Samenvatting
Samenvatting Farmacologie: immunofarmacologie
Uitgebreide samenvatting farmacologie met afbeeldingen en lesnota's
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 187 pagina's
Voorbeeld 4 van de 187 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
IMMUUNANTWOORDEN TEGEN TUMOREN EN TRANSPLANTENImmuunantwoorden tov kankercellen & normale vreemde cellen (H10 Basic Immunology!)
Behandeling van kanker:
- chirurgische verwijdering
- bestraling
- chemotherapie: moeilijk want gericht tegen sneldelende cellen dus ook gezonde
sneldelende cellen krijgen last van toxiciteit (hematopoëtische progenitorcellen van
het beenmerg of darmepitheelcellen bv): gebrek aan selectiviteit dus bijwerkingen!
Waarde van de 3 benaderingen hangt af van type tumor & stadium ziekte.
Nieuwe behandelingen:
- verhoging anti-tumor immuunresponsen
Immuunsysteem belangrijk om tumoren in bedwang te houden: HIV patiënten verlaagd
immuunsysteem dus tumoren kunnen plots opduiken, mensen met immunosuppressiva om
bv transplantafstoting tegen te gaan hebben ook risico (huidtumoren, hematologische
tumoren zijn onder sterke controle van immuunsysteem)
- anti-angiogenese therapie = interfereren met bloedvatvorming thv tumor.
Tumoren nood aan zuurstof & voedsel dus bloedvatvorming om tumor ervan te voorzien.
- ‘doelgerichte’/‘targeted’ therapie
gericht tegen 1 enkele molecule van een tumor antigen, een belangrijk eiwit in biologie tumor
- ‘multimodality approach’
welke therapieën combineren we in welke volgorde en wie is gebaat bij welk en hoe
antwoordt een patiënt
- evolutie naar ‘precisiegeneeskunde’ op volle snelheid
Verhoging anti-tumor immuunresponsen:
Ontdekt bij tumorbiopten: veel leukocytinfiltratie (WBC), meer genezingkans, betere
prognose
Relatief risico op tumoren bij transplantpatiënten:
Relatief risico van 50-100 voor Kaposi's sarcoom wil zeggen dat je 50-100x meer risico hebt
om Kaposi’s sarcoom te ontwikkelen na immunosuppressie bij bv niertransplant dan
wanneer je geen niertransplant hebt en dus geen immunosuppressie neemt.
Onthouden: types huidkanker & hematologische lymfoma’s zitten bij hogere risico’s.
Immunodeficiëntie & tumorvirussen:
Infecties met bepaalde virussen geven verhoogd risico op kankers, vooral bij Epstein-Barr
Oorzaken immunodeficiëntie die het risico verhogen: aangeboren, immunosuppressie na
orgaantransplantatie, auto-immuniteit
Types tumorantigenen herkend door T-cellen:
Tumorantigenen: moleculen die de tumor karakteriseren.
1. NEOANTIGENEN: worden gevormd door mutaties, ontstaan tijdens tumorproces.
Nieuw antigen dat ons immuunsysteem niet herkent want mutatie, nieuwe epitoop.
Proteasoomwerking: endogene eiwitten worden zo afgebroken. Fragmentjes ervan
(neoantigeen-epitoop) worden gepresenteerd in MHC I.
2. ABERANT tot expressie gebrachte normale eiwitten: normaal eiwit dat bv niet in
een bepaald celtype naar voor komt, bij tumorgenese komt het wel ineens tot
, expressie door demethylatie: methylatie & demethylatie van DNA bepaalt welke
eiwitten tot expressie komen. Ze kunnen ook gepresenteerd worden in MHC. MHC-
moleculen presenteren alle peptiden, maken geen onderscheid tussen normale &
vreemde peptiden.
3. GEAMPLIFICEERDE GENEN/normale eiwitten die tot overexpressie komen bv
HER2: komt bij bepaalde types borstkanker tot expressie.
4. EIWITANTIGENEN VAN ONCOGEEN VIRUS: bv Epstein-Barr antigenen die zijn
aangetroffen in lymfoma’s.
5. NORMALE EIWITTEN DIE TOT EXPRESSIE KOMEN BIJ WEEFSELS DIE AAN
DE BASIS LIGGEN VAN EEN TUMOR: bv in lymfoma’s of melanoma’s.
ONTHOUDEN: tumoren brengen bepaalde eiwitten op abnormale manier tot expressie, we
kunnen abnormale eiwitten hebben in tumoren, deze kunnen getoond worden aan
immuunsysteem waardoor deze geactiveerd wordt en tumor kan helpen vernietigen. Er is
een veelheid aan tumor-antigenen.
Immunologische antwoorden tegen tumoren:
Tumorcellen worden gedood door bv therapie: dendritische
cel kan stervende tumorcel opnemen: gaat naar regionale
lymfeknoop & gaat daar (bv bij borstkanker) tumorcellen
opnemen, naar okselklieren brengen, activatie van T-cellen:
cytotoxische T-cellen want kunnen andere cellen doden.
Geactiveerde cytotoxische T-cellen worden naar tumor
gevoerd & doden tumorcellen. Tumor heeft echter
overlevingsstrategieën zoals micro-omgeving bv waarbij er
een fibrotische ring wordt rondgevormd dat zorgt dat
cytotoxische CD8 T-cellen niet goed doorkunnen.
Ontsnappen van tumoren aan immuunreacties:
● normaal: ideale antitumor respons
● geen herkenning, geen typisch tumorantigen dan kan
CD8 T-cel niets herkennen, geen immuunantwoord
● tumorcellen waarbij MHC-genen muteren worden niet
aangevallen, deze tumorcellen gaan expressie MHC1 verliezen
waardoor ze geen antigenen kunnen tonen aan CD8 T-cellen dus
overlevingsvoordeel: geen T-cel herkenning van de tumor.
● tumoren die immunosuppressieve cytokinen secreteren die
T-cel activatie inhiberen
● cellen worden aangetrokken rond tumor, hebben een
immunosuppressief effect: inhibitie van T-cel activatie of
differentiatie naar Th1-cellen en CTL.
Onthouden: tumoren kunnen op vele manieren ontsnappen aan
tumorresponsen zoals geen neoantigenen & geen MHC.
Kanker immunotherapie: zie later hoofdstuk immunomodulatoren
● passieve immunotherapie met monoklonale antilichamen
● adoptieve T-cel therapie
, ● immuuncheckpoint blokkade: immuuncheckpoint situeert zich bij accessory
molecules zoals CD28 & B7 (co-stimulerend) maar ook co-inhiberende (PD1-PDL1)
● stimulatie van de gastheer antitumor antwoorden door vaccinatie met tumor-
antigenen
IMMUUNANTWOORDEN TEGEN TRANSPLANTEN:
Wat is transplantatie? Overbrenging van cellen, weefsels, organen van 1 plaats naar een
andere. Vaak gezond weefsel (transplantaat) van een gezond individu (donor) naar een ziek
individu (ontvanger of gastheer).
Problemen van transplantatiegeneeskunde:
Ischemiereperfusie-schade: schade die ontstaat door gebrek aan doorbloeding, voedsel,
zuurstof & schade die ontstaat wanneer je het terug plots doorbloedt.
Komt ook voor bij bv atherosclerose hartinfarct: geen doorbloeding dus schade. Daarom
transporttijden belangrijk.
Transportproblematiek grotendeels uitsluitbaar bij living (un)related donors: levende
donoren bij nieren (minimale transporttijd).
Compatibiliteit is ook belangrijk!
Moleculen die zorgen voor incompatibiliteit: HLA en MHC moleculen zijn belangrijkste
transplantatie antigenen want zeer veel polymorfisme tussen verschillende individuen.
Genetische barrières: types transplantatie:
- autograft: bij patiënt van een deel van het lichaam naar ander deel lichaam bv
huidtransplantatie
- isograft: transplantatie tussen 2 genetische identieke individuen bv identieke tweeling
- allograft: gebeurt klassiek: gezonde donor geeft het aan een verschillend individu
- xenograft: donor & ontvanger verschillen van species (varkensnier, hart) (moeilijk:
grote antigeenverschillen zorgen voor snelle afstoting dus wordt genetisch
gemanipuleerd door deleties varkensgenen & inserties humane genen)
(moeilijk: risico zoönose: virale infecties)
Transplantaties:
- gevasculariseerde organen: nier, lever, hart, long, pancreas, darm
(levertransplantatie: lever heeft groot regeneratief vermogen dus slechts deel
transplanteren is voldoende, niet volledig)
- weefsels - niet gevasculariseerd: kleppen, lenzen
- cellen - hematopoëtische stamcellen: beenmerg, perifeer bloed stamcellen,
stamcellen uit navelstrengbloed
Histo(in)compatibiliteit:
- mate van antigen (on)gelijkheid tussen transplantaat en ontvanger
- meest hevige afstoting bij verschillen in MHC (HLA) antigenen
- verschillen in ABO bloedgroepantigenen veroorzaken ook afstoting omdat ABO
antigenen op endotheel en epitheelcellen zitten dus weefselschade
, Transplantatie-antigenen en inductie van immuunantwoorden tegen
transplanten: ontvanger T-cel herkent allogeen MHC, respons die
ontstaat kan zeer sterk zijn.
Directe en indirecte herkenning van alloantigenen:
Directe alloherkenning:
Donor dendritische cel (APC) die MHC heeft: dit wordt herkend door
T-cel van ontvanger. T-cel herkent niet-geprocessed allogeen MHC
op het transplant.
Indirecte alloherkenning:
Ontvanger dendritische cel kan MHC processen & presenteren in
zijn eigen MHC: peptidefragmenten hiervan tonen aan T-cel die het
herkent.
In beide gevallen herkent T-cel iets vreemd & wordt het geactiveerd.
Een bijkomende manier van allo-herkenning blijkt belangrijk: ‘semi-
directe’ allo-herkenning
Dendritische cellen stoten kleine vesikels uit: exosomen: kunnen intacte MHC-moleculen
transporteren. Zo kan MHC de dendritische cel verlaten & terechtkomen op ontvanger-
dendritische cellen want exosomen kunnen contact maken met ontvanger-dendritische cel.
Onthouden: ontvanger T-cellen kunnen donor MHC herkennen: intact of verwerkt door
ontvanger-dendritische cel. T-cel gaat daar heel normale immuunrespons op doen:
vreemd antigen herkennen & elimineren
Sensitisatie & afstoting:
Donor-dendritische cel & ontvanger-dendritische cel tonen MHC. Thv regionale lymfeknoop
zorgen ze dat T-cellen worden
geactiveerd. CD4 & CD8
worden geactiveerd, gaan via
bloedbaan terug naar
getransplanteerde orgaan:
zorgen voor inflammatie door
cytokinen & kunnen cellen van
orgaan doden.
Immunologische mechanismen
van transplantaatafstoting:
3 grote vormen afstoting:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sieuwkevanlooveren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen