Samenvatting
Volledige samenvatting - Algemene psychologie 2022-23
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige samenvatting Algemene Psychologie gebaseerd op de lessen en slides van Dirix
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 140 pagina's
Voorbeeld 4 van de 140 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Algemene psychologie: ‘the big picture’H1 Wat is psychologie?
1.1 Een de nitie van psychologie
Interne processen -> hersenpan! -> waarom je iets doet
Geesteswetenschappen = alfawetenschappen -> klassieke humanistische cultuur (psychologie)
Exacte wetenschappen = bètawetenschappen -> natuurwetenschappelijke cultuur
Observeerbaarheid = dynamisch!
-> nu wel in staat om interne processen te observeren!
-> exacte wetenschappen niet te observeren
1.2 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt
hebben
REDE, INTUÏTIE EN GELOOF
Eerste mensen die bezig waren met psychologie, de geest, de ziel:
- Socrates
- Plato
- Aristoteles
= beroemde Griekse losofen
-> 4e-5e E.v.Chr.
—> hoe?
==> Intuïtie/rede: praten, dachten na over psychologie
‘De ziel, de geest gehoorzaamt aan bep. niet-aardse (bovennatuurlijke) wetmatigheden’
==> wetenschappelijke studie, aandacht voor mentale processen, observaties…
! enkel wetmatigheden: axioma’s
! Psychologie = jonge wetenschap !
-> lange periodes niets gebeurd, mensen bleven hetzelfde denken <-> geneeskunde (het lichaam)
DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE
16e/17e: systematische observatie populair = start wetenschappelijke revolutie
Copernicaanse revolutie
= mens = centrum heelal = mens niet aan natuurwetten onderworpen
= aarde niet centrum van heelal
==> mensbeeld gewijzigd + wetmatigheden (axioma’s) vb. natuurwetten
Pagina 1 van 140
fi fi
,HET ONTSTAAN VAN TWEE CULTUREN
Kerk minder prominente rol in maatschappij = landen met grote wetenschappelijke vooruitgang
vb Zwitserland, Duitsland, VK, Nederland…
-> VS ingezet in ontwikkeling natuurwetenschap = reden succesvol land, wereldmacht
=> die breuk = ontstaan alfa- & bètawetenschappen
TOEPASSING VAN WETENSCHAPPELIJKE METHODE OP MENSELIJK FUNCTIONEREN
Eerste studies te linken aan psychologische fenomenen = natuurwetenschappelijke studies
- ontdekking: persoonlijke fout bij observatie beweging hemellichamen => antwoord niet bij
iedereen hetzelfde
- Von Helmholtz: neurale transmissie = hoe snel gaat een signaal door zenuwbanen
- Weber: psychofysica = studie van invloed fysische stimuli (licht, aanraking…) op persoonlijke
ervaring
Vb: licht gezien?, welke is feller?…
- Young: kleurperceptie = receptoren in ogen gevoelig voor licht: 3 verschillende soorten: 1 soort
voor R, één voor G en één voor B: RGB (rood, groen, blauw) -> hoe ervaren mensen kleuren?
Bij ons in de lage landen:
- Quetelet: normaalverdeling van individuele verschillen = menselijke eig doen zich op bep
manier voor (vb lengte, IQ…)
- Plateau: kleurperceptie, psychofysica
- Donders: mentale chronometrie = hoe lang iets duurt
—> Uitkomst: bij meerdere mogelijkheden, maar slechts 1 antw: duurt het langer
(stimulusdiscriminatie) => wat heb ik gehoord?
Alles nazeggen duurt ook langer
(responsselectie)
==> dit systeem = de subtractiemethode = van bep. opdr. de reactietijd
van elkaar aftrekken
DE EVOLUTIETHEORIE
- !Darwin! : natuurlijke selectie, survival of the ttest
-> observeerde dieren (cf. vinken op Galapagoseilanden: grootte generatie bepaald door
droogte/natte, want voedsel andere grootte/dikte)
1.3 Het ontstaan van de psychologie
ONTWIKKELINGEN BINNEN DE FILOSOFIE
Ideeën Descartes (17e E):
- Platonisch dualisme = scheiding tussen geest (vrije wil, innerlijke kern van zijn) en lichaam
(omhulsel) -> enkel geest heeft invloed op lichaam, niet omgekeerd
- Rationalisme = ware kennis gebaseerd op rede, nadenken (cf grieken: oude losofen)
- Nativisme = mens heeft aangeboren kennis, alle kenmerken van mens zijn aangeboren en
hieruit kan men andere kennis a eiden
- Mechanisme = universum = 1 grote machine -> lichaam is daar onderdeel van: lichaam =
onderworpen aan natuurwetten (lichaam op zelfde manier bestuderen als
natuurwetenschappen), de geest niet!
Empirisme
(<-> nativisme)
= er is niets aangeboren, alles is aangeleerd
-> John Locke: ‘tabula rasa’ (onbeschreven blad) (= mens) wordt volgeschreven doorheen de
levensloop
= ontstaan nature (aangeboren) <-> nurture (aangeleerd) debat
PSYCHOLOGIE ALS NIEUWE WETENSCHAP
19e E: geboorte psychologie: eerste labo psychologie met Wundt
-> onderzoek naar fysiologische psychologie = invloed van lichtsignalen, geluidssignalen op
perceptie mens: hoe ervaren we dat?
Pagina 2 van 140
fl fi fi
, -> belangrijk hierbij: introspectie = innerlijke waarneming (Wundt wou hier van af)
-> Wundt: onderscheidt tussen:
- Innere Wahrnehmung = wat je denkt
<->
- Experimentelle selbstbeobachtung = experimenten in gestandaardiseerde omgeving (voor
iedereen zelfde ruimte, lichten…)
= experimentele psychologie ==> innere Wahrnehmung
-> leidde tot 1e psychologische stroming:
Structuralisme
-> Titchener!
= elk mentaal proces kunnen we opdelen in elementaire componenten
-> bewuste ervaring = associatie van sensaties, beelden en gevoelens
Vb les psychologie gepaard met sensaties (zien, horen, herinneringen, gevoelens…)
<->
Gestaltpsychologie
—> bewuste ervaring is veel meer dan de som van die elementaire componenten
= mensen nemen de omgeving waar in betekenisvolle gehelen (gestalten)
—> veel onderzoek a.d.h.v. visuele illusies: waarneming is meer dan afzonderlijk elementen
—> veel te zien maar weten niet altijd wat er gebeurd: nemen dingen niet altijd juist waar
—> zijn er niet goed in om elementaire componenten te zien - nemen ze waar als geheel =
loopt vaak mis
20e E: opkomst psychologie als nieuwe wetenschap = doorbraak in VS
-> praktische problemen oplossen = opkomst:
Functionalisme
= in functie van de mens psychologisch onderzoek doen
Vb: hoe mensen helpen in onderwijs, hoe afwijkingen detecteren (diagnostiek)
-> geïnspireerd door Darwin: veel individuele verschillen zo goed mogelijk kunnen aanpassen
om te kunnen overleven
= hoe mensen zo goed mogelijk ondersteunen
-> James! ‘Stream of consciousness’ = mentale processen
Behaviorisme
(= succesvolle stroming)
= aandacht voor gedrag van de mensen en niet meer zozeer op bewustzijn
-> ‘Enkel observeerbaar, meetbaar gedrag kan onderzocht worden’
-> Watson, Thorndike, Skinner: hoe leren mensen zaken?
-> Vb koekjes om dieren iets aan te leren
-> introspectie, want veel te subjectief
-> hoe? => methode van logisch positivisme
—> voorwaarden:
- kennis enkel uit directe observaties: zelf gezien, geteld, gemeten…
cf. experiment Pavlov (wat doet honger met een hond)
- studie/onderzoek moet realiseerbaar zijn: iem anders moet dat opnieuw
kunnen doen
-> belangrijk: operationele de nities: bv: hoe de nieer je honger? 6u niet eten
- onderscheid tussen:
• onafhankelijke variabele (stimulus) = wat jij als onderzoeker aanbiedt
vb koekje aan hond
-> te veranderen, variëren (vb 1 koekje vs veel koekjes)
-> e ect op:
• Afhankelijke variabele (respons)
bv kwijlen van hond
- relatie tussen stimulus & respons: wet (vb zolang niet gegeten + zoveel
koekjes = zoveel kwijl)
—> tussen stimulus en respons = black box: we kunnen het niet weten/observeren/
Pagina 3 van 140
ff fi fi
, zien
vb wat gebeurd er in hersenen van de hond op dat moment
—> Skinner (extreme behaviorist): ‘mentale processen’
=> alles wat wij leren is iets aanbieden en er volgt direct een respons
Onbewustzijn
<->
Psychoanalyse
= alles gebeurt juist in het onbewustzijn -> bewustzijn, gedrag is oppervlakkig
-> vb ontwikkeling persoonlijkheid, psychologische stoornissen gebeuren in bewuste
*psychopathologie (mentale stoornissen) = bep trauma’s uit kindertijd verdrongen uit bewustzijn
(zitten in onbewuste)
—> oplossing: onbewuste terug in bewuste krijgen (vb door vrije associatie (= woord gegeven,
zeggen waaraan je denkt als je dat hoort))
Psychoanalyse = hermeneutische benadering
= sofa science (cf grieken, eerste losofen)
-> nadenken om probleem te begrijpen
! Spanningsveld tussen hermeneutische & experimenteel, wetenschappelijke psychologie
CONCLUSIE
-> veel verschillende stromingen over hetzelfde studiegebied
-> natuurwetenschappelijke methode: superieur
-> introspectie, gestaltpsychologie gezorgd voor groot belang voor systematische observatie,
empirie, dingen in werkelijkheid toetsen
-> spanningsveld: wetenschappelijke vs hermeneutische
-> psychologie veel meer dan feitelijke, intuïtieve kennis
1.4 Het belang van biologische factoren voor de verklaring van
menselijk gedrag
EEN GOEDE WERKING VAN HET CENTRALE ZENUWSTELSEL (CZS)
3 factoren van belang:
- biologie
- Cognities (denken, denkprocessen)
- Socioculturele context (omgeving)
1) BIOLOGIE
Platonisch dualisme
= scheiding tussen geest (vrije wil, innerlijke kern van zijn) en lichaam (omhulsel)
-> enkel geest heeft invloed op lichaam, niet omgekeerd
-> pathologie = ziekte -> werden verklaard via geesten, duivels…
! Nu: geest & lichaam = hechte wederzijdse samenwerking
=> CZS (centraal zenuwstelsel: hersenen + zenuwbanen in ruggenmerg) beïnvloeden
gedrag
- letsel leidt tot speci ek probleem (pathologie)
Vb: brocagebicd (taalproductie: spreken) -> letsel? = moeite met spreken
- Algemene hersenaandoeningen
Vb: alzheimer heeft invloed op gedrag (herinneringen + motorische (houterig)
- voeding
Vb: hongersnood -> zwangere vrouwen -> invloed ontwikkeling CZS kind = lager IQ
- Medicatie
Vb: Serotonine = neurotransmitter (stofje in hersenen: brengt signaal over nr hersencellen)
-> gelinkt aan depressie: serotonine minder aanwezig = depressie
Pagina 4 van 140
fi fi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camillevanpaemel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen