College aantekeningen
Samenvatting alle colleges Beleidsinnovatie in complexe systemen 2023
- Vak
- Instelling
Dit document bevat aantekeningen van alle colleges van beleidsinnovatie in complexe systemen.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
lieskezijlstra2002
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting colleges Beleidsinnovatie in complexe systemenTentamen: open vragen
College 1: inleiding in complexiteit, systemen en praktijk
Centrale vragen voor dit vak:
Zijn de benaderingen en oplossingen up to date? -> focus van beleidsinnovatie
Hoe om te gaan met fragmentatie (problemen/vraagstukken die compartimenten overschrijden)?
-> focus van complex systemisch denken. Overheden hebben een silostructuur = fragmentatie.
Kritiek gefragmenteerde overheid
Oorzaak
1. Verantwoordelijkheidsverdeling (lokaal v/s nationaal v/s internationaal, economisch v/s milieu)
2. Ander bemoeit zich ermee
3. Ander doet iets waardoor overheid verantwoordelijkheid niet langer kan dragen
4. Vraagstuk is groter dan ieders verantwoordelijkheid apart
Gevolgen
1. Overheden kijken alleen naar wat op eigen bordje ligt
2. Overheden wijzen naar elkaar m.b.t. verantwoordelijkheid
3. Handelingsverlegenheid
4. Maatregelen die maatschappelijk vraagstuk niet dienen
5. Belemmert innovaties
Recente pleidooien voor 1 overheid (i.p.v. als compartimenten naast elkaar functioneren)
Samenwerken als 1 overheid
- Gestructureerder te werk gaan
- Inhoud werk beter definiëren
Holistische benadering
- Gezamenlijke onderwerpen bij de kop pakken
Creëer prikkels voor departementen om voorbij hun eigen belang te gaan
Interbestuurlijke samenwerking
Relatie met het vak
Aandachtspunten:
Maatschappelijke opgaven moeten vertrekpunt zijn
Betrek juiste partijen (publiek en privaat) om tot slimme oplossingen (innovatie) te komen
Een opgavegerichte overheid werkt ontkokerd.
Dit vak
Een opgavegerichte overheid vereist stevige beleidsinnovatie
Bij centraal stellen maatschappelijke vraagstukken is complex systemisch denken vereist
Hoe ongewild & onverwacht falen ontstaat als publieke besluitvormers complexiteit negeren
Casus: Hogesnelheidslijn tussen NL & België: FYRA -> treinen hebben maar 6 weken gereden,
daarna kapot en verboden. Uiteindelijk is het budget met 3,8 miljard overschreden.
Klassieke analyse v/s complex systemisch analyse
Vraag = Hoe kan het dat we na 25 jaar (zo lang duurde het hele proces) dit resultaat hebben?
Verklaringen?
Projectleider heeft slechte planning gemaakt
Projectteam kon project niet managen
Nieuwe ongetoetste technologieën
Private partij heeft onvoldoende kwaliteit geleverd
Toezichthouder en financiële controller hebben zitten slapen
1
, Minister was blind voor de risico’s en te optimistisch
Politiek was wispelturig en stelt steeds nieuwe eigen eisen
Verklaringen (Flyvbjerg, et al.) -> hoe kan het dat bijna al die grote (infrastructurele) projecten hun
kosten overschrijden
Liegen, bedriegen, fraude
Stomheid, onervarenheid
Politiek negeert feiten
Technische factoren, misberekeningen
Oplossing
Meer controlemechanismen
Gebruik prestatie-indicatoren
Reken af met ‘foute’ adviseurs/beleidsmakers
Wees sceptisch
Ok, maar ...acties voltrekken zich in de realiteit van complex systeem:
Systemisch en contextueel (bijv ERTMS -> treinbeveiliging))
Onderworpen aan ‘chance events’ (bijv. brand Zwitserse tunnel)
Zelforganiserend vermogen (bijv. projectorganisaties) -> mensen/organisaties doen dingen anders
dan je van tevoren had bedacht. Dit levert ook andere resultaten op
Multi-level (bijv. lokaal tot EU)
Beperkt voorspelvermogen (bijv. opkomst goedkope vliegtuigmaatschappijen) ->
hogesnelheidslijn moest gaan combineren met vluchten, maar hadden niet voorspeld dat er
goedkope vluchten zouden komen.
Padafhankelijkheid (bijv. besluit FYRA en niet meer loslaten)
Erkennen complex systemische benadering
Komt neer op: de wereld ligt niet vast (Publieke) besluitvorming vindt per definitie plaats in
onverwachte, soms ongewenste, dynamiek. Je kunt de uitkomsten niet altijd voorspellen -> daarom
heb je niet veel aan de traditionele manier. Complex systemische benadering kan helpen om de
onverwachte wereld te begrijpen en er op te sturen.
Vertrekpunt = imperfecte wereld
Vertrekpunt = complex systemische benadering
Wat is complexiteit (1)
Tegenpool van complexiteit is orde -> simpel systeem
- Weinig actoren/variabelen
- Stabiele relaties
- Heldere grenzen
- Voorspelbare uitkomsten
Ingewikkeld systeem (niet complex) = orde
- Meer actoren/variabelen
- Stabiele relaties
- Heldere grenzen
- Systeem kan worden begrepen (is alleen wat meer ingewikkeld)
Tegenovergestelde van ingewikkeld en orde = chaos
- Complete willekeur
- Onvoorspelbare uitkomsten
- Wordt negatief ervaren
- (Bijv. een dossier waar niemand eigenaar van is -> wereldwijde milieukwesties)
Complexiteit
- Op de rand van orde en chaos = een totaal nutteloze maar elegante definitie
2
, Wat karakteriseert complexiteit dan wel?
Zelforganiserend: interacties tussen elementen zorgen voor bewegen/zelforganiserend vermogen
Emergent: interacties leiden tot non-lineariteit en dat leidt tot onvoorspelbare gevolgen voor het
systeem -> complexiteit ontstaat dus vanuit het systeem en heeft ook gevolgen voor het systeem
Je kunt gedrag van het systeem niet terugherleiden naar elementen uit het systeem. Je kunt het
systeem niet weer opbreken
Tijd-onomkeerbaar: op het moment dat je bepaalde stabiliteit hebt in een systeem, heb je chance
events. Dan ontstaat er een nieuw evenwicht -> nadat er iets verandert kun je niet terug naar het
oude evenwicht. Stabiliteit is altijd tijdelijk.
Recursief (zichzelf herhalend)
Onsamendrukbaar
Niet-afbreekbaar
We moeten ons denken gaan veranderen om met deze complexiteit om te kunnen gaan.
College 2: beleidsinnovatie in de publieke sector
Intro: fileprobleem in NL, wat is de geachte oplossing? -> rekeningrijden, maar is dit wel een goede
oplossing? In dit vak kijken naar complexiteit van de wereld en kijken hoe we tot innovatievere
oplossingen kunnen komen
Kenmerken complexe problemen (Rittel & Webber, 1973)
1. Er is geen eenduidige definitie van het probleem
2. Er is geen eenduidige aanpak of oplossing van het probleem
3. Er is geen test die uitsluitsel kan geven over de vraag of een aanpak zal werken
4. Elk probleem is eigenlijk uniek
5. Problemen zijn de manifestatie van andere, achterliggende problemen
6. Er zijn heel veel verklaren voor een bepaald probleem
7. Elke aanpak genereert ook onbedoelde (positieve en negatieve) neveneffecten)
Een simpele aanpak
Lang was het idee dat alles opgelost kon
worden door simpelweg een beleidscyclus te
volgen. Voor simpele problemen kan dit
helpen, maar voor complexere problemen
hebben we een andere aanpak nodig.
Doel van dit vak
Complexiteitsperspectief verbinden met
perspectief op beleidsontwikkeling
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieskezijlstra2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen