2V Verlenen van zorg op maat: Moeder en kind: Pediatrie
2V Verlenen van zorg op maat: Moeder en kind: Pediatrie - Pathologie
Infectieziekten
1.1 “Kinderziekten”
1.1.1 Mazelen
=> verwekt door morbillivirus & overgedragen via druppeltjes: hoesten, niezen = druppelinfectie
-> //5-10 jaar & incubatietijd 10-14 dagen => besmettelijkheid: van prodromaal stadia tot 3 dagen na uitslag
Symptomen
=> infectie (steeds) gevolgd door klinische manifestatie -> weinig subklinische infecties => 2 stadia:
Prodromaal stadium: koorts, neusloop, conjunctivitis, droge hoest, verminderde eetlust, rode vlekjes
=> koorts voor 5-6 dagen & conjunctivitis = oogblindheidsontsteking: rood ontstoken oog & rode vlekjes met witte puntjes
Exantheem stadium: uitslag op 3e/4e dag & duurt 5-6 dagen
=> begint achter oren & voorhoofd -> verspreidt snel naar beneden tot hele lichaam is bedekt
=>vlekjes vloeien samen = grotere vlekken -> verdwijnt na ±3 dagen van boven naar beneden
Verwikkelingen
Otitis media (middenoorontsteking)
Bronchopneumonie (longontsteking) door bacteriële surinfectie
Encefalitis (hersenontsteking)
Subacute scleroserende panencefalitis
=> langzame progressieve aftakeling van hersenweefsel door persisterend van mazelenvirus in hersenen
-> 7 jaar na oplopen mazelen & sluipend begin, dan periode spiercontracties
Behandeling
Symptomatisch -> voldoende vochtinname + ontstoken ogen wassen (korstjes & secretie verwijderen)
-> fel licht vermijden + mondspoelen bij pijnlijke mond
1.1.2 Rubella (Rode hond)
=> verwekt door rubellavirus & overgedragen via druppeltjes -> meestal //5-9jaar & incubatietijd 14-21 dagen
=> besmettelijkheid: ± 1 week voor verschijnen van uitslag tot 3 weken na verschijnen uitslag
Symptomen
Gezwollen lymfeklieren: vooral achter oren => duur: 1 week/langer
Uitslag: rode vlokjes -> begint op gezicht & verspreid naar nek, armen, romp & benen => duur: 3 dagen
(lichte koorts, hoofdpijn, verminderde eetlust, lichte conjunctivitis, neusloop, keelpijn, hoesten)
--> 25% van infecties = zonder symptomen
Verwikkelingen
Artritis, encefalitis
Congenitale rubella: besmetting vrucht door transplacentaire rubella-infectie tijdens zwangerschap
=> hogere kans op miskramen, doodgeboren kinderen & aangeboren misvormingen
-> misvormingen: oogafwijkingen, oorafwijkingen, hartgebreken, afwijkingen aan ZS
1.1.3 Exanthema subitum (“3 dagen koorts”)
=> verwekt door varicella-zostervirus & overgedragen via rechtstreeks contact, druppeltjes, lucht
-> piek: //5-9 jaar & incubatietijd 10-21 dagen
=> besmettelijkheid: vanaf dag1 verschijnen vesikels tot alle vesikels zijn uitgedroogd
Symptomen
Koorts + hoofdpijn Uitlag in versch. stadia: rode papels vesikels openbreken
Gevoel van onwel zijn blaasjes uitdrogen vorming van korstjes
Verminderde eetlust + hevige jeuk => vesikels uitgedroogd 7-8 dagen na verschijnen van 1e blaasje
Verwikkelingen
1
, Secundaire bacteriële infecties van letsels
Zelden -> encefalitis, pneumonie, trombocytopenie: ontstaan van bloedingen in huid & slijmvliezen
Verminderde immuuntoestand -> ernstige proporties aannemen
Behandeling
Mentholtalk: jeukwerende poeder
Nagels kort houden & handhygiëne toepassen: secundaire infecties voorkomen
1.1.4 Bof (Dikoor)
= ontsteking van oorspeekselklieren -> ondertong- &/ onderkaakspeekselklieren kunnen betrokken worden
=> verwekt door bofvirus & overgedragen via druppeltjes & speeksel & incubatietijd 2-3 weken
=> besmettelijkheid: meerdere dagen voor verschijnen van symptomen tot verdwijnen zwelling klieren
Symptomen
Gezwollen oorspeekselklieren aan 1/2 zijden -> oorlel naar buiten toe ontsteekt (duur: max.10dagen)
Oorpijn verergerend bij kauwen + soms koorts
--> 1/3 gevallen zonder symptomen (subklinisch verloop)
Verwikkelingen
Epidimyo-orchitis (ontsteking bijbal & teelbal) -> pijnlijke zwelling van teelbal (1 zijde) => aanleiding steriliteit
Meningitis (hersenvliesontsteking) -> meestal goedaardig verloop => aanleiding tot steriliteit
Ontsteking van ovaria => aanleiding tot steriliteit
Pancreatitis + doofheid (zeldzaam)
Behandeling
Symptomatisch & aanpassing voeding: weinig kauwen
1.1.5 Pertussis (Kinkhoest)
=> verwekt door bordetella pertussis (produceert exotoxines) & overgedragen via druppeltjes
-> <5jaar & incuabtietijd 5-21 dagen (gem.7dagen)
=> besmettelijkheid: grootst op einde van catarrhaal stadium & begin van paroxysmale stadium
Symptomen
=> 3 stadia -> totale duur van ziekte: 6-8 weken
Catarrhale stadium: neusloop, hoest, koorts -> duur: 1-2 weken
Paroxysmale stadium: hevige hoestbuien -> // 2 hoeststoten geen tijd voor ademhaling = ademnood
=> inademen: gierend geluid -> hoestbuien eindigen met slijmproductie/braken
Hoestbuien -> neusbloedingen/conjunctivale bloedingen veroorzaken + uitputtend (duur: 2-4 weken/langer)
Convalescentiestadium (herstelfase): hoestbuienaanval verminderd in hevigheid & frequentie (duur: 1-2 weken)
Verwikkelingen
Pneumonie door bacteriële surinfectie -> kinderen <1-2jaar lopen gevaar => kan fataal aflopen
Convulsies & coma: O2-gebrek in hersenen
Hersenbloeding tijdens hoestbuienaanval
Behandeling
Ademhaling vergemakkelijken -> kind rechtop laten zitten
Dehydratatie voorkomen -> voldoende vocht toedienen
Eten & drinken na hoestbui -> grotere kans dat voedsel binnen wordt gehouden
1.1.6 Poliomyelitis (Kinderverlamming)
=> verwekt door poliovirus & overgedragen via faeco-oraal: in keelsecretie & faeces uitgescheiden
2
, -> incubatietijd ±1 week
Poliovaccin -> enigste vaccin dat verplicht is in België
Pathogenese
Virus -> vermenigvuldigd thv tonsillen & slijmvlies van darm => meeste gevallen: niet verder; passeert MDK
=> passeert MDK: geen symptomen -> wel immuniteit opgebouwd
=> soms ontstaat viremie: geeft aanleiding tot symptomen
Symptomen
Asymptomatisch -> subklinisch verloop => 90-95% van gevallen
Minor illness -> griepachtige symptomen: hoofdpijn, keelpijn, koorts, nausea, braken, … => 4-8% van gevallen
Major illness -> meningitis & beschadiging/vernietiging van motorische neuronen van CZS = verlamming
1.1.7 Roodvonk (Scarlatina)
=> verwekt door streptococ & overgedragen via druppeltjes -> //4-8 jaar => incubatietijd 2-4 dagen
Symptomen
Behandeling
Koorts, rillingen + braken + keelpijn
Antibiotica
Frambozentong: rode gezwollen tong
Hoofdpijn
Binnen 2 dagen ontstaat huiduitslag -> verspreid snel over hele lichaam
=> huid voelt als schuurpapier, streek van mond bleek & na week schilfert huid af
Verwikkelingen
Otitis media, sinusitis
Acuut gewrichtsreuma
Meningitis
= hersenvliesontsteking -> verwekt door virus / bacterie: meningococ, pneumococ, haemophilus influenzae
=> overgedragen via lucht
Symptomen Behandeling
Koorts + hoofdpijn Antibiotica igv bacteriële meningitis
Misselijkheid, braken Symptomatisch igv virale meningitis
Lichtschuwheid + nekstijfheid
Vaak recente nasofaryngitis, otitis, sinusitis
Diagnose
Teken van Kernig: knie niet/veel pijn strekken (zittend/op rug liggen met gebogen knie)
Teken van Brudzinski: hoofd naar borts buigen = onmogelijk
Lumbaalpunctie: analyse van ruggenmerg
Verwikkelingen
Encefalitis: convulsies, verwardheid, bewustzijnsdaling gaande tot coma
Epilepsie + mentale retardatie + septische shock
Hersenzenuwletsel: (doofheid, blindheid, verlammingsverschijnselen thv gelaat)
Petechiën & purpuravlekjes: teken van meningococcensepsis
Prognose
Virale meningitis -> meestal gunstig afloop
Bacteriële meningitis -> kan restletsels nalaten/fataal aflopen
Mononucleosis infectiosa
= klierkoorts -> verwekt door epstein-barr-virus & overgedragen via speeksel (‘kuskesziekte’)
=> schoolkinderen & jongvolwassenen 15-25jaar
3
, Symptomen
Typisch -> keelpijn, koorts, gezwollen halslymfeklieren (stijve nek kan ontstaan)
=> soms gezwollen lymfeklieren thv oksel- & liesstreek + kan ook asymptomatisch/minder typisch verlopen
Herstelperiode -> duurt weken/maanden & kenmerk = aanslepende moeheid
Diagnose Behandeling
Bloedonderzoek -> lymfocyten in aantal toegenomen Rust, koortswerende middelen
90% van klierkoortspatiënten -> levertesten verstoord Antibiotica bij bacteriële bijbesmetting
Herperinfecties
= virale ontsteking van huid & slijmvliezen -> verwekt door herpes simplex virus (HSV) => 2 typen
=> overgedragen via directe besmetting; huid-/slijmvliescontact
-> indirecte besmetting: kruisbesmetting -> zelfbesmetting: eigen huiddelen aanraken
Herpes labialis -> herpesinfectie van gelaat, mond, keel = koortslip
Genitale herpes -> herpesinfectie rond geslachtsorganen
Oorzaak
HSV type1 -> herpesinfecties rond gelaat, mond, keel
Kunnen in principe elk gebied van huid & slijmvliezen aantasten
HSV type2 -> herpesinfecties rond geslachtsorganen
Primaire besmetting met type1 -> plaatsvinden op kinderleeftijd Virus komt lichaam binnen via slijmvlies/huid &
Besmetting type2 -> // 20e-40e levensjaar vermenigvuldigt
Eerste contact -> virus dringt lichaam binnen in plaatselijke zenuwuiteinden => naar bijhorende zenuwknoop
=> blijft in latente vorm levenslang aanwezig
=> situatie geeft aanleiding: virus verplaatst in ganglion & langs zenuw terug naar dermatoom van zenuw
-> symptomen treden op
Symptomen
Plaats van infectie -> blaasjes met vocht gevuld => drogen uit tot korstjes & vallen uiteindelijk af
=> thv slijmvliezen: blaasjes snel stuk = opp. zweertjes ontstaan
=> algemene ziekteverschijnselen vergezellen
Herpes labialis -> ontsteking van gelaat, tandvlees, tong, wangslijmvlies, keel
=> primaire infectie: blaasjes groeien uit tot grote pijnlijke zweren in mond -> pijn bij eten & slikken
Herpes genitalis -> SOA
Diagnose
Klinisch beeld
Labo-onderzoek
Verwikkelingen
Keratitis (ontsteking van hoornvlies): laat littekens achter -> slechtziendheid veroorzaken
Aangezichtsverlamming: uitval van tak 7e hersenzenuw -> verantwoordelijk voor motoriek van aangezicht
Behandeling
Afhankelijk van ernst van infectie:
Pijnstillende &/ ontsmettende mondspoeling
Indrogende zalf + lidocaïne (pijnstillends)
Antivirale middelen onder vorm van zalf/per os
Impetigo
= acute besmettelijke bacteriële huidinfectie vooral bij kinderen
=> verwekt door streptokokken (beta-hemolytische streptokokken groep A) & stafylokokken (staphylococcus aureus)
4