Samenvatting
Samenvatting - Recht en maatschappij
- Instelling
- UC Leuven-Limburg
Op zoek naar een duidelijk, overzichtelijke samenvatting van recht en maatschappij? Dit is enkel het deeltje recht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1) HET RECHT EN ZIJN BRONNENRecht is het geheel van gedragsregels die afdwingbaar zijn via het staatsapparaat.
Gedragsregels: voorschriften die ons gedrag in een bepaalde richting proberen te sturen.
Recht ontstaat niet op zich, maar wordt beïnvloed door andere elementen.
- Gedragsregels
- Afdwingbaar
- Via het staatsapparaat
INDELING VAN HET RECHT
4 groepen:
- Nationaal publiek
- Internationaal publiek
- Nationaal privaat
- Internationaal privaat
Publiekrecht - privaatrecht:
- Publiekrecht is de organisatie van de samenleving (groepen).
- Privaatrecht regelt de verhouding tussen individuen (individuen).
Vb. Scheiden → regels worden opgelegd die voor de 2 zijn.
Nationaal recht - internationaal recht:
- Nationaal recht zijn rechtsregels binnen grenzen van internationaal erkende staat.
- Internationale recht, grensoverschrijdend recht overstijgt de landsgrenzen.
NATIONAAL PUBLIEK
- Grondwettelijk recht – staatsrecht (grondwet).
- Administratief recht (geheel van wetgeving).
- Strafrecht en strafprocesrecht (wat is strafbaar – inrichting van straf).
- Fiscaal recht en begrotingsrecht (staatshuishoudingen – uitgaven).
INTERNATIONAAL PUBLIEK
Volkenrecht: de onderlinge betrekkingen met elkaar en hoe zij afspraken in verdragen
vastleggen.
Vb. Europees recht.
,NATIONAAL PRIVAATRECHT
- Burgerlijke recht (burgers).
- Handelsrecht (handelaren en commerciële activiteiten).
INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT
Geeft verwijzingsregel aan Belgische rechter als hij multinationaal probleem moet
beslechten.
I.P.R. heeft tot doel uit te maken welke nationale wetgeving van toepassing is op een
rechtsverhouding waarin elementen voorkomen uit verschillende staten.
BIJZONDERE GEVALLEN
- Het sociaal recht: arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht.
- Arbeidsrecht: verhouding werkgever en werknemer.
- Sociaal zekerheidsrecht: regelt verplichte sociale verzekeringen.
BRONNEN VAN HET RECHT
3 hiërarchieën:
- De grondwet: fundamentele recht (= structuren
van de samenleving → rechten en vrijheden van
de mens).
- De wet: goedkeuring bij gewone meerderheid
in de Kamer.
- Koninklijk Besluit: uitgevaardigd door Koning.
- Ministerieel Besluit: uitgevaardigd door minister.
- Decreet: uitgevaardigd door gewest- en
gemeenschapsparlementen.
- Ordonnanties: uitgevaardigd door het
Brusselse Hoofdstedelijke Raad
- Reglementen: worden opgemaakt door
provincie- of gemeenteraad.
- Besluiten: bevatten uitvoerende maatregelen
tav provinciale- of gemeentelijke reglementen.
, Gewoonterecht: omvat de gevestigde gebruiken die in een samenleving algemeen als
bindend beschouwd worden zonder dat zij hun neerslag hebben gevonden in één of andere
wetgevende maatregel. Deze gewoonten hebben dan een even bindende kracht als de
wetgeving.
Rechtspraak en rechtsleer: herhaalde beslissingen in dezelfde zin, uitgesproken door diverse
rechtscolleges, vormen na verloop van tijd een vaste rechtspraak.
Onder rechtsleer verstaan we boeken, artikelen etc over rechtsgebieden en
rechtsproblemen, geschreven door juristen.
2) HET BELGISCH POLITIEKE LANDSCHAP
Rechtsstaat: voornaamste taak van overheid bestond erin de persoonlijke rechten van alle
burgers te beschermen. Dit oorspronkelijk staatsbegrip werd ondergraven door de sterk
toegenomen staatsinmenging op sociaal, economisch, cultureel en fiscaal vlak. Dit alles
brengt mee dat eerder van een wetstaat dan rechtsstaat gesproken wordt.
Democratie: het verlenen van een stem aan alle burgers, van participatie in het staatsbestuur
via kiesrecht lijkt dan ook de beste waarborg te zijn om de rechten en belangen van alle
burgers t beschermen en te dienen. Men heeft echter nog moeten wachten tot 1947 eer een
veralgemening van het stemrecht ontstond. De huidige democratie is geëvolueerd naar een
particratie.
Scheiding der machten: de wetgever maakte een drieledig onderscheid in de
overheidsfuncties: wetgevende – uitvoerende – rechterlijke functie. Deze functies worden
best door verschillende instanties uitgeoefend, namelijk/
- Parlement (maakt wetten)
- Regering (Voeren wetten uit)
- Rechter (conflicten beslechten)
Eenheidsstaat (=centralisme): in de grondwet in België werd een compromis tot stand
gebracht met enerzijds een sterk centraal gezag en anderzijds een ruime autonomie voor de
gemeentelijke instellingen. Onder druk van Vlaamse bewegingen ontstaat er een geleidelijke
omvorming van de Belgische eenheidsstaat tot een vrij complexe geregionaliseerde en
federale staatsstructuur.
DE BELGISCHE STAATSHERVORMINGEN
6 fases:
1970 Indeling van België in taalgebieden, cultuurgemeenschappen, gewesten…
1980 Arbitragehof wordt opgericht, cultuurgemeenschappen worden
gemeenschappen (naast culturele aangelegenheden ook persoonsgebonden
aangelegenheden).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jarakluskens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen