Zelfgemaakte, uitgebreide, samenvatting van het derde hoofdstuk van 'Basisbeginselen Economische Sociologie' geschreven door Prof. Stefaan Adriaenssens.
Universiteit: KU Leuven (Campus Brussel)
Vak: Economische Sociologie
Hoofdstuk 3: Sociale relaties en netwerken
Deel I : Elementaire eenheden van de sociologie
Deze samenvatting is geschreven o.b.v. de cursus (Basisbeginselen Economische Sociologie) van Prof. Stefaan Adriaenssens
Hoofdstuk 3: Sociale relaties en netwerken
1.1. Inleiding
~ Vorig hoofdstuk: cultuur als bovenindividueel fenomeen dat het doen en laten van de mensen
vormgeeft. Voortbestaan van cultuur door internalisering en externalisering interactie tussen
mensen
1.2. Groeperingen en sociale verbanden
Groepen = verzamelingen van mensen die we op de een of andere manier kunnen onderscheiden van
anderen (vb. vrouwen, armen, Belgen, roodharigen,…) criterium voor onderscheid.
je kan alles omvormen tot een groep met een bepaald criterium: DUS nood aan orde in chaos!
° Groepen o.b.v. gedeelde identiteit (is er
sprake van een ‘wij’) en sociale interactie.
Primaire groep = sociale eenheid waarvan
de leden regelmatig, intensief en veel met
elkaar interageren EN waar een gedeelde
identiteit (soms gedeelde waarden en normen
en gedeeld wereldbeeld) bestaat.
Vb. Gezin, sportploeg,
vriendengroep,…
Collectiviteit = een grote groep met
gedeelde identiteit, maar waar de sociale
interactie beperkt blijft.
Vb. Supporters RSCA, de
katholieken,…
Netwerk = een groep waar de leden WEL interageren, maar waar niet noodzakelijk een gedeelde
identiteit bestaat.
Vb. De ober die je elke middag bedient, de dakloze aan wie je dagelijks 2€ geeft,…
Sociale categorie = een groep (gecreëerd door wetenschappers, politici, statistici) waar geen sociale
interactie is, noch gedeelde identiteit.
Vb. Alle mensen tussen 20 en 25 jaar, vrouwen met blond haar,…
° Historische verandering: 2 processen die samenhangen met het ontstaan van de moderne mens en
samenlevingen.
1. Evolutie van de soort ‘mens’: ‘social brain’-these
Hoe groter het cognitief vermogen (evolutie mens) van de mens, hoe meer kans om
langdurige en stabiele banden te ontwikkelen met meer soortgenoten (Robin Dunbar:
voorspelling dat menselijke groepen ongeveer 150 (= getal van Dunbar) personen
bevatten).
, Deel I : Elementaire eenheden van de sociologie
Deze samenvatting is geschreven o.b.v. de cursus (Basisbeginselen Economische Sociologie) van Prof. Stefaan Adriaenssens
2. Ontstaan van moderne samenlevingen
Mensen gingen samenleven in eenheden die de 150 ruimschoots overschrijdt,
collectiviteiten ontstaan.
Politieke massapartijen en vakorganisaties zijn typische producten/collectiviteiten
van moderne samenlevingen.
Naties (verregaande nationalistische gevoelens) (meest in het oog springend
collectiviteit) zijn volgens sociologen verbeelde gemeenschappen. Verbeelde
gemeenschappen onderscheidt zich van een primaire groep door haar schaal (
collectiviteit), ze zijn zo grootschalig dat dit kenmerk de leden belet om persoonlijk
contact met elkaar te houden. (EX)
1.3. Cohesie, interdependentie en sociale solidariteit
~ Op welke wijze hangt de samenleving samen
Emile Durkheim: het cement van de samenleving
2 types maatschappelijk cement (wat is het overheersende soort recht?)
1. Mechanische solidariteit
~ Strafrecht staat centraal
~ Sterk WIJ-gevoel: overtreding van de regels, brengt een hevige reactie van
heel veel mensen met zich mee.
2. Organische solidariteit
~ Restitutief/herstellend recht
~ Nadruk niet op straf, maar op het herstel van de schade
~ Sterker besef van individualiteit, wij-gevoel is minder groot
Modernisering: overgang van mechanische solidariteit naar organische
solidariteit. Arbeidsdeling/specialisatie is de grote oorzaak hiervan: mensen
zijn veel minder verwisselbaar.
Paradox moderne samenleving: Mensen zijn tegelijk meer individueel EN
meer wederzijds afhankelijk (interdependentie).
Interdependentieketens worden steeds langer (toepassing: welke handen
hebben allemaal aan jouw kledingstuk gewerkt? Van waar komen deze
handen?)
Alexis de Tocqueville: het middenveld als sociaal cement
Verenigingen zijn belangrijke vormen van cement: Volgens hem verbonden verenigingen
mensen met het sociale, temperde het egoïsme en creëerde dus een stabiele samenleving.
Verenigingen (tussenlaag/middenveld staat-burger) temperde de neiging van
machtcentralisatie door de staat EN verbonden individuen met het algemeen belang.
Verenigingen leren de burgers het algemeen belang te combineren met hun eigen belang.
2 mechanismen die aantonen dat verenigingen de democratie versterkt:
1. Versterking altruïstisch gedrag en coöperatie bij het individu
2. Verhinderen van machtsconcentratie in handen van de staat (een vereniging zijn
veel individuen samen, dit vormt een tegenmacht)
Hedendaagse trend: lidmaatschap in verenigingen neemt niet af, maar betrokkenheid
binnen een vereniging daalt wel richting nominaal lidmaatschap i.p.v. participatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kennethdiseur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
