- Syn: strafprocesrecht = strafrechtspleging = strafvordering sensu lato
- = Het geheel van de procedurele spelregels volgens welke het materieel strafrecht wordt
toegepast
- Het geheel van rechtsregels betreffende opsporing, vervolging en berechting van personen die
ervan verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd
o Beschrijft scenario’s & vormvoorschriften die hierbij moeten worden gevolgd
o Bepaalt rechtspositie betrokken personen
o + organisatie & werking rechtcolleges
o + tenuitvoerlegging beslissingen rechtscolleges
o Het is dus niet hetzelfde als materieel strafrecht. Materieel strafrecht bestaat niet zonder
strafprocesrecht. Dit aangezien de praktische toepassing slechts via het strafprocesrecht
kan worden bewerkstelligd.
Materieel strafrecht:
- Het geheel der rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld en
gesanctioneerd. (Misdrijven & straffen)
1
,ONDERSCHEID FORMEEL EN MATERIEEL STRAFRECHT
- Strafprocesrecht is gericht tot de overheid in de eerste plaats, m.a.w. tot de personen belast met
de toepassing van het strafprocesrecht
o Politie, staande- en zittende magistratuur
BRONNEN VAN HET FORMEEL STRAFRECHT
- GRONDWET 1830
o Fundamentele rechten
o Bepalingen inzake rechterlijke macht
o Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van parlementsleden en ministers (bepaalde posities,
positie van rechtsmacht)
- WETBOEK VAN STRAFVORDERING (Sv.)
o Inclusief Voorafgaande titel bij het Wetboek van Strafvordering (VTSv.)
- POTPOURRI-WETGEVING
o Wijzigingswetten 2015-2018 m.b.t. diverse bepalingen
- NIEUW WETBOEK VAN STRAFVORDERING IN HET VOORUITZICHT?
o Commissie hervorming strafprocesrecht
o Onwaarschijnlijk dat die in deze legislatuur nog komt
DOELSTELLINGEN STRAFPROCESRECHT
- Er staan verschillende belangen tegenover elkaar;
2
, o Gemeenschap (bestraffing), slachtoffer (schadevergoeding) en verdachte (eerlijk proces)
o Dubbele finaliteit: waarheidsvinding met de bescherming van de individuele grondrechten
à Taak: deze vaak tegenstrijdige belangen met elkaar verzoenen/ onderlinge afweging
maken van de finaliteiten.
DUBBELE FINALITEIT STRAFPROCES
- 1) Waarheidsvinding
o Straf(proces)recht als onderdeel van het publiek recht
Plegen van een misdrijf is een conflict tussen de gemeenschap en de dader (daarom
regels strafprocesrecht toegeschreven aan personen die met de toepassing belast zijn
zoals politie)
o Optiek openbaar belang: strafproces heeft als voornaamste doel ‘waarheidsvinding’
o Bepalen op welke wijze de bewijzen tegen vermoedelijke daders moeten worden vergaard
en hoe rechtscolleges op grond hiervan tot eventuele veroordeling kunnen komen
o à houding slachtoffer hier irrelevant
- 2) Bescherming individuele grondrechten
o Optiek individuele burger
o In kader waarheidsvinding: bevoegdheden die verregaande beperking grondrechten
kunnen inhouden (t.a.v. verdachten, maar ook derden)
§ Bv: privacy, briefgeheim, eigendomsrecht
o Ruimer dan rechten van verdediging (persoon die vervolgd wordt)
§ Bescherming individuele grondrechten ter ‘compensatie’ van bevoegdheden
overheid (ruimer dan enkel de rechten van verdediging)
à Want rechten gelden ook t.a.v. derden, die niet verdacht zijn
o Voor de rechten van verdediging (wanneer persoon vervolgd wordt) bestaat er geen
systematische regeling, maar vooral gevormd door art. 6 EVRM: onafhankelijke rechter,
recht op advocaat en recht op eerlijke bewijsvoering.
Onderlinge afweging finaliteiten varieert in de tijd
- 19e en eerste helft 20e E: focus op waarheidsvinding
- Pas sinds WOII en ontstaan EVRM & EHRVM: aandacht voor bescherming grondrechten
à als zelfstandig doel
- Integratie grondrechten en rechten van verdediging in strafprocesrecht door Wet Franchimont
(verdedigingsrechten m.b.t. gerechtelijk onderzoek)
- GW + legaliteit + Wet franchimont 1998
o Heel wat GR voor slachtoffers en verdachten bijkomend beschermd/verder verankerd.
- Voorwaarden opdat inbreuk gerechtvaardigd is
o Vb. vrijheidsberoving
o Vb. huiszoeking
- Belangen individu wegen meer door, waarheidsvinding moet af en toe wijken (doel heiligt niet
meer alle middelen)
o Vb. onrechtmatig bewijs kan niet meer gebruikt worden (‘Antigoon’)
§ Antigoon: vroeger was onrechtmatig bewijs altijd onbruikbaar, nu wordt
onrechtmatig bewijs door de strafrechter enkel nog in 3 hypothesen buiten
beschouwing gelaten
- Maatschappelijke ontwikkelingen of veranderingen spelen een grote rol in deze evolutie
- Concrete afweging tussen de 2 finaliteiten door rechtspraak.
- Doorheen de geschiedenis een slingerbeweging (nu toch meer naar waarheidsvinding, en ind.
grondrechten meer gaan inperken door bv terrobewegingen)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 123studentt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.