,Inhoudsopgave
DEEL 1: BRONNEN EN BEGINSELEN VAN HET RECHT ..................................................................................... 4
1 Ontstaan en ontwikkeling van het recht .................................................................................................... 4
2.1. Mensenrechtenverdragen ................................................................................................................ 4
2 Definitie van het recht ................................................................................................................................ 5
2.2. Een geheel van regels ....................................................................................................................... 5
2.3. Een geheel van afdwingbare regels .................................................................................................. 5
2.4. Die door de samenleving tot stand komen ...................................................................................... 5
2.5. Met als doel de samenleving te ordenen ......................................................................................... 5
2 Bronnen van het recht ................................................................................................................................ 6
2.1 Wetgeving ......................................................................................................................................... 6
2.6. Gewoonte ......................................................................................................................................... 7
2.7. Rechtspraak ...................................................................................................................................... 7
2.8. Rechtsleer ......................................................................................................................................... 8
2.9. Algemene rechtsbeginselen ............................................................................................................. 8
2.10. Billijkheid........................................................................................................................................... 8
3 Indeling van het recht................................................................................................................................. 9
2.11. Nationaal publiekrecht ..................................................................................................................... 9
2.12. Nationaal privaatrecht .................................................................................................................... 10
2.13. Internationaal publiek recht ........................................................................................................... 10
2.14. Internationaal privaatrecht (IPR) .................................................................................................... 10
2.15. Aparte rechtstakken (bijzondere gevallen) .................................................................................... 11
DEEL 2: TOEPASSING VAN HET RECHT ........................................................................................................ 11
1 Rechtshulp en conflictregeling ................................................................................................................. 11
1.1. Rechtshulp ...................................................................................................................................... 11
1.2. Conflictregeling ............................................................................................................................... 15
2 Gerechtelijke organisatie en procedure ................................................................................................... 18
2.1 Structuur van rechtbanken en hoven ............................................................................................. 18
2.2 Gerechtelijke functies ..................................................................................................................... 31
2.3 Gerechtelijke procedure (privaatrechtelijke procedure!) .............................................................. 33
DEEL 3: MENSENRECHTEN/GRONDRECHTEN.............................................................................................. 36
1 Inleiding .................................................................................................................................................... 36
2 Wat zijn mensenrechten? ......................................................................................................................... 36
2.1 Definities mensenrechten/grondrechten ....................................................................................... 36
2.2 Categorieën van mensenrechten ................................................................................................... 37
2.3 Mensenrechten verschillen door.................................................................................................... 39
2.4 Belang en functie van mensenrechten/grondrechten ................................................................... 40
3 Basisbegrippen ......................................................................................................................................... 40
3.1 Directe werking............................................................................................................................... 40
3.2 Standstill effect/ “niet achteruitgangsverplichting”....................................................................... 41
3.3 Horizontale en verticale werking .................................................................................................... 41
3.4 Absolute en relatieve rechten ........................................................................................................ 42
3.5 Voorbehoud en interpretatieve verklaringen ................................................................................ 43
4 Bronnen van mensenrechten.................................................................................................................... 43
4.1 Overzicht van bronnen ................................................................................................................... 43
4.2 Bespreking belangrijkste bronnen van mensenrechten................................................................. 44
5 Afdwingbaarheid van mensenrechten ..................................................................................................... 51
5.1 “Jurisprundentiële benadering” ..................................................................................................... 51
1 Ontstaan en ontwikkeling van het recht
• Recht = zo oud als de mensheid
• Recht is ontstaan sinds mensen samenleven: (oorspronkelijk afspraken tussen individuen)
- Mensen maken afspraken over het samenleven (vb. over relaties, bezit)
- Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
- Willen dat deze afspraken worden nageleefd
• Er is nood aan organisatie in de samenleving recht en rechtsregels ontstaan
• UITVAARDIGEN REGELS:
In complexere samenlevingen: “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan vertegenwoordigd
orgaan
Vb.: Parlementaire democratie: bevoegdheid om afspraken te maken hebben wij overgedragen
aan anderen die het voor ons doen: volksvertegenwoordigers parlement)
Naarmate het democratisch gehalte v/e samenleving zal reële vertegenwoordiging sterker/minder
sterk zijn. Vb.: Romeinse Rijk: enkel patriciërs zetelden in de Senaat, gewone volk “het plebs” had
geen inspraak.
• AFDWINGEN VAN REGELS:
- Gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van de groep (vb.:
steniging, lijfstraffen, economisch geweld: dwangarbeid...)
- Evolutie naar meer geciviliseerde dwang (meer humane straffen):
o Afwijkend G beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen van louter fysiek, moreel economisch geweld humane vormen van
bestraffing (vb.: opsluiting moet op een menswaardige manier gebeuren, lijfstraffen
en doodstraf zijn afgeschaft)
o Evolutie naar alternatieve straffen (vb.: taakstraffen, elektronisch toezicht)
- Zeer maatschappelijk bepaald: in sommige samenlevingen bestaat doodstraf nog altijd (VS), op
andere plaatsen bestaan nog lijfstraffen (steniging bij overspel)
• Belgisch burgerlijk recht = gebaseerd op Code Napoléon (1804)
- Geboorte van ons rechtssysteem
- Samensmelting van 3 toen bestaande rechtsstelsels:
1) Romeins recht: grote invloed omdat het lange tijd van kracht is geweest vb.
aansprakelijkheidsregeling is hieruit afkomstig (volkstribuun Aquilius)
2) Kerkelijk (canoniek) recht: heeft rol van Romeins recht overgenomen na val van het
Romeinse Rijk. Kerk nam een groot deel van staatsorganisatie over.
3) Gewoonterecht (costuymen Parijs): (verdere) uitbouwing bij ontstaan van Europese
steden. Elk territorium had zijn eigen gewoontes (‘costuymen’) die de orde in de
samenleving bepaalden.
- Tot op vandaag van belang
- Ondertussen uiteraard modernisering o.i.v.:
2.1. Mensenrechtenverdragen
o Toenemende wetgeving van de EU
o Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie... vb.: euthanasiewetgeving
RWW SEMESTER 1 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisvantomme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.