2 Situering en vindplaats van het verbintenissenrecht....................................................................................3
3 Begripsomschrijving en karakteristieke eigenschappen van de verbintenis..................................................3
3.1 Het begrip “Verbintenis”.................................................................................................................................3
3.1.1 Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen.....................................................................3
3.1.2 Een verbintenis heeft een in geld waardeerbare aanspraak tot voorwerp............................................4
3.1.3 Een verbintenis is afdwingbaar...............................................................................................................4
5 Verbintenissen en hun aard......................................................................................................................... 7
5.1 Verbintenis met economisch karakter - burgerlijk karakter...........................................................................7
5.2 Verbintenissen met een persoonsgebonden karakter....................................................................................8
6 Verbintenissen en hun voorwerp................................................................................................................. 8
6.1 Verbintenissen om iets te doen, niet te doen, te geven of om iets te garanderen.........................................8
6.2 Resultaatsverbintenissen versus inspanningsverbintenissen.........................................................................8
6.3 Verbintenissen met een deelbaar of ondeelbaar voorwerp...........................................................................9
7 Verbintenis met pluraliteit van subjecten.................................................................................................... 9
7.1 Passieve pluraliteit..........................................................................................................................................9
7.2 Actieve pluraliteit............................................................................................................................................9
7.3 Actieve en passieve pluraliteit......................................................................................................................10
7.4 Het beginsel van de deelbare verbintenis.....................................................................................................10
7.5 Hoofdelijke verbintenissen (1ste uitz.)............................................................................................................10
7.6 Ondeelbare verbintenissen (2de uitz.)............................................................................................................11
7.7 Verbintenissen in solidum (3de uitz.)..............................................................................................................11
8 Verbintenissen met bijzondere modaliteiten.............................................................................................11
8.1 Voorwaardelijke verbintenissen....................................................................................................................11
8.2 Verbintenissen onder tijdsbepaling...............................................................................................................12
9 Verbintenissen uit rechtshandelingen........................................................................................................ 13
9.1 Verbintenissen uit meerzijdige rechtshandelingen: het contract.................................................................13
1
, 9.1.1 Het begrip contract en diverse indeling van de contracten..................................................................13
9.1.2 Diverse indeling van de contracten.......................................................................................................13
9.2 Basisbeginselen van het contractenrecht.....................................................................................................14
9.2.1 Wilsautonomie, contractsvrijheid en consensualisme..........................................................................14
9.2.2 Bindende kracht van het contract.........................................................................................................15
9.2.3 De goede trouw.....................................................................................................................................16
9.3 Totstandkoming van het contract.................................................................................................................16
9.3.1 De precontractuele fase en precontractuele aansprakelijkheid...........................................................16
9.3.2 De fase van de daadwerkelijke totstandkoming van het contract.......................................................18
10 Tenietgaan van het contract.................................................................................................................... 26
10.1 Gronden van tenietgaan.............................................................................................................................26
10.1.1 De vrijwillige nakoming van het contract door de partijen.................................................................26
10.1.2 De niet- nakoming van het contract door (een van) de partijen........................................................26
11 Gevolgen van het contract voor derden................................................................................................... 33
11.1 De relativiteit van het contract...................................................................................................................33
11.1.1 Principe van de relativiteit...................................................................................................................34
11.1.2 Nuances en uitzonderingen op het principe van de relativiteit..........................................................34
11.2 De tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract.......................................................36
11.2.1 Principes en voorwaarden van de tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract
........................................................................................................................................................................37
11.2.2 Derde- medeplichtigheid aan de miskenning van een contractuele verplichting..............................37
11.2.3 Uitzonderingen op te tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract.................38
12 Verbintenissen uit rechtsfeiten................................................................................................................ 39
12.1 Oneigenlijke contracten..............................................................................................................................39
12.2 Onrechtmatige daad...................................................................................................................................39
12.2.1 Situering...............................................................................................................................................39
12.2.2 Aansprakelijkheid voor EIGEN foutieve daad, nalatigheid of onvoorzichtigheid...............................40
12.2.3 Kwalitatieve aansprakelijkheid............................................................................................................42
12.2.4 De Schade............................................................................................................................................44
12.2.5 Oorzakelijk verband.............................................................................................................................45
1 Algemeen
Verbintenis: een juridische verplichting van een persoon A (SA) tegenover een persoon B (SE).
Contract/ overeenkomst: een afspraak tussen 2 of meer personen. Een contract is een manier om
een verbintenis te krijgen.
Personen in een verbintenis kunnen rechtspersonen en natuurlijke personen zijn.
Persoon A heeft een verbintenis tegen persoon B. Persoon B heeft een vorderingsrecht tegenover
persoon A. (= eisen dat persoon A zijn verbintenis gaat uitvoeren)
Juridische verplichting= afdwingbaar, als er iets niet gebeurt in de verbintenis kan je naar de
rechter gaan om op te eisen dat het alsnog gebeurt.
2
, Gewone verplichting= in het dagdagelijks leven.
Verbintenissenrecht: een rechtstak die de regels over de verbintenissen bestudeert.
2 Situering en vindplaats van het verbintenissenrecht
- Publiekrecht: regels met betrekking tot de verhouding tussen overheid en particulier,
organisatie van de overheid. Hoofdrol: overheid
- Privaatrecht: regels met betrekking tot de verhouding tussen personen gelijke partijen.
Burgerlijk recht= verbintenissenrecht.
- Inwerkingtreding 1 januari 2023
- Overgangsbepaling: rechtshandeling- of feit na 1 januari 2023? Boek 5 BW toepassen, TENZIJ:
de verbintenis ontstaat voor 1/1/2023 maar ook als het contract verlengd zou worden in
2023 maar is ontstaan voor 1/1/2023 wordt het oud BW toegepast.
- Rechtshandeling- of feit voor 1/1/2023? Oud BW toepassen TENZIJ contractueel afgesproken
om boek 5 toe te passen.
3 Begripsomschrijving en karakteristieke eigenschappen van de verbintenis
3.1 Het begrip “Verbintenis”
Art. 5.1 BW: ‘Een verbintenis is een rechtsband op grond waarvan een schuldeiser van een
schuldenaar, indien nodig in rechte, de uitvoering van een prestatie mag eisen’
3.1.1 Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen.
- De SA heeft een verbintenis of schuld tegenover een SE. (Iets doen, geven of laten)
- De SE heeft een vorderingsrecht tegenover een SA.
Vorderingsrecht: band tussen personen, relatieve werking (geen volgrecht: persoonlijke
rechten), open systeem (= oneindig veel prestaties afspreken wat je wilt)
verbintenissenrecht
Zakelijke rechten: recht op een goed, absolute werking (volgrecht), gesloten systeem (=
erfdienstbaarheid, vruchtgebruik, eigendomsrechten) goederenrecht
3
, 3.1.2 Een verbintenis heeft een in geld waardeerbare aanspraak tot voorwerp.
Het klassieke verbintenissenrecht concentreert zich op de vermogensrechtelijke verbintenissen.
Voorwerp: prestatie waarover het gaat. Het kan iets zijn om te doen, of niet te doen.
Soorten prestaties:
- Vermogensrechtelijke prestaties: bij deze prestaties kan je een geld/ waarde op de
verbintenis plakken als die niet wordt uitgevoerd.
- Niet vermogensrechtelijke prestaties: hier kan geen waarde aan toegevoegd worden.
Passiva: een verbintenis is een schuld op uw eigen vermogen./ Activa: iemand voegt een waarde toe
aan mijn vermogen (ik zal een schuld krijgen van iemand)
Als er iemand valt te overlijden zal de verbintenis (schulden, rechten en plichten…) verder
gaan op de erfgenamen, dit geldt ook als er iemand sterft die nog een verbintenis moet
nakomen zullen de erfgenamen deze moeten vervullen.
3.1.3 Een verbintenis is afdwingbaar.
A) Afdwingbaar: als de verbintenis niet wordt vervuld kan u naar de rechter gaan om het in
rechte toch op te eisen.
B) Niet afdwingbare toezegging: u kan het niet afdwingen via de rechter (soorten):
- Vanuit de aard: het is vanzelfsprekend bv: een vriendendienst.
- Vanuit een contract: de partijen komen overeen om de dienst/ contract niet afdwingbaar te
maken bv: een herenakkoord/ gentlemen’s agreement. Dit kan best schriftelijk om latere
discussie te vermijden.
C) Natuurlijke verbintenis: start als een niet afdwingbare prestatie dat u meestal doet vanuit
geweten, traditie, geloof… dit kan dan juridische gevolgen krijgen (Art. 5.3 BW)
- Wat u hebt gedaan kan u niet terugvorderen (geen restitutie mogelijk)
- Men kan u verplichten om verder te gaan (erkenning doet een verbintenis ontstaan)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinedas1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.