten
Oorzaak? Auto-immuunziekte -> afweerreactie op bepaalde antigenen uit voeding/bacteriële flora
=> proliferatie van T-lymfocyten treedt op met cytotoxische activiteit = weefselbeschadiging
Symptomen? Variëren & individueel verschillend: diarree, buikkrampen, buikpijn, vermagering, bloedverlies
=> klachten zijn afhankelijk van lokalisatie & weerslag van ontstekingsproces
=> andere klachten: gewrichtsontstekingen, oogontsteking/huidletsels
Diagnose? Medische beeldvorming, endoscopie met biopsie
Verwikkelingen? Uitbreiding ontstekingsprocessen naar andere organen & huid = fistels ontstaan
=> littekenweefsel: darmobstructie + malabsorptie
Behandeling? Verwikkelingen & niet reageren op medicatie = heelkunde ≠ definitieve oplossing
5.2 Colitis ulcerosa
Wat? Chronische ontstekingsziekte -> tast rectum aan & kan uitbreiden hoger in dikke darm (opp.)
Oorzaak? Auto-immuunziekte (zie 5.1)
Symptomen? Zie 5.1
Diagnose? Endoscopie met biopsie
Verwikkelingen? Darmperforatie , verhoogde kans op coloncarcinoom
Behandeling? Medicamenteuze onderhoudsbehandeling
=> medicatie faalt/ziekte is agressief/ontstaan kanker = totale colectomie
5.3 Malabsorptie
Wat? Stoornissen in vertering &/ opname van voedsel in GI-kanaal => veralgemeend/beperkt tot 1 stof
Oorzaken? Ziekte van Crohn, exocriene pancreasinsufficiëntie, glutenenteropathie, lactose-intolerantie
Symptomen? Vermagering, groeistoornissen, diarree, deficiëntiesymptomen
Diagnose? Klinisch beeld, bloedonderzoek
Behandeling? Oorzakelijk, aanvullen op tekorten
5.4 Coeliakie of glutenenteropathie
Wat? Chronische aandoening door beschadiging van dunne darmvlokken -> intolerantie voor gluten
Symptomen? Typisch: vermagering, vetdiarree, groeivertraging, apathie & gebrek aan reactie op omgeving
Atypisch: vage buikklachten (zware maag, opgeblazen gevoel, winderig) + anemie & vermoeid (ijzertekort)
Diagnose? Bloedonderzoek (antistoffen opsporen), biopsie dunne darm
Verwikkelingen? Verhoogde kans op GI-kankers, osteoporose (malabsorptie van Ca & Vit.D), meer auto-immuunziek