100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting anatomie en fysiologie 2 €14,59
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
  4.  
  5. Bachelor Verpleegkunde

Samenvatting

Samenvatting anatomie en fysiologie 2
 0 keer verkocht

H6: Het beenderenstelsel H7: Het spierstelsel H8: Het zenuwstelsel H9: De algemene en speciale zintuigen H19: Het voortplantingsstelsel H20: Ontwikkeling en erfelijkheid

Voorbeeld 4 van de 47  pagina's

Document informatie

  • Nee
  • H6, h7, h8, h9, h19, h20
  • 2 november 2023
  • 47
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

Alles voor dit studieboek (521)

Geschreven voor

Verkoper

avatar-seller
kajavandenbergh

Voorbeeld van de inhoud

SAMENVATTING ANATOMIE EN FYSIOLOGIE 2
H6: Het beenderenstelsel



1. Functies van het beenderenstelsel
1. Ondersteuning: structurele ondersteuning hele lichaam, afzonderlijke beenderen/(-groepen) dienen
voor aanhechting zachte weefsels en organen
2. Opslag mineralen en vetten: calciumzouten, energiereserves (vetten in geel beenmerg)
3. Vorming bloedcellen: RBC, WBC & andere onderdelen bloed
4. Bescherming: skeletstructuren omgeven weke delen en organen (ribben voor hart en longen…)
5. Hefboomwerking: wijzigen grootte en richting van kracht spieren

2. Indeling beenderen vorm en structuur
Beenweefsel = steunweefsel met gespecialiseerde cellen en matrix
- Matrix = extracellulaire eiwitvezels en grondsubstantie
- Structuur beenweefsel = door afzetting calciumzouten in matrix
- 2/3de gewicht beenweefsel = calciumfosfaat
- Rest = vnl collagene vezels

2.1. Macroscopische kenmerken
4 typen beenderen:
1. Lange beenderen: langer dan breed (humerus)
2. Korte beenderen: afmetingen ± gelijk (handwortelbeentjes)
3. Platte beenderen: dun en in verhouding heven breed (ribben)
4. Onregelmatige beenderen: ingewikkelde vorm (wervels)

Eigenschappen lang bot:
1. Diafyse = centrale schacht die centrale ruimte omgeeft
→ Mergholte = medullaire holte (met beenmerg = zacht en vettig weefsel)
2. Epifysen: bedekt met GWkraakbeen

2 typen beenweefsel:
1. Compact beenweefsel = massief (wand diafyse + dunne laag bedekking epifysen)
2. Spongieus beenweefsel = vervlochten netwerk benige staafjes/balkjes (vult epifysen en bekleedt mergholte)

Periostinum = buitenste beenvlies
- Cellulaire laag binnen
- Buitense vezelige laag
- Verweven met vezels pezen en GWbanden
o Pezen: skelet – been
o Ligamenten: been – been

Functies:
1. Isoleert bot v/d aangrenzende weefsels
2. Geeft plaats voor verbindingen met BV’en en zenuwen
3. Functie herstel en groei beenderen

Endost = bekleedt spongieuze bindweefsel binnen bot (= periost aan zijde mergholte)
- Actief tijdens botgroei/herstel of remodellering

, 2.2. Microscopische kenmerken
Osteocyten in kleine groepjes (lacunen)
➔ Tussen dunne laagjes gecalcificeerde matrix (lamellen)
Canaliculi = kanaaltjes door matrix → verbinding tussen lacunen en bloedvaten

Substantia compacta:
Osteon (systeem van Havers) = functionele basale eenheid
➔ Botcellen in concentrische lagen rond centraal kanaal kanaal van Havers
o Bevat 1/meer BV’en
o Lamellen elk osteon: vormen reeks concentrische cilinders rond centrale kanaal
o Centrale kanalen lopen meestal evenwijdig aan botopp
o Verbindingskanalen (Volkmann-kanalen): bieden doorgangen
➢ BV’en die centrale kanelen met die van periost en mergholte verbinden
Op plaatsen waar belasting uit beperkt # richtingen
- Beenderen ledematen = kracht aan uiteinden

Substantia spongiosa:
Geen osteonen en lamellen anders geschikt
➔ Lamellen vormen staafjes/platen = botbalkjes/trabecula
o Veel vertakkingen zorgen voor open netwerk
o Canaliculi: lopen vanaf lacunen tot uiteinden botbalkjes → diffunderen daar voeding- en afvalstoffen
tussen merg en botcellen

Op plaatsen waar beenderen niet zwaar belast, maar krachten uit ≠ richtingen
- Epifysen lange beenderen = krachten via gewrichten overgebracht
- = veel lichter dan compact beenweefsel → voorkomt te zwaar skelet

Gehele botoppervlak:
Omgeven door laag compact beenweefsel (uitz. Gewrichtskapsels)

Cellen in beenweefsel:
Botcellen = meest talrijk
1. Osteoblasten: vormen nieuw beenweefsel + bevorderen afzetting calciumzouten
Wanneer volledig omgeven door gecalcificeerde matrix → differentieren tot botcel

2. Osteocyten = volwassen botcellen
o Hergebruiken calciumzouten in botmatrix en helpen zo herstel

3. Osteoclasten: botmatrix oplossen door afgifte zuren
Geven opgeslagen mineralen af via osteolyse/resorptie = rol bij regulering calcium- en fosfaatconcentraties

3. Mechanismen van directe verbening en indirecte verbening
6w na bevruchting: vorming benige skelet
Tijdens ontwikkeling: kraakbeen/andere weefseltypen worden door beenweefsel vervangen = verbening

Calcificatie = afzetting van calciumzouten
Ossificatie = beenvorming

3.1. Directe/intramembraneuze verbening
= ontstaan beenweefsel binnen bladen/vliezen van bindweefsel
- Begint wanneer osteoblasten binnen embryonaal/foetaal vezelig BW differentiëren vanuit stamcellen
o Na calcificeren afgescheide organische onderdelen matrix
- In diepere lagen van de lederhuid
- Eerst in ossificatiecentrum = beenkern
o Verder en verder geraken osteoblasen in verbeende gebieden gevangen → veranderen in botcellen

,= actief proces → aanvoer O2 nodig
➔ BV’en beginnen in gebied te groeien en geraken uiteindelijk gevangen in bot
➔ Lijkt eerst op spongieus beenweefsel, door verdere hermodellering rond gevangen BV’en → ontstaan osteonen

= vorming platte beenderen schedel, mandibula en claviculae

3.2. Indirecte/enchondrale verbening
= bestaand (hyalien) kraakbeen w vervangen door beenweefsel
- Kraakbeen ontstaat eerst = miniatuurmodel voor toekomstig bot
- Embryo 6w: vervanging kraakbeen begint

Stap 1: kraakbeencellen (chondrocyten) vergroten + calcificatie in omringende matrix
- Kraakbeencellen sterven af door vertraging diffusie nutriënten

Stap 2: botvorming begint op opp schacht
- BV’en groeien rond randen kraakbeen
- Cellen perichondrium differentiëren tot osteoblasten
- Osteoblasten beginnen oppervlakkige laag beenweefsel rond opp schacht

Stap 3: BV’en dringen binnenste gedeelte kraakbeen binnen (met migrerende fibroblasten)
- Fibroblasten differentiëren tot osteoblasten
- Osteoblasten vormen spongieus beenweefsel in centrum schacht (bij primaire beenkern)
- Ontwikkeling gaat door richting uiteinden

Stap 4: osteoclasten breken deel spongieuze beenweefsel af → vorming mergholte
- Epifysekraakbeen aan uiteinden blijft groeien → bot w langer
- Osteoblasten dringen vanuit schacht epifyaireschijven binnen, toevoeging nieuw kraakbeen voor opdrukkende
osteoblasten uit → bot blijft groeien

Stap 5: centra epifysen calcificeren
- BV’en en osteoblasten dringen binnen: vorming secundaire beenkern
- Epifysen opgevult met spongieus beenweefsel
- Aan uiteinden blijft dunne laag kraakbeen over = gewrichtskraakbeen
- Beenweefsel schacht nog gescheiden van epifysen door epifysekraakbeen → blijft groeien

Puberteit:
- Productie geslachtshormonen ↑
- Botgroei versnelt
- Vorming beenweefsel sneller dn groei epifysekraakbeen → verdwijnt uiteindelijk

Sluiten van de epifysen = einde van groei vanuit epifysen

Appositionele groei:
= diameter bot ↑
- Cellen periost ontwikkelen tot osteoblasten → vormen additionele botmatrix
- Nieuw beenweefsel afzetten op buitenste opp schacht → binnenste opp afgebroken door osteoclasten
- Mergholte w groter

4. Botgroei en -ontwikkeling
4.1. Hermodellering beenderenstelsel
Elk bot kan zich aanpassen aan nieuwe vormen van belasting → door regelmatige turnover van mineralen
➔ Zwaar belaste beenderen: w dikker en sterker
➔ Beenderen die te weinig belast worden: w dunner en broos
Regelmatige lichaamsactiviteit:
- Belangrijke prikkel gezonde botstructuuur handhaven
- Degeneratieve veranderingen, zelfs na korte periode inactiviteit

, 4.2. Homeostatische mechanismen beenderenstelsel
Beenderen = belangrijke mineralenreservoirs
- Calcium: rol bij veel fysiologische processen
o Parathyroïdhormoon & calcitriol: ↑ [Ca] lichaamsvloeistoffen
o Calcitonine: ↓ [Ca] in lichaamsvloeistoffen

- Directe invloed op vorm en sterkte skelet

4.3. Herstel botbreuken/fracturen
Fractuur door: extreme belasting, plotselinge schokken, krachten uit ongebruikelijke richting
Botherstel mogelijk zolang:
- Bloedtoevoer blijft
- Celonderdelen endost en periost in leven blijven

Genezing: 4 maanden tot +1 jaar

Stap 1: beschadiging veel BV’en → hevige bloedingen
- Fractuurhematoom: groot bloedstolsel sluit beschadigde BV’en af
- Botcellen sterven af: dood bot in beide richtingen breuk uitsteken

Stap 2: mitose cellen periost en endost
- Dochtercellen naar fractuurzone: vormen plaatselijke verdikkingen = periostale callus & myelogene callus
- Midden periostale callus: cellen differentiëren tot kraakbeencellen → vorming hyalien kraakbeen

Stap 3: centrale kraakbeen w vervangen door spongieus beenweefsel
- Periostale en myelogene callus vormen 1 doorlopende spalk
- Bestand tegen normale belasting spiercontracties

Stap 4: verdwijnen door beenweefsel
- Verwijderen gipsverband
- Soms bot iets dikker op plaats van breuk

5. Axiale skelet
Functies:
1. Stevigheid en bescherming hersenen, RM, organen borst- en buikholte
2. Groot oppervlak aanhechting spieren
a. Bewegingen hoofd, hals en romp
b. AH-bewegingen
c. Elementen skelet ledematen stabiliseren/positioneren

5.1. De schedel
1. Beschermen hersenen
2. Beschermen toegang tot spijsverterings- en AH-stelsel
3. Herbergen speciale zintuigen (reuk, gehoor, evenwicht en zicht)

Os cranium:
- Os frontale: frontale sinussen maken bot lichter + vormen slijm dat neusholten reinigt en bevochtigt
- Ossa parietalia
- Os occipitale:
o Foramen magnum: verbindt hersenholte met wervelkanaal
- Ossa temporalia:
o Trommelvlies: scheidt uitwendige gehoorgang van middenoor
- Os sphenoidale: sphenoïdale sinussen
- Os ethmoidale = zeefbeen
o Reukzenuwen door gaten zeefplaat
o Ethmoïdale sinussen: vocht naar neusholte afvoeren

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kajavandenbergh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,59. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€14,59
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd