Hoofdstuk 1: De zieke zuigeling
1. Prematuur
= een baby die ter wereld komt bij een zwangerschapsduur van 36 weken of minder. (voor 37 e week)
- Pasgeborene staat bloot aan een aantal gezondheidsrisico’s. Deze nemen in aantal en ernst
toe naarmate de baby vroeger in zwangerschap geboren wordt.
- 25 weken of minder heeft een geringe kans om te overleven en meer kans op
restverschijnselen dan een baby die wordt geboren met een zwangerschapsduur van 32
weken of meer.
o Ademhalingsproblemen, verhoogde kans op hersenbloeding
o Voornaamste problemen
Ademhaling
Problemen met op peil houden temp
Voedingsproblemen
1. Oorzaken:
2. Moederlijke factoren (maternale factoren)
o Slechte socio-economische omstandigheden
o Uterusafwijkingen
o Pre-eclampsie
o Moederlijke infecties
o Ernstige moederlijke ziekte
3. Foetale factoren
o Congentiale afwijkingen
o Meerlingenzwangerschap
4. Utero placentaire factoren
o Polyhydramnie
o Amnionitis
o Abruptio placentae
o Placenta praevia
o Vroegtijdig geboren vliezen
5. Onbekende factoren
2. Uiterlijke kenmerken
- Kleiner van gestalte
- Lager gewicht dan een op tijd geboren pasgeborene
- Huid is dunner, roder van kleur
- Vaten zijn goed zichtbaar, weinig subcutaan vet
- Zacht, dun haar zichtbaar (lanugobeharing)
- Skelet buigzaam en spieren hebben minder tonus
- Kraakbeen is nog zacht (oren), oren plat tegen hoofd ligt
- Hoofd is relatief groot, voorste en achterste fontanel zijn groot (schedelomtrek is groter dan
schouderomtrek)
- Schedelnaden niet volgroeid
- Jongens: testes nog niet in balzak
- Meisjes: grote schaamlippen nog niet over de kleine schaamlippen
- Interne organen nog niet volgroeid (longen, lever, darmen)
- Minder bewegelijk, slaapt meer, sneller moe.
,3. Gevolgen
Orgaan Dagen Weken Lange termijn
Longen Respiratory Distress Bronchopulmonale Infecties (RSV), astma.
Syndroom. displasie.
Hersenen Intraventriculaire Complicaties van de Cerebrale Parese,
bloeding intraventriculaire ontwikkelingsproblemen,
(hemorragie). bloeding. leer- en
Periventriculaire gedragsstoornissen.
leocomalacie.
Circulatie Persisterende ductus Natte longen, Hart- en vaatziekten.
arteriosis. waardoor respiratoire
problemen.
Darmen FIP (gat in je darm), NEC + de complicaties Eetproblemen,
voedingsproblemen. van NEC. complicaties van NEC.
Afweer Sepsis (congenitaal). Sepsis (verworven).
Ogen ROP (retinopathie of Blindheid.
the premature).
Overig Hyperbilrubinemie,
hypoglykemie,
hypothermie.
Respiratoir
Respiratory Distress Syndrome (RDS)
Er is bij prematuren een tekort aan surfactant in combinatie met onrijpe longen. Surfactant zorgt
ervoor dat de oppervlaktespanning van de alveoli vermindert waardoor ze beter groter en kleiner
kunnen worden. Je kunt aan prematuren surfactant toedienen door de sonde of de tube, en dan zie
je direct effect. Wanneer er sprake is van een dreigende vroeggeboorte, dan kun je aan de moeder
Celestone (corticosteroïd) toedienen, dat maakt dat het ademhalingsstelsel van de baby sneller rijpt.
Celestone is een bijnierschorshormoon. Bij een dreigende vroeggeboorte krijgt de moeder van de
baby celestone. Dit geef je vanaf 24 weken tot 32/34 weken. Celestone werkt twee weken, je geeft
twee giften 24 uur na elkaar. Deze medicatie wordt gegeven om de longrijping van de baby te
stimuleren.
- Symptomen: ademhalingsproblemen, neusvleugel, grauwe bleke kleur, kreunen, snelle
ademhaling en intrekken van de borstkas.
- Behandeling: ondersteunen van de ademhaling behulp van de CPAP.
o Twee lange neussprieten, dat er een bepaalde druk wordt opgebouwd in de longen
zodat de longblaasjes openblijven.
- Korte termijn complicaties: atelectase (dichtvallen alveoli), Air leaks (vocht tussen
longblaasjes), pneumothorax, longbloeding.
- Lange termijn complicaties: bronchopulmonale dysplasie, pulmonale hyperactiviteit met
recidiverende luchtweginfecties.
- Diagnose: thoraxfoto (witte sluiering over alle longvelden), bloedgas (respiratoire acidose) of
kweken.
broncho pulmonale dispalsie (BPD)
Klassieke BPD: deze vorm zijn de longen beschadigd. Er is littekenweefsel ontstaat als gevolg van de
hulp bij het ademen. Dit gebeurt vooral als baby’s langere tijd zuurstof nodig hebben gehad onder
hoge druk.
,Nieuwe BPD: probleem vooral de onder ontwikkeling van de longen. De longen zijn hierdoor
kwetsbaar. Ze hebben minder en grotere longblaasjes dan normaal. De longen zijn minder goed
doorbloed moeilijker om zuurstof op te nemen.
- Symptomen: moeite met ademhaling, ze ademen vaak snel en moeten daarbij meer
inspanning leveren (kreunen, intrekkingen). Moeite met drinken van de voeding.
- Door zuurstofhulp kunnen longen beschadigen (hoge druk)
- Oorzaak: onrijpe longen
- Behandeling: toedienen surfactant en ondersteunen van de ademhaling.
Hersenen
Intra ventriculaire bloeding/ hemorrhagie (IVH)
Sprake van een bloeding in de hersenholtes in de hersenen die voornamelijk bij te vroeg geboren
kinderen voorkomt.
Oorzaak:
De zogenaamde germinale matrix in de hersenen gaat bloeden. Dit is een gebied in de hersenen waar
nieuwe hersencellen worden aangemaakt. Tijdens de periode in de baarmoeder waarin de
hersenellen bij het nog ongeboren kind worden aangelegd is dit een belangrijk hersengebied.
Richting het eind van de zwangerschap zijn alle hersencellen gevormd en is dit gebied niet meer
nodig, de germinale matrix verdwijnt dan. Bij prematuren is de goed doorbloedde germinale matrix
nog aanwezig. De bloeddruk veranderingen die optreden in het lichaam van het te vroeg geboren
kindje als gevolg van de geboorte en leven buiten de baarmoeder kan een bloeding ontstaan in de
germinale matrix holtes kunnen zich helemaal gaan vullen met bloed.
- Prematuren, genitale matrix is gevoelig voor bloedingen
- Ontstaat vaker bij kinderen die problemen hebben met de ademhaling.
- Symptomen: apneus, bleke kleur, huilen, bolle fontanel, slecht drinken, spugen, slaperigheid,
lage spierspanning en wisseling temperatuur.
- Behandeling: bloeding stopt vanzelf. Geen behandeling alleen ondersteuning
lichaamsfuncties.
Periventriculaire leukomalacie (PVL)
Een bepaald type hersenbeschadiging die ontstaat als gevolg van zuurstoftekort. Hier is de germinale
matrix weer erg belangrijk. Na de 32 weken liggen de hersencellen op hun juiste plek, waardoor het
minder kwetsbaar is voor zuurstoftekort. Dit verklaart waarom met name te vroeg geboren kinderen
kwetsbaar zijn voor het oplopen van PVL. Dus hoe verder de richting de uitgerekende data, hoe
minder kwetsbaar de hersenen rondom de hersenholtes voor beschadiging worden.
- Beschadiging witte stof, deze verdwijnt dan ook
- Zit aan twee kanten, was spasmen veroorzaakt
- Verstandelijk vermogen beperken.
- Symptomen: lage spierspanning, overstrekken, veel huilen, problemen voeden, spasticiteit,
epilepsie, reflux
- Behandeling: geen genezing, behandeling is gericht op het zo goed mogelijk ontwikkelen.
Cerebrale parese
Beschadiging van het hersengedeelte die de spieren aansturen, waardoor verlamming (parese)
optreedt.
Circulatie
Persisterende ductus arteriosis (PDA)
Is ook wel open ductus Botalli. De verbinding tussen de lichaamsslagader en de longslagader na de
geboorte is nog open. Mechanismen bij prematuren die zorgen voor het sluiten van de ductus zijn bij
hen nog onvoldoende ontwikkeld.
, - Voor de geboorte is de ductus Botalli nog hard nodig, gezien zuurstoftoevoer vanuit de
placenta. Na de geboorte is dit niet meer nodig. Dan regelt het lichaam het zelf. Bij
prematuren gaat de ductus dus niet dicht.
- Als te lang openblijft: overbelasting van de longcirculatie: teveel vocht
- Symptomen: infecties van de luchtwegen, achterblijven groei, kortademigheid en
benauwdheid.
- Behandeling: sluiten van de ductus medicijnen (ibuprofen of indocid), hartkatheterisatie
of hartoperatie
Darmen
Feliene infectieuze peritonitis (FIP)
Dit is een gaatje in de darm. Dit komt vaak voor in het laatste stuk van de dikke darm.
- Symptomen:
- Behandeling:
Necrotiserende enterocolitis (NEC)
Ernstige darmontsteking die gepaard gaat met een verminderde doorbloeding (ischemie) van de
darm, waardoor de delen van de darm kunnen afsterven (necrose). Zowel de dunne darm als de
dikke darm kunnen aangedaan zijn. NEC is een levensbedreigende darmontsteking. Hoe korter de
zwangerschapsduur, hoe groter het risico op NEC.
- Bij 1 op de 3 kinderen met NEC overlijdt vaak al binnen 24 uur.
- Ernstige gevolgen op lange termijn: ontwikkelingsachterstand of kortedarmsyndroom
- Ontstaat plotseling en oorzaak is niet heel duidelijk.
- Symptomen: spugen, ziek, rectaal bloedverlies, bolle buik, bleke- en grauw gelaatskleur.
- Lab afwijkingen, rontgen foto (tramrails) / Kleine luchtbelletjes in de darmwand
- Behandeling: antibiotica, voeding stoppen over op parentele voeding, operatie.
Afhankelijk van ernst situatie
Ogen
Retinopathie of the premature ROP
Netvlies van te vroeg geboren baby is vaak nog niet volledig ontwikkeld. Hierdoor kunnen na
de geboorteafwijkingen in de bloedvaten van het netvlies ontstaan.
- Uitgroei van bloedvaten is normaliter 1 maand na de geboorte voltooid. In het
netvlies van prematuren kan een verstoring optreden van de uitgroei normale
bloedvaten. Dit kan leiden tot afwijkende bloedvaten (vaatnieuwvorming), met name
bij de randen van het netvlies.
- Deze kunnen aan het netvlies trekken waardoor dit uiteindelijk plaatselijk of geheel
los kan raken.
- Symptomen: nystgamus, scheelzien, wit uitziende pupillen.
- Behandeling: laserbehandeling
Kort samengevat:
Top 3 overlijden prematuren:
1. Infecties
2. NEC
3. Hersenbloedingen
