Extractie uit planten, vb. Morfine (papaver)
Afgescheiden door schimmels, vb. Penicilline (Penicillium species)
Extractie uit dierlijke organen, vb. insuline (koeien, paarden, varkens)
Heden:
Synthetisch design: nieuwe GM en structurele modificaties
ONTDEKKING VAN FARMACA
Per toeval
Vb. penicilline door Alexander Fleming, coumarine door bloedingen bij koeien die niet goed bewaarde
klaver aten
Door trial and error (= nieuwe moleculen worden tijdens testen op cellen/dieren willekeurig
gescreend en zo worden mogelijks interessante therapeutische effecten ontdekt)
Vb. antimalariamiddelen zoals praguanil en chloroquine
Echt drugdesign als targeted therapy met goede kennis van de structuur van de receptor of het eiwit
waarop de nieuwe molecule moet aangrijpen (voordeel: minder bijwerkingen)
Vb. voor ontwikkeling GMn tegen reumatoïde artritis of kanker zoals monoclonale antilichamen
Kleine wijzigingen aanbrengen aan reeds bestaande moleculen en op die manier nieuwe moleculen
voor zelfde doel
Vb. esomeprazol versus omeprazol als maagzuursecretie-remmer
Biologicals of biologische geneesmiddelen = afkomstig van levende organismen en worden door
biotechnologische technieken aangepast
Vb. cytokines, insuline
Biosimilars = generieken van bestaande biologicals, maar zijn niet altijd identiek aan het origineel
Aanpassingen aan GMn om de bijwerkingen als werking te kunnen gebruiken
Vb. bijwerking van sulfonamide AB was bloedsuikerverlagend en dus werd er wat gesleuteld aan de
formule en zijn er nu hypoglykemiërende sulfamiden
Preklinische fase (in vitro en op dieren, vnl. toxiciteit, orgaanafwijkingen en oncogene eigenschappen)
Fase 1: lage dosis aan gezonde vrijwilligers
Fase 2: therapeutische werkzaamheid in vergelijking met placebo
Fase 3: op grote schaal – statistische analyse (registratie – FAGG/EMA)
(Fase 4: opvolgen nevenwerkingen – farmacovigilantie via elektronisch meldingsformulier)
Opgelet:
Soms ook off-label gebruik
= als GM voor andere indicatie, andere doelgroep of in andere dosering wordt gebruikt
enkel toegestaan op voorschrift van arts die dit soms zal doen in specifieke omstandigheden zoals bij
oncologische situaties of bij kinderen
SOORTEN TOEDIENINGSVORMEN
POEDER
moeten worden opgelost of gesuspendeerd in water (oplossing = 2 fases niet te onderscheiden ><
suspensie = als poeder niet weggaat)
strooipoeder voor uitwendig gebruik
poeder voor inhalatie
TABELT (COMPRIMÉ) EN DRAGEE
poeder wordt samengedrukt (gecomprimeerd)
tablet doorslikken met water (= meest toegepast)
smelttabletten (laten smelten op de tong en inslikken)
bruistabletten (oplossen en laten bruisen in water en dan opdrinken –
natrium!!)
Bij hartpatiënten: minder bruistabletten vanwege de natrium
orodispergeerbare tabletten (uiteenvallen in water maar je kan dit laten
gebeuren in de mond (speeksel) of extra water innemen als je ze in de mond neemt)
zuigtabletten (opzuigen – dus lokale werking in mond- en keelholte)
sublinguale tabletten (onder de tong houden zodat mondslijmvlies de werkzame stof kan opnemen
en op die manier maag en dus eerste passage effect kan worden vermeden)
buccale tabletten (tussen tanden en wangen – reden idem als hierboven)
kauwtablet (eerst kauwen en dan pas inslikken)
, Sofie Timmers
dragee (= tablet met coating van polymeer, suiker of was (film)omhulde tablet)
maagsapresistente tablet (= enteric coated) (valt niet uiteen in zure pH om maagmucosa niet aan te
tasten of om ervoor te zorgen dat werkzame stof niet wordt afgebroken of onwerkzaam gemaakt door
zure pH)
retardtabletten (= controlled release, slow release) (vaak voor GMn die chronisch en vaak moeten
worden ingenomen zodat de dosis voor 24 uren in 1 inname kan gebeuren)
OPGELET: DE 2 LAATST VERNOEMDE NIET PLETTEN!!!
CAPSULE OF GELUL E
omhulsel van gelatine dat oplost in de maag
je kan gelule openen en inhoud in yoghurt ofzo brengen (bij
slikproblemen)
kan ook enterisch omhuld zijn om niet uiteen te vallen in de maag
kan ook enterisch omhulde microkorrels of pellets bevatten (NIET
pletten)
soms gelule voor inhalator NIET oraal
OPLOSSING, SUSPENSIE , EMULSIE
Oplossing
werkzame stof wordt opgelost in oplosmiddel
GM bijgevolg homogeen verdeeld dus elke dosis bevat evenveel GM
Siroop
oplossing met veel suiker
tegenwoordig ook suikervrije alternatieven (cfr. diabetespatiënten)
Suspensie
werkzame stof is niet oplosbaar dus wordt gesuspendeerd (vaste en vloeibare fase – vaste fase zakt
naar de bodem)
altijd schudden voor gebruik om ervoor te zorgen dat elke dosis evenveel GM bevat
Emulsie
2 niet-mengbare vloeistoffen
olie- en waterfase (+ eventueel emulgator)
schudden voor gebruik
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anouckduerinck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.