Formeel strafrecht
Algemene beginselen strafprocesrecht
Definitie
Formeel strafrecht = strafprocesrecht = strafrechtspleging = strafvordering sensu lato
Het geheel van de procedurele spelregels volgens welke het materieel strafrecht wordt
toegepast
Rechtsregels betreffende opsporing, vervolging en berechting van personen verdacht
van een misdrijf
o Beschrijft scenario’s & vormvoorschriften
o Bepaalt rechtspositie betrokken personen
o + organisatie & werking rechtscolleges
o + tenuitvoerlegging beslissingen rechtscolleges
Materieel strafrecht:
Het geheel der rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld en
gesanctioneerd.
Misdrijven & straffen
Bronnen
GRONDWET 1830
Fundamentele rechten
Bepalingen inzake rechterlijke macht
Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van parlementsleden en ministers
WETBOEK VAN STRAFVORDERING (Sv.)
Inclusief Voorafgaande titel bij het Wetboek van Strafvordering (VTSv.)
POTPOURRI-WETGEVING
Wijzigingswetten 2015-2018 m.b.t. diverse bepalingen
NIEUW WETBOEK VAN STRAFVORDERING IN HET VOORUITZICHT?
Commissie hervorming strafprocesrecht
Doelstellingen strafproces
Verschillende belangen tegenover elkaar
Dubbele finaliteit strafproces
Waarheidsvinding
o Optiek openbaar belang
o Bepalen op welke wijze de bewijzen tegen
vermoedelijke daders moeten worden vergaard en
hoe rechtscolleges op grond hiervan tot eventuele
veroordeling kunnen komen
Bescherming individuele grondrechten
o Optiek individuele burger
o In kader waarheidsvinding: bevoegdheden die verregaande beperking
grondrechten kunnen inhouden (t.a.v. verdachten, maar ook derden)
o Ruimer dan rechten van verdediging (persoon die vervolgd wordt)
1
, Onderlinge afweging finaliteiten
o 19e en eerste helft 20e E: waarheidsvinding
o Pas sinds EVRM bescherming grondrechten zelfstandig doel
o GW + legaliteit + Wet franchimont 1998
o Voorwaarden opdat inbreuk gerechtvaardigd is
Vb. vrijheidsberoving
Vb. huiszoeking
o Belangen individu wegen meer door, waarheidsvinding moet af en toe wijken
Vb. onrechtmatig bewijs
o Concrete afweging door rechtspraak
o Slingerbeweging
Recente wetgeving gaat terug meer waarheidsbevinding
Accusatoire en inquisitoire rechtspleging
Fase ter terechtzitting Vooronderzoek
2
,Verloop van het strafproces
Strafproces verloopt in twee fasen
- Geheime fase - Openbare fase
- Grotendeels inquisitoir - Grotendeels accusatoir
- Niet tegensprekelijk - Tegensprekelijk
- Schriftelijk - Mondeling
Vooronderzoek
Doel
Verdachte identificeren Zoniet? Onderzoek stopgezet.
Nagaan voldoende bezwaren
GEEN uitspraak over grond van de zaak
Twee vormen
Opsporingsonderzoek (90% strafzaken)
Gevoerd door Procureur des Konings en hulpofficieren
Zonder tussenkomst onderzoeksrechter (uitzondering mini-instructie)
Afgesloten door beslissing tot niet-vervolging of vervolging (rechtstreekse dagvaarding
voor vonnisgerecht) of vordering GO
o Ook mogelijk: buitengerechtelijke afdoening (minnelijke schikking of
bemiddeling)
Geen tussenkomst onderzoeksgerechten vereist
Gerechtelijk onderzoek
Gevoerd door onderzoeksrechter
In geval van dwangmaatregelen
Verdachte en SO mogelijkheid om mee te sturen (Franchimont)
Controle Kamer van Inbeschuldigingstelling
Afgesloten door Raadkamer in aparte procedure = regeling der rechtspleging
Kenmerken vooronderzoek
1. Geheim
Art. 28quinquies, §1 (OO) en art. 57, §1 Sv. (GO)
Ratio: vermijden dwarsboming onderzoek + onnodige publiciteit
T.a.v. verdachte en slachtoffer
o Principe: niet betrokken bij onderzoeksverrichtingen + resultaat wordt niet
meegedeeld (uitzonderlijk wanneer verrichtingen hen zelf betreffen)
o MILDERINGEN door Wet Franchimont (12/03/1998)
Recht op gratis kopie ondervraging
Recht op inzage of afschrift (beperkt), ruimer wanneer van vrijheid
beroofd
3
, Automatisch bij regeling der rechtspleging
T.a.v. de openbare opinie
o Alle onderzoeksverrichtingen en procedurehandelingen zonder publiek
o MILDERINGEN: persmededelingen door PdK of advocaat
Sanctionering
o NIET: de nietigheid van het onderzoek
o WEL: nietigheid bepaalde opsporingshandelingen
HvC: recht eerlijk proces niet in gedrang als verdachte in media negatief
in beeld komt
Problematisch in geval van reality-tv
Magistraten en politiemensen die schenden:
Strafbaar feit = art. 458 Sw. (Schending beroepsgeheim, idem
privésector)
Grond tot schadevergoeding
o Indien partijen misbruik maken van inzagerecht: strafbaar ogv art. 460ter Sw.
o Probleem: journalisten zo goed als onaantastbaar
2. Niet-tegensprekelijk karakter en sturen vooronderzoek
Verdachte niet recht om bezwaren te weerleggen (‘tegen te spreken’) en
verweermiddelen aan te voeren
Ratio: nog geen uitspraak grond van de zaak
OO: principe geldt onverkort
o Uitzondering: personen die verhoord worden kunnen verzoeken om bepaalde
opsporingshandeling te verrichten, maar geen rechtsmiddel als niet wordt
ingewilligd
GO: inverdenkinggestelde en burgerlijke partij kunnen meesturen
o Specifieke onderzoeksdaden vragen (beroep mogelijk bij weigering of stilzitten)
3. Schriftelijk karakter
Van elke onderzoeksverrichting wordt geschrift opgemaakt
o = proces-verbaal
Strafdossier vormt basis voor behandeling zaak en openbare terechtzitting
Geen algemene wettelijke regeling voor het op schrift stellen van
onderzoeksverrichtingen, met uitzondering van verhoren en telefoonbewaking
Onderzoek ten gronde
Wat?
Onderzoeksfase waarin uitspraak wordt gedaan over grond van de zaak = vraag of feiten
bewezen zijn en, indien bevestigend, over straf
Voor vonnisgerechten
Kenmerken onderzoek ten gronde
1. Openbaarheid van terechtzitting en uitspraak
Voorgeschreven door Grondwet (Art. 148 en 149 Gw.)
Zowel terechtzitting als uitspraak
o Uitspraak is ALTIJD openbaar
Op straffe van nietigheid
Alle verrichtingen in aanwezigheid beklaagde als publiek
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniempjexd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,49. Je zit daarna nergens aan vast.