In 2016 uitten Theresa May, de premier van het Verenigd Koninkrijk, en enkele andere
hooggeplaatste politici en academici in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hun
bezorgdheid over de opkomst van 'safe spaces' op universiteiten. May beweerde dat het gebruik van
deze 'veilige ruimtes' niet alleen de innovatie van denken zou belemmeren, maar ook de
economische ontwikkeling van het land zou schaden. Jo Johnson, de Minister voor Hoger Onderwijs,
voegde zich een jaar later bij het debat, waarbij hij universiteiten dreigde te beboeten die het debat
beperkten en studenten aanmoedigde veerkrachtiger te worden tegenover controversiële ideeën.
Verschillende figuren, waaronder Louise Richardson van de Universiteit van Oxford en Jordan
Peterson, spraken zich ook uit tegen safe spaces en benadrukten het belang van open debat en
intellectuele uitdaging op universiteiten.
Aan de andere kant is er een groeiende steun voor safe spaces als een noodzakelijk middel voor
bescherming van gemarginaliseerde groepen en als een plek waar ze vrijelijk met elkaar kunnen
spreken. Safe spaces worden gezien als cruciaal voor het bevorderen van collectieve kracht en het
uitdagen van de sociale normen die zijn ontstaan rond de geschiedenis van de instelling. Het doel van
safe spaces is om de stemmen te versterken van degenen die historisch gezien zijn uitgesloten en om
hen in staat te stellen om de risico's van de institutionele omgeving op hun eigen voorwaarden aan te
gaan.
Hoewel er zorgen zijn geuit over de potentieel beperkende aard van safe spaces voor het vrije debat,
wordt ook erkend dat ze een belangrijke rol spelen in het waarborgen van gelijkheid en inclusie op
universiteitscampussen. De discussie over safe spaces blijft een bron van controverse en debat
binnen zowel de academische als de bredere samenleving.
Dit artikel gebruikt sociale en culturele theorie om de populaire kritiek op 'veilige ruimtes', zoals
hierboven geïllustreerd, te weerleggen. Het argument is opgesplitst in twee hoofddelen: het eerste
deel toont aan dat critici van veilige ruimtes te weinig aandacht hebben besteed aan de morele
functie van communicatie in hun verdediging van vrije meningsuiting. Het tweede deel betoogt dat zij
te veel nadruk hebben gelegd op het belang van debat in het universiteitsleven.
Het eerste gedeelte begint met Max Webers beschrijving van politieke roeping, iets dat hij ziet als het
balanceren van een ethiek van doelen met een ethiek van verantwoordelijkheid. Dit wordt gezien als
een nuttig model voor het begrijpen van communicatie, waarbij betoogd wordt dat communicatie
een voortdurende balans is tussen het universele (vrijheid van meningsuiting) en
verantwoordelijkheid (het trouw reageren op anderen).
Het tweede gedeelte gebruikt deze beschrijving van morele communicatie als basis om de debatfetisj
aan te vechten die volgens hen ten grondslag ligt aan kritiek op veilige ruimtes. De nadruk op debat
als een vrije uitwisseling van ideeën op een ideeënmarkt wordt betwist, omdat dit de sociale relaties
in communicatie verhult. Dit leidt tot drie conclusies over veilige ruimtes: ten eerste negeren critici
van veilige ruimtes de morele functie van communicatie, ten tweede worden studenten die veilige
ruimtes nodig hebben gepathologiseerd en ten derde wordt de toegang tot institutionele ruimte voor
niet-bevoorrechte groepen belemmerd.
Tot slot wordt geconcludeerd dat deze aanvallen op veilige ruimtes een crisis creëren waarbij de
schuld wordt toegeschreven aan al institutioneel benadeelde studenten. Dit resulteert slechts in een
,verdediging van de universiteit als een fabriek van gelijkheid. Het bevoorrechten van debat boven
morele communicatie dient alleen maar om privileges te versterken en verschil uit te sluiten.
Morele communicatie
Hoe gaan we rechtvaardig om met de verantwoordelijkheid die gepaard gaat met het spreken met
anderen? Deze vraag gaat over macht en lijkt op die welke Max Weber (1958) stelde aan politici,
wiens acties niet alleen anderen kunnen beïnvloeden, maar ook gebeurtenissen van zo'n historische
omvang kunnen vormen dat ze de loop van levens veranderen. Weber stelt dat een politicus passie
moet hebben en een gevoel van toewijding aan een zaak dat hun acties leidt; en ze moeten handelen
met een gevoel van evenwicht, met afstand van degenen die door hun acties worden geraakt, maar
zonder ooit lichtvaardig om te gaan met die impact.
Deze beschrijving van politiek karakter draait om een onderscheid in ethisch gedrag, gericht op
uiteindelijke doelen of verantwoordelijkheid. Een ethiek van uiteindelijke doelen werkt op basis van
principes; het gaat erom gelijk te hebben, zelfs als dit mensen pijn doet. Een ethiek van
verantwoordelijkheid daarentegen gaat niet over gelijk hebben, maar over het in overweging nemen
van mensen; bij verantwoordelijk handelen kan geen enkel principe het toegebrachte leed aan een
individu rechtvaardigen.
De auteur gebruikt deze concepten om een balans te vinden tussen de eisen van universele vrijheid
van meningsuiting en de verantwoordelijkheid jegens degenen wier vermogen om gehoord te
worden allesbehalve vanzelfsprekend is. Ze benadrukken dat communicatie een voortdurende
evenwichtsoefening is tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. De auteur gebruikt het werk van
Emmanuel Levinas om dit idee verder te verkennen, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar het idee
van 'het gezicht' van de ander als een marker van exclusiviteit en kwetsbaarheid.
Levinas betoogt dat vrijheid niet wordt beknot, maar eerder wordt gericht op de ander. De relatie
met de ander kent geen verwachting van wederkerigheid, aangezien het 'ik' en de ander niet
inwisselbaar zijn. Daarom is er geen symmetrie in de relatie met de ander. Verder benadrukt Levinas
het belang van luisteren en reageren op de ander, waarbij de ander altijd de prioriteit heeft.
De auteur benadrukt ook dat communicatie niet moet worden gezien als een poging om gedachten in
de geest van de ander te repliceren. In plaats daarvan moet er actieve aandacht zijn voor het
luisteren en reageren op wat de ander heeft gezegd, met de nodige verantwoordelijkheid en trouw
aan de expressie van de ander.
Het evenwicht tussen vrijheid van meningsuiting en verantwoordelijkheid jegens anderen vereist dat
we erkennen dat de traditionele opvatting van vrijheid van meningsuiting op zichzelf onvoldoende is.
Het moet worden aangepast aan de realiteit van de machtsdynamiek en de impact ervan op de
stemmen van de minder bevoorrechten. Het is van belang om met zorg te luisteren en te
communiceren, rekening houdend met de complexiteit van de ander en de impact van onze
woorden. Deze benadering van communicatie als morele roeping staat in contrast met een
absolutistisch standpunt over vrijheid van meningsuiting, waarbij de nadruk ligt op luisteren en
begrip, naast het uiten van onze eigen standpunten.
, Debat fetisj
De kritiek op veilige ruimtes binnen academische instellingen wordt aangedreven door een
diepgeworteld idee van de universiteit als een omgeving die primair gericht zou moeten zijn op het
faciliteren van open debatten en discussies. Echter, deze benadering lijkt de complexiteit van de
universiteit als instituut te negeren, waarbinnen verschillende functies en doeleinden naast elkaar
bestaan. Bovendien kan dit perspectief voorbijgaan aan de behoeften van studenten die steun en een
veilige omgeving nodig hebben om zich volledig te kunnen ontplooien.
Het betoog richt zich op een aantal problemen die diep geworteld zijn in de academische wereld. Zo
wordt gewezen op het voortduren van structureel racisme binnen hoger onderwijsinstellingen,
waarbij het dominante witte perspectief de norm blijft, en niet-witte studenten en medewerkers vaak
het gevoel hebben dat ze niet volledig geaccepteerd worden binnen de academische gemeenschap.
Daarnaast wordt de discriminatie van trans- en non-binaire studenten benadrukt, evenals de
aanhoudende problematiek rond seksueel misbruik en intimidatie van vrouwelijke studenten. Deze
kritieke aspecten tonen aan dat de universitaire omgeving verre van inclusief en ondersteunend is
voor alle studenten en medewerkers, en dat er ruimte is voor verbetering op verschillende fronten.
De weerstand tegen veilige ruimtes lijkt voort te komen uit een verlangen om debat en vrije
uitwisseling van ideeën te beschermen als de hoeksteen van academische vrijheid. Echter, deze focus
op debat als de ultieme vorm van communicatie binnen de universiteit kan leiden tot het
verwaarlozen van andere vormen van communicatie en onderling begrip die cruciaal zijn voor een
inclusieve en ondersteunende leeromgeving. Door veilige ruimtes te bekritiseren, lijken sommigen te
proberen de universiteit te definiëren als een ruimte die gereserveerd is voor een bepaalde
bevoorrechte groep, terwijl anderen worden gemarginaliseerd of genegeerd.
Het is van cruciaal belang om te erkennen dat veilige ruimtes een belangrijke rol spelen in het
ondersteunen van studenten en medewerkers die anders wellicht geen stem zouden hebben binnen
de universitaire setting. Deze ruimtes bieden een plek waar individuen zich veilig voelen om hun
ervaringen te delen, steun te vinden en elkaar te begrijpen. Het is belangrijk om deze veilige ruimtes
te beschouwen als een essentieel onderdeel van een inclusieve en ondersteunende academische
gemeenschap, in plaats van als een bedreiging voor het idee van open debat.
Slot
Dit artikel betoogt dat veilige ruimtes niet moeten worden gezien als een verzwakking van de
universiteit, maar eerder als een uitbreiding van morele communicatie. Critici stigmatiseren
studenten die deze ruimtes nodig hebben als zwak of te gevoelig, waardoor ze al benadeeld zijn. Dit
verzet tegen veilige ruimtes komt neer op een obsessie met debatteren en negeert het belang van
luisteren in communicatie. Veilige ruimtes helpen stemmen die anders worden genegeerd, terwijl ze
luisteren aanmoedigen en een gevoel van verbondenheid bevorderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienverboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.