Deel 1: Inleiding
1. Wat is sociale wetgeving?
Sociale wetgeving
o Geen duidelijk afgebakend geheel
o Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
o Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
o Beschermingsmaatregelen voor werknemers
o Arbeidsvoorziening
o Sociale zekerheid
o Minimumvoorzieningen
o Geschillen van sociaal recht
Gemeenschappelijke kenmerken
o Bijzonder doel:
Bescherming van belangen van de werknemers
Bevorderen van hun welzijn
o Arbeidsrecht: beschermingswetten
o Sociale Zekerheid: sociale risico’s opvangen
o Sociale wetgeving omvat dus:
Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht
Sociale verzekeringen: traditionele takken
Sociale bijstand (federale sociale bijstand en Vlaamse bijstand
aan personen)
2. Bronnen van sociale wetgeving
2.1 Internationale bronnen
2.1.1 Bilaterale verdragen
Verdrag tussen België en één ander land
Regels van toepassing op werknemers afkomstig uit het ene land die in het andere
land gaan werken
Pagina 1 van 73
,2.1.2 Multilaterale verdragen en instellingen
Internationale Arbeidsorganisatie (IAO): conventies en aanbevelingen
Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO): beslissingen,
akkoorden, aanbevelingen en resoluties
Raad van Europa: EVRM, Europees Sociaal Handvest
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (AISS)
De Benelux Economische Unie
Europese Unie = het belangrijkst
Zes hoofdinstellingen
o Europese Raad
o Europese Commissie
o Europese Raad van Ministers
o Europees Parlement
o Europees Hof van Justitie
o Europese Rekenkamer
Vier nevenorganen
o Economisch en Sociaal Comité
o Comité van de Regio’s
o Europese Investeringsbank
o Europese Centrale Bank
Europese rechtsregels:
o Worden uitgevaardigd door de Raad en de Europese Commissie na
raadpleging van het Europees Parlement
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding:
o Verordeningen: rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
o Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
o Besluiten: rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
o Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
o Adviezen
Mogelijkheid Europese “cao’s” algemeen bindend te verklaren
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
o Ook belangrijk voor het Belgische arbeidsrecht
2.2 Internationale bronnen
2.2.1 Sociale grondrechten
Artikel 23 van de Grondwet (geen directe werking voor de burger – wel richtlijn en
doelstelling voor de overheid)
Pagina 2 van 73
,2.2.2 Sociale rechtsbronnen
Wetten en decreten
Koninklijke besluiten
Ministeriële besluiten
Rechtspraak en rechtsleer (in België geen precedentenrecht)
Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Het gebruik
De eenzijdige verbintenis
2.2.3 Hiërarchie van de nationale rechtsbronnen
1. Dwingende bepalingen van de wet
2. Algemeen verbindend verklaarde cao’s
3. Niet algemeen verbindend verklaarde cao’s wanneer de werkgever lid is van een
organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao zelf ondertekende
4. Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die de cao niet
ondertekende of geen lid is van een ondertekende organisatie) behoort tot het
ressort van het PC
6. Arbeidsreglement
7. Aanvullende bepalingen van de wet
8. Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
9. Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als
o Hij hiermee niet strijdig is
o Of de rechten van de werknemer vermindert
o Of zijn plichten verzwaart
Deel 2
Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet van 3
juli 1978
1. Toepassingsgebied van de wet van 3 juli 1978
1.1. Toepassingsgebied van de wet van 3 juli 1978
Vooraf
o 1. De arbeidsovereenkomst zelf
o 2. Geldig aangaan van een arbeidsovereenkomst
o 3. Soorten arbeidsovereenkomsten
Pagina 3 van 73
, 1.1.1 Wat is een arbeidsovereenkomst?
Een wederkerige overeenkomst >< eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het verrichten van arbeid >< volgen van opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon >< onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever >< geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst)
1.1.2 Het ondergeschikte verband
Algemeen:
Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
niet in de weg
Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten kan een gezagsrelatie bestaan
Schijnzelfstandigen – pseudowerknemers
Werkgevers proberen sociale bijdragen voor werknemers te ontlopen
Zelfstandigen proberen te profiteren van de sociale zekerheid voor werknemers
Samengaan van een arbeidsovereenkomst met een aanneming of
zelfstandigheidsovereenkomst
Strenge beperking
Om te vermijden dat men ontsnapt aan toepassing van de
socialezekerheidswetgeving voor werknemers
1.1.3 Toepassingsgebied van de Arbeidsovereenkomstenwet 3 juli 1978
Op wie is de wet van toepassing?
Werklieden, bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden
Dus vooral in de ‘privésector’
Maar ook het niet-statutaire personeel van de publieke sectoren
Opgelet: vanaf 1 oktober 2023 zijn de bepalingen van de WAO die betrekking hebben op het einde
van de arbeidsovereenkomst ook van toepassing op de beëindiging van het statutair dienstverband
voor ambtenaren van provincies en gemeenten (lokale besturen).
Pagina 4 van 73
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper blabla24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.