Samenvatting
Volledige samenvatting - Ontwikkelingspsychologie 2022-23
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige samenvatting op basis van de lessen & slides van Soenens
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
OntwikkelingspsychologieIntro
Ontwikkelingspsychologie -> verandering in menselijke levensloop
Ontwikkelingslijnen:
- Fysiek
• Lichaam
• Motoriek
- Cognitief
• Taal
• Denken
- Emotioneel
• Emotieregulatie
• Temperament
- Sociaal
• Peers
• Vrienden
==> voortdurend in interactie met elkaar
-> verticale lijn: naarmate je ouder wordt bouw je nieuwe vaardigheden op
-> horizontale lijn: fysieke vaardigheid stimuleert de cognitieve vaardigheid enzovoort
H1 theorie en onderzoeksmethoden
Geschiedenis, theorie en onderzoeksstrategieën
Ontwikkelingspsychologie
= stabiliteit en verandering van gedrag begrijpen over levensloop
-> overal aanwezig (vb media)
-> verschillende domeinen: zie verschillende ontwikkelingslijnen
-> interdisciplinair werken = d.m.v. wetenschappen, disciplines te combineren
-> toegepaste wetenschap! <-> kennis van professoren
=> vb: aangeleerd of niet (nature vs nurture)
Groeimindset = via inspanning beter versie van jezelf = mogelijk progressie te maken
-> makkelijker met obstakels omgaan: obstakel = uitdaging
-> kun je trainen & meegeven aan anderen
Fixed mindset = capaciteiten zijn aangeboren talent = niet mogelijk progressie te maken
-> onderzoek: bij studenten: groeimindset > xen mindset
-> obstakels? fuck! => hulpeloosheid
Belang van theorieën:
- complexe realiteit beter beschrijven
- reden verklaren
- voorspellingen voor later
Kenmerken van de ontwikkelingspsychologie
- Continue vs discontinue ontwikkeling
- Verloop vs meerdere verlopen
- Erfelijk vs milieu
- Gebalanceerd perspectief: levensloopperspectief
1) CONTINUE VS DISCONTINUE ONTWIKKELING
Pagina 1 van 72
fi
, • Continue ontwikkeling
= kwantitatieve verandering
= hoeveelheid/intensiteit/snelheid van capaciteit/vaardigheid/kenmerk kan toenemen/afnemen
-> rustig tempo, continu
Vb: leeftijd, vocabularium, bijna alles met fysiek te maken (lengte, gewicht…)
-> niet altijd rustig, gradueel!
Vb: groei: plotse toename tijdens puberteit
-> soms lijkt het discontinue, maar is het continue!
Vb: eerste stapjes, eerste woordjes
• Discontinue ontwikkeling
= kwalitatieve verandering
= anders gaan functioneren, anders nr wereld kijken
-> kan soms snel gaan
-> de verschillende fasen in morele ontwikkeling
Vb: universiteit, scheiding, verlies/overlijden, kind krijgen (ouderschap), van rijk->arm, migratie
Eerste stappen/woorden is geen discontinue verandering! Maar een continue verandering =
dikwijls zo: lijkt discontinu, maar is continu
2) VERLOOP VS MEERDERE VERLOPEN
- Oude visie op menselijke ontwikkeling (voorstanders fasetheorieën: Piaget, Erikson,
Kohlberg…)
-> iedereen te situeren op 1 dimensie van ontwikkeling + allemaal tegelijk naar nieuwe fase +
maar 1 beweging mogelijk…
- Nu
-> Er zijn verschillende menselijke ontwikkelingen, unieke invloeden, niet enkel progressie, veel
variëteit… => grote diversiteit in ontwikkelingstrajecten
3) ERFELIJK VS MILIEU
• Erfelijk
= nature
= ontwikkeling aangestuurd door aangeboren biologische eigenschappen
-> ontwikkeling = endogeen = komt van binnenuit met kracht die je niet kunt tegenhouden
=> stabiliteit! -> lot ligt vast
-> belangrijk principe die hierbij aansluit: idee van maturatie = bij geboorte ligt er een
grondplan klaar over wie je moet worden
-> xed mindset sluit hierbij aan
• Milieu
= nurture
= ontwikkeling aangestuurd door omgeving
-> ontwikkeling = exogeen = van buitenaf gestuurd
=> onvoorspelbaarheid! -> omgeving kan sterk veranderen (plasticiteit)
Watson (behaviorist)
-> sterk geloof in kracht van omgeving
=> “om het even welk kind kan om het even welke volwassene worden -> context & omgeving
bepalen alles”
Judith Harris
=> “opvoeding telt helemaal niet -> opvoeding wordt gestuurd door genetische factoren”
*additieve benadering
-> wat doet genetica en omgeving met mens
Studie Caspi & collega’s
Pagina 2 van 72
fi
, Wat is de kans dat je een klinische depressie zult ontwikkelen in je leven?
Verhoogd indien:
- Genetische kwetsbaarheid (gebrek aan senatonine)
+
- Opvoeding gekenmerkt door verwaarlozing
=> combi van genetisch risico + context (kwetsbaarheid)
-> omgeving moet genetisch risico wakker maken voor depressie
= aanleiding epigenetica = hoe kan omgeving genen triggeren, wakker maken
Studie adoptiekinderen
-> voorgeschiedenis biologische mama’s!
=> indien antisociaal gedrag = adoptiekind ontlokt negatief controlerend autoritaire opvoeding
!Biologie en omgeving beïnvloeden elkaar
discontinue ontwikkeling = nature
-> biologie zit achter die fasen, bepaalt dat -> maturatie!
4) GEBALANCEERD PERSPECTIEF: LEVENSLOOPPERSPECTIEF
Vroeger: zwart-wit denken
Nu: genuanceerder, gebalanceerder => levensloopperspectief = belangrijke factor
Levensloopperspectief
= op een genuanceerde manier kijken naar de volledige menselijke levensloop
-> vroeger niet geïnteresseerd in ontwikkelingspsychologie van ouderen
= uitloper van bredere beweging in psychologie: dynamische systeembenadering
*= menselijke leven = open systeem: bevruchting -> dood - combi van persoonlijke, sociale,
biologische factoren hebben er invloed op
-> belangrijk:
- menselijke ontwikkeling moeten we levenslang bekijken (t.e.m. late volwassenheid!)
=> was niet altijd het geval, vanzelfsprekend! (Cf. Freud, Piaget, Kohlberg stopten na
adolescentie)
- Veel verschillende vormen!
<-> ‘ontwikkeling kent 1 verloop’
=> ontwikkeling = multidimensioneel en multidirectioneel gegeven
* multidimensioneel = elke vorm van ontwikkeling kan uit elkaar gepuzzeld worden in
verschillende deelaspecten met elk een eigen ritme en beïnvloeding van unieke factoren
Vb: vocabularium, grammatica… (voc vroeger dan Gramm)
*multidirectioneel = ontwikkeling is in verschillende richtingen: staan soms stil (stagnatie), gaan
soms achteruit (degressie) -> niet enkel progressie!
Vb: ouderen gaan erop achteruit vb info verwerken + tegelijk emotionele experts: makkelijker
omgaan met gevoelens
Vb: badminton lukt niet meer, lange afstand lopen lukt beter
- plasticiteit!
=> altijd verandering: verbetering mogelijk (optimistisch)
<-> theorie over eerste 1000 dagen van leven
=> ouder? plasticiteit neemt af -> vb: naar bejaardenhuis = moeilijk! ‘Een oude boom verplant
men niet’
- ontwikkeling door verschillende contexten, factoren beïnvloedt
=> 3 factoren:
• Leeftijdsgebonden factoren
Vb: bijna alle biologische, fysieke veranderingen (puberteit, groeispurten, menstruatie…),
onderwijs, vrienden, pensioen
• Gebonden factoren aan gesch
Vb: technologie, rollepatroon (feminisme), pandemie (elke generatie op unieke manier
getro en), oorlog
• Niet-normatieve factoren
Pagina 3 van 72
ff
, Vb: transgender, coming out, ongeval, vluchteling, ouders verliezen op jonge leeftijd, int
buitenland gaan wonen, lotto winnen, blind getrouwd, tiktokvideos viraal
leeftijd Historisch Niet-normatief
Voorspelbaar? Ja Ja cf. klimaatverandering, Nee
veroudering bevolking
Nee cf. oorlog, pandemie
Wie? Iedereen Gohort/generatie Enkele personen
Ontwikkelingspsychologische theorieën
VERSCHILLENDE MENSBEELDEN IN DE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
1) van nature slecht
-> van jongs af aan gevaarlijke & duistere krachten & impulsen
=> moeten beteugeld worden
=> rol opvoeders belangrijk!
2) leeg blad
-> omgeving bepaalt de ontwikkeling
=> rol opvoeders belangrijk!
3) van nature goed
-> geboren als soort engeltjes: gericht op elkaar helpen, op groei
=> rol opvoeders minder belangrijk
WETENSCHAPPELIJKE VOORVADERS
• Evolutietheorie (darwinisme) VERKLARING
-> sommige kenmerken van een soort grotere kans om overgeërfd te worden als ze ervoor
zorgen dat de overlevingskansen van de soort hierdoor vergroot worden
Natuurlijke selectie -> Vb: lange nek giraf: bladeren van bomen eten
Seksuele selectie -> Vb: pauwenstaart: seksuele reproductie
-> interesse in menselijke soort
=> vb: wrm meisjes in slecht gezin sneller puberteit dan goed gezin
-> overblijfsel Darwinisme in psychologie: recapitulatietheorie
*recapitulatietheorie = ontogenese (= hoe we als persoon individueel ontwikkelen in
levensloop) is een herhaling van de fylogenese (= hoe we als menselijke soort doorheen de
jaren (holbewoner -> nu) zijn geëvolueerd)
Vb:
Vroege kindertijd => gooien met speelgoed, kapot maken…
Kindertijd => tikkertje & verstoppertje
Pre-adolescentie => kamp bouwen, in boomhut, in een speelgoedhuisje
Adolescentie => sportclubs, jeugdbeweging…
• Normatieve benadering (Hall) BESCHRIJVING
-> onderzoek: wnr bep fenomenen in menselijke levensloop zich voordoen
-> geloofde in principe van maturatie = we zijn biologisch geprogrammeerd om op een bep
manier te ontwikkelen: ontwikkeling = endogeen (van binnenuit)
• Testbenadering (Binet) VOORSPELLING
-> onderzoek: instrument om vroeg te detecteren welke kinderen later leerproblemen
ontwikkelen
-> taken & opdrachten => eerste intelligentietest
Pagina 4 van 72
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper camillevanpaemel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen