VD&I 3: Geneeskunde
Hoofdstuk 1: Perifeer veneuze bloedafname
1.1 Inleiding
Wat is een bloedname?
Bloedvat aanprikken
Veneus --> perifeer of centraal --> (on)rechtstreeks
Arterieel --> perifeer --> (on)rechtstreeks
Capillair
Bloed wordt gecollecteerd
Doel: diagnostische of therapeutische (vb. hemochromatose) redenen
B2-handeling op voorschrift!
Voorschrift
Nuchter bij bloedname= NIET eten, wel drinken (water= beïnvloed metabolisme niet)
Onderdelen:
Identificatie van de arts & patiënt
Data aanvraag en data staalafname
Mogelijke analyses
Hematologie= bloeddeeltjes
Hemostase= bloedstolling
Biochemie= nierfunctie
Ionogram
Terugbetaling mogelijk: max. aantal ontledingen per bepaalde groep
Bepaalde analyses
= klinische verantwoording wettelijk verplicht
Speciale afnamecondities:
- Alles op voorhand meenemen, voor afname
- Direct uitvoeren eens bloed genomen is
Materiaalsoorten
‘Gesloten’ systemen
‘Open systemen
‘Vacutainer’-systeem
Met naald en spuit
‘Monovette’-systeem
Met infuuscanule
, 1.2 Verpleegkundige handeling
1.2.1 Voorbereiding
Verpleegkundige
‘Hardware’ = buitenkant
Persoonlijke hygiëne
Preventie kruisinfecties
Steriliteit binnen de verpleegkunde= niet bijkomend contamineren
‘Software’ = binnenkant
Wat gaan we doen? Bij wie? Om welke reden?
Wat weet je over de patiënt?
Relevante antecedenten:
- Bloedverdunners / Stollingsstoornissen
- Allergieën (jood, latex, …)
- Lymfeoedeem
- Aanwezigheid alternatieven
Materiaal
Verzamelrecipiënt
Plateau/verzamelbox/prikkar
Nierbekken
Handontsmetting
Hygiënische propere stuwband
Preventie kruisinfecties
Bij isolatie op de kamer laten -> nadien ontsmetten of vervangen
Latexallergie = latexvrije knelband gebruiken
Steeds zuivere knelband gebruiken
Kompres + alcoholische ontsmettingsmiddel
Kleine bedbeschutting
Onsteriele handschoenen
Veiligheid van verpleegkundige <-> voelen van de aders
Geen bescherming tegen prikaccidenten
Voorkomen door meest aansluitende maat te nemen
Naaldhouder
Bij isolatie op kamer bewaren -> nadien ontsmetten of vervangen
Steriel verpakte naalden
Verschillende kleuren = verschillende diameters
Maateenheid= Gauge
- Hoe groter Gauge, hoe kleiner de diameter
Opgebouwd uit twee delen:
Korte zijde= met gummistuk (voorkomt bloedverlies bij verwisselen
van bloedbuisjes) + verpakt in witte beschermhuls
Lange zijde= verpakt in gekleurde beschermhuls
Naaldcontainer
, Bloedbuisjes
In functie van het voorschrift
Verschillende soorten
Serum: bevat vloeistof dat bloed laat stollen
- Biochemische onderzoeken (ionogram, nierfunctie, …)
Citraat: bevat vloeistof waardoor bloed niet stolt
- Fysiologische stollingsonderzoeken (PT, fibrinogeen, …)
Heparine: bevat vloeistof waardoor bloed niet stolt
- Biochemische onderzoeken
EDTA: bevat vloeistof waardoor bloed niet stolt
- Hematologische onderzoeken
Andere (vb. fluoride-buis): bevat vloeistof waardoor bloed niet stolt
- Bepalen van glucose- en alcoholbepalingen
Rekening houden met mogelijk specifieke richtlijnen (op ijs/op 37°C/…)
Afdekverband
Omgeving en patiënt
Identificeren
Naam controle: vragen + armband controleren
Veiligheid patiënt
Informeren
Comfort (vb. vorige ervaringen)
Installeren
Veiligheid patiënt: liggende/zittende positie + kussen onder aanprikplaats
Ergonomie verpleegkundige: bed in hoogstand/stoel naast bed
1.2.2 Uitvoering
Presentie
Gedrag waarmee wij aanwezig zijn
Voorwaarde:
Zorgverlener weet zijn/haar functioneren via reflectie in perspectief te
plaatsen
Hulpverlener geeft zichzelf ruimte voor om te gaan met tekort schietingen
tijdens het uitvoeren van de opdracht
Enkel mogelijk wanneer er goed voor de mensen gezorgd wordt, oog voor wie
ze zijn (verlangens/behoeften/…)
Technisch
Handontsmetting (preventie kruisinfecties)
Lichaamszijde bepalen
Voorbije ervaring van de patiënt
Niet langs de zijde met
Lymfeoedeem
Een lopend infuus (Indien niet anders mogelijk: infuus stopzetten + 1 ste
buisje weggooien)
Een shunt voor hemodialyse
Een okselevidement
, Knelband aanleggen
10 à 15 cm boven de mogelijke aanprikplaats
Druk= hoger dan veneuze druk & lager dan arteriële druk
Pols moet voelbaar blijven!!
Stuwing aders beter voelbaar/zichtbaar
Door inspectie en palpatie een oordeel vormen over de insteekplaats
NIET prikken op plaatsen met huidafwijkingen
Moeilijk voelbaar? -> vuist maken/arm laten afhangen/lichtjes
bekloppen/andere arm
Palperen dieperliggende venen lokaliseren
Aanprikplaats ontsmetten
Werk met waterige ontsmettingsoplossing bij ethanolbepaling!!
Alcoholische ontsmettingsstof = min. 15 à 20 seconden contacttijd om
werkzaam te zijn
Kleine bedbeschutting plaatsen onder aanprikplaats
Onsteriele handschoenen aantrekken
Naald kiezen en aanbrengen in naaldhouder
Verwijderen beschermhuis van de lange naaldzijde
Vingertoppen van niet-dominante hand ontsmetten
Aanprikplaats met niet-dominante hand palperen en ‘fixeren’
Aanprikken met dominante hand
Naaldopening naar boven + onder een hoek van 15 à 30°
Niet-dominante hand neemt de naaldhouder over
Dominante hand brengt eerste bloedbuisje in naaldhouder
Losmaken van knelband wanneer bloed in het buisje stroomt
Langdurig aanspannen veroorzaakt hemoconcentratie foutief verhoogde
stoffen
Indien geen bloed in bloedbuisje
Mogelijke redenen Mogelijke handelingen Indien geen effect
Naaldpunt naast of Lichte manipulatie Andere aanprikplaats met
onvolledig in vene Bloedbuisje terugtrekken nieuwe naald
Vacuüm-effect van buisjes Collega inschakelen
op kleine aders
- Gevuld buisje uit naaldcontainer nemen
- Bloed mengen met hulpvloeistof
- Volgende buisje vullen
In correcte volgorde!!
hemoculturen
Serum (geel)
Citraat (blauw)
Heparine (groen)
EDTA (paars)
Glucose (grijs)
Sedimentatie (zwart)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper axelleverhaegen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.