Onze invloed op de aarde
Doomsday clock: metafoor om aan te geven wat de kans is dat de aarde vernietigt
zou worden door ons eigen doen
Verschillende verschijnselen dat aantoont wat onze invloed is op de aarde
o Bosbranden, verlies aan biodiversiteit, …
Verlies aan biodiversiteit voedt de uitbraak van invasieve soorten (plagen, covid)
Nieuwe varianten van pathogenen dwingen ons de vraag te stellen of we ons
voldoende snel aanpassen (aanpassen aan veranderingen aangebracht aan aarde)
The Red Queen Strategy: Als je stopt met lopen ga je achteruit
o vb. Nieuwe boeken, nieuwe microsoft update, verandering technologie, …
o We moeten ons dus elk moment aanpassen aan de nieuwigheden
Waar we ons het meest aan moeten aanpassen: Groeiende wereldbevolking
De groei heeft te maken met de industriële revolutie Betere welvaart
Vooruitgang heeft ook een prijskaartje
Als kennis problemen kan veroorzaken, is het niet door onwetendheid dat we ze
oplossen. Isaac Asimov in: A guide to science (1978)
o Kennis en maatschappij met elkaar afstemmen
Het meest trieste aspect van het huidige leven is dat de wetenschap sneller kennis
opdoet dan de maatschappij wijsheid opdoet.
o Dringend tijd om Red Queen strategy toe te passen
Pandemie en andere maatschappelijke problemen veroorzaken sociale dilemma’s
Sociaal dilemma = conflict tussen persoonlijk voordeel en collectief belang. Wanneer
teveel mensen uit eigenbelang handelen, verliest iedereen.
In een sociaal dilemma kan men nooit eigen voordeel en gemeenschappelijke
welvaart samen realiseren.
Andere voorbeelden: klimaatopwarming, carpooling, recycling, huishoudelijke taken
Drama van sociaal dilemma: Niet veel vertrouwen in de goodwill van andere mensen
Zolang dat de anderen meedoen, ga je zaelf graag de kost ervoor betalen
,Democtratie is een sociaal dilemma
Voorschriften en wetten komen tot stand via vertegenwoordiging van maatschappij.
Wanneer onvoldoende mensen deelnemen aan publiek debat (via stemrecht),
riskeren de voordelen van de democratie ondermijnd te worden door
machtsmisbruik van enkelen.
Democratische maatschappij kan niet bestaan zonder burgerzin.
o Democratie creëert een bijkomend dilemma: Wie ga je geloven?
o Deelnemen aan publiek debat vraagt “fact checking”
Welke opvattingen staan we open voor?
En hoe gaan we om met opvattingen van anderen waar we het niet mee eens zijn?
Gedrag- en maatschappijwetenschappen bieden inzicht in de sociale context die onze
attitudes, oordelen, en keuzes bepalen.
Maatschappij en individueel gedrag kan niet los van elkaar begrepen worden
Als we een keuze maken, dan wegen we dat af ten opzichte van ons eigen voordeel
maar ook de voordelen die we putten uit het feit dat we een samenleving hebben
o We zijn gesocialiseerd, schikken naar normen van maatchappij
De rode draad
Twee richtingsverkeer tussen de samenleving en individueel gedrag
vb. Wanneer we minder bewegen en slecht voedingsgewoontes aannemen, dan zal
het obesitas probleem van samenleving nog vergroten Kost veel aan maatschappij
o Veel meer gezondheidszorg waardoor belastingen zullen stijgen
De sociale interacties staan daartussen (socialisatieproces) Stuwkracht
o Vanaf we kunnen bewegen testen we ons gedrag uit op anderen en krijgen
meteen feedback door bijvoorbeeld een lach van de ouders
,Deel 1: Gedrag
Homo sapiens: Een bijzonder paradox
“We are a social beast occupying a cognitive niche” (Steven Pinker Pinker)
Genetisch zijn we een dier, het verschil met andere dieren is ons gedrag
Gedrag = De manifestatie van alles wat er gebeurd als gevolg van een brein dat op
prikkels reageert
Dankzij ons groot brein kunnen we ons aanpassen aan verschillende omgevingen
Dit maakt dat wij zeer bijzonder paradoxaal zijn
o Wij kunnen nadenken en sociaal dilemma oplossen (intelligent en sociaal)
o Wij zijn soms zelfzuchtig, hulpvaardig, strategisch en meevoelend
Vooral dankzij de combinatie van sociaal en inteligent hebben we enorme capaciteit
om samen te werken Wij zijn de meest coöperatieve soort
We zijn ook de meest destructieve soort Keuze om tegen te werken
Wie is de homo sapiens?
Paradoxaal: Samenwerken, destructief
Onevenaarbaar succes in biomassa, flexibiliteit, creativiteit, maar ook een neiging tot
geweld, destructie, …
Grote ecologische voetafdruk
Gedragswetenschappen zijn een huwelijk tussen rationalisme en empirie
Rationalisme: theorievorming Met die data speculeren over een theorie
Empirie: dataverzameling Observeren en registeren
Het bewustzijn
Structuralisme (W. Wundt)
o Experimentele analyse van de onderdelen van het bewustzijn
o Systematische, objectieve observaties van bewuste ervaringen
Functionalisme (W. James)
o Onderzoekt functie van het bewustzijn
o Invloed van het Darwinisme; het bewustzijn heeft overlevingswaarde
o Bewustzijn enkel begrijpen als een geheel
Conflict leidt tot waaier van wetenschappelijke benaderingen
Conflict tussen structuralisme en functionaliosme werd aangevuld door:
Behaviorisme (B. F. Skinner)
o Bestudeer enkel het observeerbare gedrag
o Alles is aangeleerd, vrije wil is een illusie.
Psychodynamica (S. Freud)
o Bestudeer de onbewuste drijfveren van het gedrag
o Heel veel van onze gedragingen zijn onbewust
Humanisme (C. Rogers)
o Mensen zijn veranderbaar
o Focus op zelfrealisatie
, Hedendaagse benadering
Biologische
o Gedrag verklaren aan de hand van genetische, neurologische en
biochemische processen
Cognitieve
o Hernieuwde intresse in het bewustzijn (= cognitie)
o Hoe wordt informatie vergaard, opgeslagen, en verwerkt?
Evolutionaire
o Evolutie door selectie; bestudeert universele tendensen (waarom mensen
overal op elk continent gelijkaardig zijn); berust op assumpties uit verleden
o Kan moeilijk getest worden
Socio-culturele
o Gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context.
o veel meer nadruk op de omgeving
Besluit van benaderingen: Ze hebben allemaal een grond van waarheid
Waarom gedragswetenschappen voor economen?
Begrip voor economische anomalieën.
o Afkeer voor onrechtvaardigheid
o Vertrouwen
o Belang van verhalen en normen
o Homo Economicus voldoet niet aan deze 3 eigenschappen
Gedrag en bedrijfskunde.
o Werknemers zijn “Human Resources”
o Mensen niet behandelen als machines, maar ook als mensen die reageren op
prikkels zoals beloningen, verwachtingen, straffen, …
Een goede theorie is domein-overschrijdend en biedt toepassingsmogelijkheden in
diverse uiteenlopende gebieden
o Voorbeeld: belang controlegevoel
o Controleverlies draagt bij tot:
Medisch: aangeleerde hulpeloosheid
Maatschappelijk: passievere houding van daklozen en werklozen;
o Controlegevoel draagt bij tot:
Medisch: Minder gezondheidsproblemen
Economisch: Succesvolle CEO’s; productievere werknemers
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper borisverborgt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.