Samenvatting
samenvatting oncologie vpk aandachtspunten
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
samenvatting oncologie vpk aandachtspunten jaar
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1. Inleiding1.1. Cijfers (prevalentie/incidentie)
Prevalentie – incidentie
De prevalentie is de verhouding van aantal personen dat op bepaald moment ziek is,
gedeeld door alle personen die de aandoening hadden kunnen ontwikkelen. De
prevalentie geeft dus weer hoeveel gevallen er zijn op een bepaald tijdstip.
De incidentie is het aantal nieuwe gevallen dat er bijkomt per tijdseenheid.
Zijn incidentiecijfers dan altijd hoger dan de prevalentiecijfers?
o Hangt af van de pathologie. Bij een pathologie die snel geneest, kunnen de
incidentiecijfers hoger zijn (veel mensen lopen de pathologie op) terwijl de
prevalentiecijfers beperkt blijven.
o Kanker is echter geen pathologie die snel geneest. Daarom zal bij oncologische
aandoeningen de incidentie nooit hoger zijn dan de prevalentiecijfers.
3 meest voorkomende kankers
2021: borstkanker en longkanker
1.2. Wie is de oncologische zorgvrager?
1/2 mannen en 1/3 vrouwen krijgt vroeg of laat kanker, meestal 60+’ers.
Jaarlijks 800 nieuwe gevallen bij jongeren tussen 15-29 jaar (AYA’s: adolescents and
young adults)
Vijfjaarsoverleving: hoe jonger, hoe hoger (meer bij vrouwen), tumor- en
stadiumafhankelijk
1.3. Waar vind je de oncologische patiënt?
Wereld
Per continent verschilt van kanker
o Westen: digestieve kankers
2. Ethiologie = ontstaansgeschiedenis
2.1. Preventie
Primair
Proberen voorkomen
Gezonde levenstijl, rookstop, …
Secundair
Vroege detectie
Mammografie
Tertiair
Voorkomen van recidief educatie
2.2. Beïnvloedende factoren
Factoren die je wel kan beïnvloeden
Roken, alcohol, voeding, overgewicht, lichaamsbeweging
Groenten en fruit hebben een beschermend effect: anti- oxidanten remmen de schade
af die het oxidatieproces veroorzaakt door de productie van vrije radicalen.
Factoren die je niet/moeilijk kan beïnvloeden
Leeftijd, geslacht, biologische factoren, zonlicht, leefmilieu, chemische stoffen,
ioniserende stralen
+ combinaties van risicofactoren
, 2.3. Carcinogenese = het ontstaan
Het ontstaan
Cellen ontsporen in hun groeikinetiek en ontsnappen aan de regulerende
processen van het lichaam
!!! Multi-hitmodel = het ontstaan van kanker
Stamcel groeit uit tot een
intermediaire cel, een initiatie komt
erbij, lichaam kan het oplossen of
lichaam kan het niet herkennen kan
het via promotie kan die ontwikkelen
tot een tumorcel. Modulatie zijn
factoren die het proces versnellen of
vertragen, vb vaccin tegen
baarmoederhalskanker kan het
proces stoppen, promotie kan niet
plaatsvinden
De initiatie is de eerste, onomkeerbare fase in het proces. Initiatie houdt in dat er mutaties in
het cel-DNA optreden op plaatsen die relevant zijn voor de carcinogenese. Initiatie is dus het
resultaat van een of meer treffers en tot hier toe is er dus geen verschil met het
multistagemodel. Initiatie is echter niet voldoende voor het ontstaan van een waarneembare
tumor. Pas de tweede fase – de promotie, waardoor de deling van de geïnitieerde cellen wordt
bevorderd – leidt tot een waarneembaar gezwel. De positieve modulatie versnelt het proces,
verkort de latente periode tussen initiatie en kankerontwikkeling, versterkt de intensiteit of
verandert de aard van de kanker. De negatieve modulatie vertraagt het proces, verlengt de
latentieperiode, vermindert de intensiteit en verandert de aard van de kanker.
Ontsporen: er gebeurt een verandering in de cel (vb door blootstelling aan een carcinogeen)
= initiatie
Promotie: ontwikkeling (proliferatie) op de gewone cel door positieve of negatieve modulatie
(versnelling of vertraging) van de cel
=> Multi hit
Continu proces van celaanmaak en celafbraak
2.4. Betrokkenheid van de genen !!!
Oncogenen
Kunnen de groei in de kankercel stimuleren
Tumorsuppressorgenen
remmen de groei van kankercellen niet of abnormaal functioneren doet tumor
toenemen
DNA - herstelgenen
DNA herstelgenen kunnen foutieve mutaties in het DNA herstellen
Telomerase
Enzym dat ervoor zorgt dat een cel kan delen. Normaal verliest een cel na een tijdje dit
vermogen.
Tumorcel kan telomerasreactivatie doen optreden onbeperkt celdelingsvermogen
, 2.5. Angiogenese
Is een normaal proces in het lichaam, het aanmaken van bloedvaten. Tumorcellen maken hier
graag gebruik van. Proces van metastaseren, tumorcel zendt een stof uit naar de bloedvaten
(geprikkeld om zich naar tumor te begeven) die dan haarvaten naar de tumor vormt voor
zuurstof en voedingsstoffen. Hierdoor kan de tumor ook deeltjes van hem verspreiden in het
lichaam via de bloedvaten
3. Onderzoek en diagnose
3.1. Diagnostische tests
Anamnese/lichamelijk onderzoek
Veranderend stoelgangspatroon
Veranderende moedervlek: vorm, kleur, omlijning
Knobbel voelen in de borst
Ongewoon vocht/stoelgangsverlies
Wonde die niet geneest
Onverklaarbaar gewichtsverlies/ metabole tekenen
Lang aanhoudende hoest/ heesheid longkanker
Bloedanalyse
Bemerk de volgorde van de handeling: van goedkoper en algemener naar duurder en meer
specifiek/ invasief. Men gaat steeds een stap verder in het uitsluiten van andere diagnosen
PSA: prostaatkanker
CA125: ovariumkanker
CA15.3: borstkanker
CEA: colonkanker
NSE: longkanker
Pathologie
Cytologisch onderzoek: excrata of punctie
Histologisch onderzoek: weefsel
Sentinelbiopsie: klier die als eerste lymfevocht uit verdachte cellen afvoert => zal eerst
worden aangetast => kleuring
Radiodiagnostiek
RX met/ zonder contrast
Echo
CT
MRI
Endoscopie
Nucleair geneeskundig onderzoek
Isotopen
Botscan
PET
PET CT/MRI
3.2. Goedaardig versus
kwaadaardig !!!
3.3. Stadiëring
TNM-classificatie
Elke tumor eigen TNM (tumour,
lymph nodes, metastasis)
Bv.: T1N0MX
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loreplatteau1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79789 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen