Samenvatting
Uitgebreide samenvatting psychodiagnostiek
- Vak
- Instelling
Deze uitgebreide samenvatting bevat alle hoorcolleges voor het vak Psychodiagnostiek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 51 pagina's
Voorbeeld 4 van de 51 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
2 beoordelingen
Door: levibenda • 2 maanden geleden
Door: collin99kramer • 1 jaar geleden
Verkoper
Volgen
Ivd22
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting psychodiagnostiekHoorcollege 1
Twee competentiegebieden:
1. Psychologisch handelen als praktijkwetenschapper
Over systematische, onderbouwde diagnostische oordeels- en besluitvorming.
2. Communicatie en professionaliteit in het aangaan van een hulpverleningsrelatie.
Over gespreksvoering en behandelrelaties in de diagnostische context.
Psychologische gespreksvoering: basishouding
De cliëntgerichte benadering zorgt voor een goede werkrelatie tussen hulpverlener en
cliënt, bedacht door Carl Rogers.
• Basisprincipe van deze benadering = mensen hebben behoefte aan zelfactualisatie.
• Zelfactualisatie gebeurt niet vanzelf, hier zijn bepaalde condities voor nodig!
Belangrijk: hulpverlener faciliteert en niet adviseren!
• Hierdoor beide expert in de situatie. De cliënt is expert van zijn/haar eigen leven en
de therapeut is expert van het proces.
• Doordat cliënt eigenaar is van het proces zal hij/zij meer motivatie hebben.
• Hierdoor kunnen cliënten in de toekomst het probleem zelf beter oplossen zonder
therapeut.
• Cliënten zitten vaak niet te wachten op advies. Een cliënt heeft vaak al veel advies
gekregen. Waarschijnlijk gaat het advies niet de complexiteit van het probleem
dekken.
Valkuil: ‘’ik moet iets doen syndroom’’. Dit betekent dat je beduusd kan raken van het
probleem waardoor de hulpverlener snel advies wil geven. Het is op zo’n moment
belangrijker om dingen grondig te exploreren en daar ordening in te brengen en naar de
oorzaak te gaan kijken.
Conclusie: exploratie en relatie tussen hulpverlener en cliënt is belangrijk!
3 condities om zelfactualisatie te actualiseren:
1. Onvoorwaardelijke positieve waardering
2. Echtheid
3. Empathie
Onvoorwaardelijke positieve waardering
De hulpverlener apprecieert de cliënt als een persoon met waarde en waardigheid. Hoe toon
je dat?
• Betrokkenheid tonen t.a.v. cliënt
o Op tijd zijn voor afspraak, tijd vrijmaken voor de cliënt, privacy voor cliënt
reserveren, vertrouwen respecteren.
o Barrières zijn gebrek aan tijd en gebrek aan zorg/bezorgdheid.
• Inspanning tonen om cliënt te begrijpen
o Empathie, vragen stellen, interesse tonen (bijvoorbeeld wat is de invloed van
wijzigingen op het leven van die persoon. Dus echt verder denken wat de
gevolgen zijn van wat jij voorstelt. Wat is bijvoorbeeld de invloed voor het
kind?)
o Actief luisteren: parafraseren en reflecteren.
• Onvoorwaardelijke aanvaarding tonen t.a.v. cliënt
o Gedachten/gevoelens van cliënt niet afkeuren.
, o NIET onvoorwaardelijk goedkeuren, wel gezichtspunt van cliënt serieus
nemen.
o Ga uit van de goede wil van de cliënt (ga kijken naar de achterliggende
motivatie van het gedrag zodat je begrip kan tonen. Bv ouder beantwoordt
vragen die aan een kind gesteld worden. Waarom doet de ouder dit?
Misschien heeft deze ouder zelf een afwezige ouder gehad).
o Hulpverlener moet gedachten/gevoelens rond cliënt bij zichzelf nagaan. Door
eigen geschiedenis van hulpverlener kan hij/zij voor sommige zaken wel of
niet empathisch zijn. belangrijk om dit na te gaan bij jezelf!
Voorbeeld aanvaarding:
• Cliënt: ‘’ik zeg wat er in me opkomt, wanneer ik dat wil. Als anderen dat niet prettig
vinden, is dat hun probleem’’.
• Hulpverlener zegt niet: ‘’als je zo direct bent, kun je verwachten dat ze jou niet
mogen’’.
• Hulpverlener zegt wel: ‘’is eerlijkheid een belangrijke waarde voor jou?’’
• Dus gezichtspunt van cliënt serieus nemen maar niet onvoorwaardelijk goedkeuren.
• Warmte en nabijheid uitdrukken
o Reflecteren op gedachte, gevoel, gedrag van (1) hulpverlener of (2) cliënt, of
(3) de relatie. Dit is een goede strategie om openheid te krijgen in een
gesprek.
▪ Hulpverlener: ‘’blij u te zien, sorry, ik kan niet goed volgen, laten we
het nog eens overlopen’’.
▪ Cliënt: ‘’je lijkt zenuwachtig en wat onwennig om rond dit onderwerp te
praten. Je lacht nu, terwijl het een serieus onderwerp is’’.
▪ Relatie: ‘’ík ben blij dat je dat met mij kan delen, ik heb het gevoel dat
we ergens geraken vandaag’’.
o Nabijheid bruikbaar bij overdracht en tegenoverdracht. Hierbij beschrijf je wat
er in een situatie afspeelt.
▪ Twijfel bij cliënt: ‘’het voelt alsof je woorden wikt en weegt’’.
▪ Vijandigheid, irritatie, boosheid: ‘’ik voel me geïrriteerd omdat je niet
op de afspraak verschijnt’’.
▪ Aantrekking
▪ Vastzitten, gebrek aan richting: ‘’op dit moment heb ik de indruk dat
we vastzitten’’.
▪ Spanning: ‘’ik ben me er van bewust dat we nu beiden met een
vervelend gevoel zitten’’.
Echtheid
Dit betekent dat je jezelf bent zonder een rol te spelen. Dus geen nadruk leggen op
bijvoorbeeld autoriteit.
• Rolgedrag
o Geen klemtoon op jouw rol, autoriteit en status
• Congruentie
o Woorden, gedrag en gevoelens van hulpverlener zijn consistent
o Als je bijvoorbeeld heel droog zegt ‘’dat moet echt zwaar zijn’’, zonder
intonatie, gaat dat niet aankomen. Dit zorgt voor wantrouwen.
• Spontaniteit
o Hardop nadenken zodat de cliënt het gevoel heeft dat hij mee kan denken.
o Maar ook niet elke gedachte die bij je opkomt verwoorden. Vindt hier een
middenweg in.
• Openheid en zelfonthulling
, o Vaardigheid om open te zijn over zichzelf. Dit doe je in functie voor de cliënt,
dus niet om eigen frustraties kwijt te kunnen. Als de cliënt zich ergens voor
schaamt, kun je het normaliseren door zelfonthulling.
Empathie
De mogelijkheid om iemand te begrijpen vanuit zijn/haar belevingswereld & laten merken
dat je begrijpt wat er in hem/haar omgaat.
• Open staan voor de cliënt. Heb je bijvoorbeeld blinde vlekken?
o Wanneer je heel consciëntieus bent ga je snel ergernis voelen voor mensen
die niet op tijd komen. Of een alcoholverslaving in je familie kan empathie bij
de cliënt in de weg staan.
• Verbaal empathie tonen
o Vragen stelen vanuit belevingswereld, praat over wat hij belangrijk vindt,
refereer aan de gevoelens van de cliënt, probeer de taal van de cliënt te
gebruiken.
• Non verbaal empathie tonen.
o Oogcontact, naar voren leunen, naar cliënt kijken, open armen, spiegelen van
de cliënt (matchen met non-verbaal gedrag cliënt)
• Monitor de reactie van de cliënt op jouw empathische toenaderingen + stem jouw
reacties af op het proces van de cliënt.
Algemene gespreksvaardigheden
1. Niet selectieve luistervaardigheden: je gaat niet specifieke interventies doen n.a.v.
wat de cliënt zegt. Je stimuleert met deze vaardigheden het gesprek om zo goed
mogelijk zicht op het verhaal van de cliënt te krijgen.
2. Selectieve luistervaardigheden: specifieke interventies n.a.v. wat de cliënt zegt.
Dus je gaat meer in op wat de cliënt echt zegt.
3. Regulerende vaardigheden: ordenen en structuur brengen in het gesprek.
4. Nuancerende vaardigheden: wanneer je meer input hebt en verder in het gesprek
bent.
Niet selectieve luistervaardigheden
Vaardigheid Omschrijving
Non-verbaal gedrag Client laten merken dat er geluisterd wordt & client
stimuleren om verder te vertellen.
Verbaal volgen Client laten merken dat er geluisterd wordt & client
stimuleren om verder te vertellen
Gebruik van stiltes Nagaan waardoor stilte ontstaat, heeft dit bv te maken
met de relatie? wat er bij client gebeurt (weet hij bv
niet wat hij moet zeggen? Verwacht hij reactie van
hulpverlener?), is stilte functioneel, wat eraan doen?
Selectieve luistervaardigheden
Vaardigheid Omschrijving
Vragen stellen Client helpen gedachten te verwoorden en problemen
te verhelderen. Open vs. Gesloten vragen → stem af
op doel (gesloten vragen bv eerder bij feitelijkheden)
Parafraseren Herformuleren inhoud boodschap in eigen woorden
hulpverlener. (tonen dat er geluisterd wordt + nagaan
of je cliënt goed begrepen hebt) Valkuil kan zijn dat je
meegaat in de interpretatie van de client waardoor je
het idee van de client kan bevestigen, zonder verder
te vragen waar gedachten vandaan komt. (bv als
cliënt zegt dat hij in alles faalt)
Reflecteren Je benoemt de affectieve deel van de boodschap.
Gaat dus meer in op gevoel in tegenstelling van
, parafraseren. Luisteren naar de affectieve woorden
(woede, angst, onzekerheid, verdriet, geluk) of haal
emotie uit non-verbaal gedrag (snelheid praten,
stemvolume etc.) bv. ‘’het lijkt alsof je..’’
Concretiseren Client zo nauwkeurig mogelijk over het probleem laten
vertellen (5 G’s). bv ‘’kan je een voorbeeld geven’’.
Samenvatten Hulpverlener geeft hoeveelheid info voor client
overzichtelijk en begrijpelijk weer. Ga na: wat zijn
sleutelwoorden en -gevoelens? Wat vermeldt client
herhaaldelijk? Is er een patroon, thema, elementen
die samen horen? Ook geef je client de kans om je
aan te vullen en om te checken of je het goed
begrepen hebt.
Regulerende vaardigheden
Vaardigheid Omschrijving
Openen gesprek en Hulpverlener geeft beeld over manier van werken +
begincontract verheldering verwachtingen van client
Terugkoppeling naar doelen Hulpverlener doet aan procesbewaking: zorgen voor
haalbare doelen, dit bewaken en na te streven.
Situatie verduidelijken Herstellen van relatie bij onduidelijkheden of
misverstanden → gesprek over gesprek, dus
beschrijven wat er in de situatie afspeelt (gang van
zaken of de relatie) META-gesprek
Hardop denken Hulpverlener verwoord gedachten voor client op
duidelijke manier (spontaniteit).
Afsluiten van het gesprek Verwachtingsmanagement (kondig duur vooraf aan),
afsluiten met samenvatting of metagesprek
Nuancerende vaardigheden
Vaardigheid Omschrijving
Interpreteren Geven van (mogelijke) verklaring voor gedrag,
gedachten of gevoelens client of samenhang tussen
gedragingen
Confronteren Hulpverlener beschrijft discrepanties, conflicten,
gemengde boodschappen die duidelijk worden vanuit
gevoelens, gedachten, gedrag client. Bv iemand
vertelt iets heel ergs, maar lacht hierbij.
Positief heretiketteren Nieuwe, positieve betekenis geven aan oorspronkelijk
als negatief beleefde onderdelen van probleem. Bv
iemand is pietje precies, maar dit ga je herkaderen als
iemand die nauwkeurig werkt.
Informatie geven Geven van info of feiten over ervaringen, mensen,
gebeurtenissen, alternatieven. Bv informatie geven
over wat depressie is.
Relatie zorgverlener/cliënt
Aan welke competenties moeten GGZ-behandelaren voldoen (volgens cliënten en naasten):
• Helder communiceren
• Goed luisteren
• Niet oordelen
• Cliënten met respect benaderen
• Oprecht betrokken zijn
• De cliënt als mens zien, niet als ziekt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ivd22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen