Samenvatting ‘opgroeien in een gezin 1’
OPGROEIEN IN EEN GEZIN 1
1. UITGAAN VAN DE KRACHTEN VAN OUDERS
OUDERSCHAPSTHEORIE ALICE VAN DER PAS
Als pedagogisch werker kom je niet alleen in contact met de kinderen, maar ook met de ouders
- Om in contact te gaan met ouders
- Manier van kijken naar ouders
3 uitgangspunten
1. Elke ouder heeft een besef van verantwoordelijk zijn
2. Ouderschap maakt kwetsbaar
3. Ouders zijn eindverantwoordelijk, dus ‘consulterende opdrachtgevers’ (hier niet besproken)
→ wordt visueel voorgesteld door een krukje
- Je zit op een krukje tijdens het contact met ouders
- Ieder uitgangspunt is een poot
- Als 1 van de poten wankel staat, dan zak je door het krukje
1. ELKE OUDER HEEFT EEN BESEF VAN VERANTWOORDELIJK ZIJN
Wanneer we het hebben over opvoeding die ouders hun kinderen geven, kunnen we ofwel uitgaan van de
krachten van de ouders of van de tekorten van de ouders.
Uitgaan van de tekorten van ouders
- Focus ligt op wat ouders verkeerd doen
- = deficit-benadering
- Hier wordt vooral van uitgegaan, zowel op professioneel als maatschappelijk vlak
- Foute visie: iedereen kampt wel eens met moeilijkheden tijdens het opvoeden van een kind
Bv. Kind is moeilijke eter -> commentaar op ouders: ‘mama geeft ook altijd toe’
Bv. Nieuw kind in crèche, anderstalig… Het kind huilt en krijst -> commentaar op ouders: ‘waarom laat je dat
kind hierachter wanneer je ziet toch dat dat niet werkt?...’ → Fout! geen enkele ouder wil zijn kind laten
huilen, die ouders wisten ook dat dat moeilijk ging zijn, er was gewoon geen andere mogelijkheid
Bv. Film Daens: veel kindersterfte -> schuld van moeders → fout! Wel door slechte hygiëne…
Uitgaan van de krachten van ouders
- Focus ligt op wat ouders wel goed doen, op de competenties
- = kijken vanuit een krachtenperspectief = kijken vanuit een waarderende benadering
- Visie van de pedagogisch werker -> ouders willen het beste voor hun kind en zetten zich hiervoor in
- Waarderende kijk naar ouders als PJK om samen te kunnen werken
2. OUDERSCHAP MAAKT KWETSBAAR
Elke ouder wil het beste voor zijn kind, ouders voelen zich vaak ook tekortkomen ten opzichte van hun kind.
Geen enkele opvoeding loopt perfect, dat kan ook niet, ouders voelen zich hier vaak schuldig over.
Werken met ouders = werken met kwetsbaarheid en emoties, ook al tonen ouders dat niet altijd
Bv. Wanneer het kind net geboren is, voel je je als ouder enorm hulpeloos
1
,Samenvatting ‘opgroeien in een gezin 1’
2. JURIDISCHE ASPECTEN BIJ HET WERKEN MET GEZINNEN
(ON-)BEKWAAMHEID VAN DE MINDERJARIGE
Burgerlijk wetboek (1804)
- Regelt verhoudingen tussen burgers (bv. scheiding, huwelijk, verkoop…) en dus oa ook de relatie
tussen minderjarigen en hun wettelijke vertegenwoordigers (ouders of voogd)
Algemeen beschermingsstatuut minderjarigen
- Opgesteld door burgerlijk wetboek om minderjarigen te beschermen
- Heeft 2 voorwaarden:
1. De minderjarige (-18) is handelingsonbekwaam
o ze mogen geen handelingen stellen die juridische gevolgen met zich meedraagt.
bv. contract ondertekenen, zichzelf inschrijven in school…
o mag zijn rechten en plichten niet zelfstandig uitoefenen
2. vertegenwoordiging
o mj moet vertegenwoordigd worden door zijn wettelijke vertegenwoordigers
ECHTER hier kwam meer en meer discussie op, want discriminatie op basis van leeftijd mag niet!
Wilsbekwaamheid
- voldoende in staat zijn om in te schatten wat in je belang is
- voldoende in staat zijn om de gevolgen van zijn daden en beslissingen in te schatten
steeds meer en meer wordt in de rechtspraktijk en id regelgeving aanvaard dat mj reeds bekwaam zijn om
(bepaalde) handelingen te stellen.
2 UITZONDERINGEN OP BURGERLIJK W ETBOEK
Wet van de patiëntenrechten (2002)
Deze somt een aantal rechten van patiënten op die van toepassing zijn wanneer ze gezondheidszorg krijgen,
verstrekt door een beroepsbeoefenaar (arts, tandarts, gynaecoloog, apotheker, vroedvrouw…)
In het burgerlijk wetboek staat dat de ouder de beslissingen neemt voor de mj, MAAR hier staat geen leeftijd
op de onbekwaamheid -> de zorgverstrekker schat zelf in of hij de mj bekwaam vindt of niet
- de wet voorziet geen leeftijd – wel leeftijdscriterium van 12 jaar
- als zorgverstrekker de mj bekwaam vindt -> mj neemt zelf beslissingen over verzorging die dokter
moet volgen
- uitgezonderd: plastische chirurgie of bij euthanasie
DRM (2004) = decreet rechtpositie vd minderjarige in de integrale jeugdhulp
- jeugdhulpverlening die wordt aangeboden door JAC, CLB, CGG, kind&gezin, pleegzorg, VAPH, CIG…
Kinderen die moeilijkheden hebben, kunnen terecht bij de integrale jeugdhulp
Het DRM gaat ervan uit dat minderjarigen al bekwaam zijn vanaf 12 jaar en dus zelf beslissingen mogen maken
over de rechten opgesomd in het decreet. (recht op privacy, recht op informatie, op participatie…) MAAR hier
moet ook de hulpverlener akkoord gaan dat de mj bekwaam is.
2
,Samenvatting ‘opgroeien in een gezin 1’
RECHT OP PRIVACY
Er bestaat geen juridische definitie van privacy in de regelgeving.
Privacy bestaat in de wetgeving uit 4 componenten:
1. rust en isolement
bv. in leefgroep: kloppen voor je kamer ve jongere betreedt
2. geheimhouding persoonlijke informatie
bv. toestemming vragen om een foto ve persoon te publiceren
3. fysieke, psychische en morele integriteit
bv. niet onder de kleedkamers vh zwembad kijken
4. uitbouwen van menselijke contacten
bv. gesprek aan de telefoon niet afluisteren
ook minderjarigen hebben recht op privacy
uitzondering: inbreuk op de privacywetgeving
legaal
- wettelijke uitzondering (bv. huiszoeking, sociale media controleren, telefoontap…)
- opvoeding ouders: ouders mogen privacy schenden ter bescherming van hun kind
bv. vermoeden van drugsgebruik bij kind -> kamer controleren
recht van bescherming gaat hier tegen het recht vd privacy
illegaal (bv. filmpje maken van misdrijf en delen zonder toestemming herkenbare personen)
- schadevergoeding wegens schade door fout
- klacht bij Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA)
- soms ook strafrechtelijke vervolging
CONCRETE WETGEVING DIE ONDER HET RECHT OP PRIVACY VALT
1. bescherming van persoonsgegevens
WBP = Wet betreffende de bescherming natuurlijke personen mbt verwerking persoonsgegevens (2018)
- verwerken = verzamelen, bewaren, verspreiden…
- persoonsgegevens = gegevens met betrekking tot concrete personen die niet anoniem zijn
wanneer wel toelaatbaar? -> als de betrokken persoon toestemming geeft (ouders + bekwame mj)
2. bescherming van briefwisseling
= bescherming van e-mails, chatgesprekken, sms’en, whatsapp…
- VERVALT wanneer zelf privacy wordt opgegeven: door toestemming of slordigheid
bv. brief laten slingeren, mail laten opstaan op pc…
- ook ouders van bekwame mj mogen niet zomaar lezen
(enkel in kader van ouderlijk gezag met gegronde redenen)
3. sociale media
Doel: gebruik om informatie te delen
- algemene privacyregels van toepassing (niet zonder toestemming posten…)
- bij mj > 13 jaar -> zelf actief op sociale media zonder toestemming en inmenging van ouders
(enkel in kader van ouderlijk gezag met gegronde redenen)
3
, Samenvatting ‘opgroeien in een gezin 1’
DISCRETIEPLICHT
= de verplichting om bij de uitoefening van een functie of ambt geen gegevens vrij te geven aan anderen dan
diegenen die gerechtigd zijn er kennis van te nemen
ambtsgeheim = discretieplicht voor ambtenaren
- Discretieplicht geldt niet t.a.v. je collega’s of oversten
- alle werknemers hebben discretieplicht
uitzonderingen op de discretieplicht
- in noodtoestand:
discretieplicht kan overtreden worden als dat de enige manier is waarop een noodtoestand kan
verholpen worden
- bij schuldig verzuim:
hulp bieden aan een medeburger die in groot gevaar is -> verplicht
- getuigenis in rechte:
men moet antwoorden op vragen ve rechter en parlementaire onderzoekscommissie
- Belgische privacywet:
Privacy doorbreken met toestemming vd betrokkene
of aan degene die in wettelijke opdracht info verzamelt (bv. rechtbank, OCMW, politie…)
- onderwijspersoneel:
mogen ouders van bekwame leerlingen enkel informeren over niet-onderwijsgerelateerde informatie
indien deze informatie in het belang is van het kind
bv. 15-jarige leerling is zwanger en durft het niet vertellen tegen haar ouders omdat deze anders
agressief zullen reageren -> ouders moeten niet geïnformeerd worden
mogelijke gevolgen van schending discretieplicht
- arbeids- of tuchtrechtelijke sanctie (bv. ontslagen worden)
- schadevergoeding wegens schade geleden door foutief gedrag
- klacht wegen schending privacy
discretieplicht schenden + beroepsgeheim schenden -> strafrechtelijke vervolging mogelijk
BEROEPSGEHEIM
- Waken over individueel belang vd betrokkene
- Gaat over een 2-persoonsrelatie (bv. dokter-patiënt)
- Beroepsgeheim doorbreken -> kans op 1 tot 3 jaar gevangenisstraf + geldboete
- Hulpverlener = vertrouwenspersoon (dus ook niet aan collega’s vertellen)
Op wie van toepassing?
Beroepsgeheim is voor iedereen die uit hoofde van staat of beroep vertrouwensfunctie uitoefent
Dus ook vrijwilligers en stagiairs
Beroepsgeheim vs discretieplicht (adhv voorbeeld)
Man komt met gezin vanuit Bulgarije naar België. Ze hebben het financieel heel moeilijk -> de papa vraagt hulp
aan medewerkers vh inloopteam, deze medewerker bekijkt de situatie grondig en stelt vragen. Wederzijds
vertrouwen is hier nodig zodat de medewerker alle gegevens heeft om gepaste hulp te geven = beroepsgeheim
Man komt met gezin vanuit Bulgarije naar België. Ze hebben het financieel heel moeilijk -> papa slaat een
babbeltje met kinderdagbegeleider van zijn zoontje en vertelt over hun moeilijke situatie. De kinderdag-
begeleider heeft deze gegevens niet noodzakelijk nodig om het kind id opvang te begeleiden = discretieplicht
4
