Jeugdcriminologie
Inhoud
Hoorcollege 1: inleiding..........................................................................................................................3
Hoorcollege 2: documentaire Gypsy Blood + vragen..............................................................................5
Hoorcollege 3 + 4: interactionistisch meervoudig model van risico-en beschermende factoren bij het
ontstaan van probleemgedrag...............................................................................................................6
Risicofactoren:....................................................................................................................................6
Meervoudig risicomodel (MR), Van Der Ploeg 1991...........................................................................6
Studie van Tremblay en Graig, 1995...................................................................................................8
Risico en protectieve factoren ingedeeld per leefgebied...................................................................8
Risicofactoren op kindniveau.............................................................................................................8
Risicofactoren op gezinsniveau..........................................................................................................8
Risicofactoren op omgevingsniveau...................................................................................................9
Uitschieters.......................................................................................................................................10
Biologischen, neurologische en hormonale factoren.......................................................................10
Hoorcollege 5: documentaire kinderen die hun ouders hebben vermoord.........................................10
Documentaire over conduct disorder: the boy they call chucky..........................................................10
Hoorcollege 6: gedragsstoornissen en delinquent gedrag in de adolescentie......................................11
Gedragsstoornissen?........................................................................................................................12
ODD..................................................................................................................................................13
CD.....................................................................................................................................................14
DSM-5 criteria norm overschrijdend gedrag.....................................................................................15
Epidemiologie, klinisch beeld en co-morbiditeit...............................................................................15
Vroegere benaming CD: ontwikkelingspsychopathologie (De Witte, 1990).....................................16
12-‘ers onderzoek (Geluk, 2014).......................................................................................................16
Kille en emotieloze trekken?............................................................................................................16
Subgroepen van psychopaten bij grensoverschrijdend gedrag........................................................17
Comorbiditeit?..................................................................................................................................17
Link met ADHD.................................................................................................................................17
Link met depressie............................................................................................................................17
Fenotypische benadering VS. Endofenotypische benadering...........................................................18
Etiologie, risicofactoren en pethogenese.........................................................................................18
Vervolg.............................................................................................................................................18
Theorie van de ontwikkelingsgangen van Loeber (1995)..................................................................18
Popma (2006)...................................................................................................................................19
1
, Prognose...........................................................................................................................................19
Hoorcollege 8:......................................................................................................................................19
Artikel symbiotische relatie Toledo..................................................................................................19
Hoorcollege PWP : criminele meisjes, Gaat ongeveer samen met artikel op Toledo.......................20
Kentering eind jaren ‘90...................................................................................................................20
Incidentie meisjescriminaliteit..........................................................................................................21
Zelfrapport onderzoeken tonen structureel verschil........................................................................21
Gender paradox................................................................................................................................21
3 Verklaringsmodellen......................................................................................................................22
Biologische factoren:........................................................................................................................22
Afwijkend patroon wat betreft de lage arousal hypothese..............................................................22
Meisjes.............................................................................................................................................22
Hersenontwikkeling, hormonen en zelfregulatie..............................................................................22
Koud en berekenend gedrag............................................................................................................23
Sociale factoren................................................................................................................................23
Soort zoekt soort (Assortive mating)................................................................................................23
Psychologische factoren...................................................................................................................23
Tegenreactie.....................................................................................................................................24
Licht verstandelijke beperking (LVB).................................................................................................24
Biopsychosociale model...................................................................................................................24
Nederlands model............................................................................................................................24
Toekomst van criminele meisjes.......................................................................................................25
Tienerzwangerschappen...................................................................................................................25
Conclusie..........................................................................................................................................25
Artikel: how imaginary friends from our childhood can continue to affect us as adults...................25
Hoe traumatisering van meisjes samenhangt met criminaliteit wordt door Patricia Kerig en
Stephen Becker in 5 modellen beschreven.......................................................................................26
Hoorcollege 9: MST-PSB (seksuele delinquenten jongeren) en normatieve lijst beoordeling seksueel
gedrag kinderen en jongeren (pedagogisch hulpinstrument)...............................................................28
Seksueel experimenteer gedrag?.....................................................................................................28
Seksueel delinquent gedrag jongeren..............................................................................................28
Algemene seksuele ontwikkeling (enkele kanttekeningen)..............................................................28
Effect van factoren...........................................................................................................................29
Grootschalig onderzoek seksuele gezondheid..................................................................................29
Afwijkend seksueel gedrag...............................................................................................................30
Indeling parafiele stoornissen...........................................................................................................30
2
, Relatie met delinquentie?................................................................................................................30
Hands-on VS. Hands off delicten.......................................................................................................31
Strafrecht en criminologie................................................................................................................31
Aard en omvang...............................................................................................................................31
Evolutie.............................................................................................................................................31
Ontwikkelingsmodellen: hoe moeten we nu begrijpen dat dit gedrag kan ontstaan?.....................32
Zedendelinquent VS. Plegers van niet-zeden delicten......................................................................33
Besluit...............................................................................................................................................33
Behandeling seksueel gedrag (MST-PSB)..........................................................................................34
Mogelijke examenvragen.....................................................................................................................34
HOORCOLLEGE 1: INLEIDING
Verduidelijkende en illustratieve achtergrondteksten hierbij: zie pdf H1 en H2 uit handboek. Het
geeft aan wat voor pendelbeweging het perspectief op jeugdcriminologie doormaakt met invloed
van geschiedenis, politiek, media, etc.
H1 Jeugdcriminaliteit: wetenschap, media en politiek
1. Paniek en urgentie
a. Media en politiek
b. Mythes
2. Bronnen
a. Politiecijfers
b. Zelfrapportages
c. Slachtofferenquêtes
3. Pendelbewegingen in de criminologie (p. 18)
4. Levensloop
5. Geweld
6. De relatie met het strafrecht (sociale constructie)
H2 Een historisch perspectief op jeugdcriminaliteit
1. 19e eeuw
a. Sociale enquêtes en criminele statistieken
b. Jeugdgevangenissen
c. Van platteland naar grote stad
d. Rondzwervende jeugd
e. Ontstaan criminologie
2. De eerste helft van de 20e eeuw
a. Criminaliteit als symptoom
b. Weglopen
3. Na 1945
a. België
b. Maatschappelijke verwildering
3
, c. Zedelijkheid
d. Weglopen
4. Vanaf de jaren 70
a. Tolerantie
b. Net widening
Jeugdcriminologie is een tak van de criminologie en een tak van de wetenschap waarin men probeert
om inzicht te krijgen in oorzaak en gevolg relaties. Wat voor zaken zouden we kunnen bespreken
binnen de jeugdcriminologie?:
Er is ook een verschil tussen correlatie (is een overeenstemming die je hebt tussen twee dingen, dat
dingen bijvoorbeeld op hetzelfde moment gebeuren) en causaliteit (hier is er ook spraken van een
verband maar het wil niet zeggen dat twee dingen op eenzelfde moment gebeuren, dat je daarmee
aantoont dat het ene oorzaak is van het ander).
Er is ook een oorzakelijkheid in verband met nurture nature. Er zijn bijvoorbeeld delen in de
hersenen die ervoor zorgen dat mensen verbanden kunnen leggen. Er zijn ook door trauma of
ondervoeding dat die delen in hun hersenen schade hebben opgelopen, zo kunnen ze niet goed
verbanden leggen. Wat zou het vervolg kunnen zijn bij zo een kinderen? De bekrachtigingsschemas
werken niet goed, niet goed weten wat het gevolg is, belonen en straffen niet werkt. Als je kinderen
hebt die in die gebieden waar ze verbanden moeten leggen, aangeboren problemen zijn, zijn ze niet
in staat om oorzaken in termen van beloning of oorzaak-gevolg relaties te zien. Heel hun pedagogisch
model van belonen en bestraffen werkt dus totaal niet. En dat is ook logisch want de reden dat dat
schema wel effect zou hebben is als ze er verband tussen zien, en dat zien ze dus niet.
Hoe kan een kind tegelijkertijd factoren hebben die iets sterker maken maar tegelijkertijd ook
factoren die iets minder sterk maken? Factoren die een risico kunnen vergroten op gedragen en die
kunnen verkleinen op gedrag? Autisme, ADHD. Dit interactieve samenspel van factoren maakt het
ook een moeilijke wetenschap, kan afhankelijk zijn van omgeving, van school, van voorbeeldfiguren,
peer influence,… (Wat is peer influence? Invloed van vrienden, uit onderzoek bleek dat op bepaalde
leeftijden, de invloed van die vrienden velen malen groter is dan de invloed die ouders hebben. Dus
de peer group is heel erg belangrijk.)
Denk je dat de jeugdcriminaliteit toe neemt? Is het een nieuw fenomeen of is deze morele paniek
van alle tijden? Honderd jaar geleden maakte men zich ook bedenkingen over de jeugd, toen waren
er natuurlijk andere dingen wat ze toen hadden, die er nu niet meer zijn, of omgekeerd of net wel
hetzelfde. Een van de grootste veranderingen is internet. Wat hetzelfde blijft is dat criminologie
vroeger ook gewoon door de jeugd gebeurde. Tegelijkertijd is jeugdcrimi ook een relatief begrip,
waarom? Omdat iedereen het anders opvat, het is cultureel en tijdsgebonden. Parafilie, DSM (197?,
homofilie is fysieke afwijking, was een criminele zaak). Het punt is dat je binnen (jeugd)criminaliteit
een hele boel fenomenen hebt waarbij je culturele, historische, opvoedkundige,.. elementen hebt die
maken dat het soms wordt gecriminaliseerd en soms niet (dus afhankelijk van de cultuur, tijd,..).
Een parafilie is een ongewone, atypische seksuele interesse of voorkeur voor bepaalde activiteiten of
bepaalde erotische doelen of objecten.
Werkopdracht: relativisme van jeugdcriminaliteit aantonen met voorbeelden uit cultuur en
geschiedenis. Zoek voorbeelden van nurture en nature debat in het domein van de
jeugdcriminaliteit.
4
