Semantiek II - Emar Maier
College 1 Wat is betekenis? 7-2-23
Wat is betekenis?
- Taal en betekenis
- Sinn en bedeutung
- Object- en metataal
- Compositionaliteit
Wat is taal?
- Gesproken Engels, geschreven Latijn, NGT
- Esperanto, Klingon, Elvish
- Predikaatlogica, C++
- Ehh, uhm, scheldwoorden, emoji, gesticulatie (gebaar), gezichtsuitdrukking,
verkeersborden, tekeningen, tekstloze strips, instrumentale muziek,
vogelzang, dans
Taal = systeem van tekens dat gebruikt wordt voor communicatie
Taal:
- Moet grammatica hebben
systematisch onderscheid tussen welgevormde en niet-welgevormde
tekencombinaties
- Inhoud/betekenis
systematische link tussen welgevormde tekencombi’s en betekenis
Semantiek binnen taalwetenschap
- Syntaxis
- wat zijn de welgevormde zinnen van een taal?
- Semantiek
- wat zijn de betekenissen van woorden en complexe uitdrukkingen?
- Pragmatiek
- wat bedoelt een spreker met een bepaalde uiting in context
Wat is betekenis?
1. Mentalisme: taal <-> denken
Locke, Fodor, Chomsky
Cognitieve/conceptuele semantiek
2. Realisme: taal <-> wereld
Mill, Frege, Russell, Kripke
Formele/waarheidsconditionele semantiek
Problemen voor mentalisme
1. Taal is meer dan concrete namen
, 2. Intersubjectiviteit
A: COVID is gewoon een griepje
B: Nee, COVID is een extreem gevaarlijk virus
3. Intentionaliteit
Groningen heeft meer dan 200.000 inwoners
Problemen voor realisme
1. Taal is meer dan concrete namen (het woordje ‘het’, is dat een ding in de
wereld?)
2. Zelfs voor namen is betekenis meer dan verwijzing
de morgenster is de avondster (empirisch waar)
de morgenster is de morgenster (logisch waar)
Sinn en Bedeutung
Gottlob Frege (1848-1925)
- Analytische filosofie
filosofische problemen zijn taalproblemen
- Predikaatlogica
syllogistiek, propositielogica
- Verzamelingstheoretische grondslagen van wiskunde
Russell’s paradox: de verzameling van alle verzamelingen die zichzelf
niet bevatten
Grelling’s versie: heteroloog bijv.nw = bijv. nw dat niet op zichzelf van
toepassing is
(‘eenlettergrepig’ is heteroloog want het woord zelf heeft niet 1
lettergreep)
(‘groot’ is heteroloog want het woord zelf is niet groot)
Heteroloog is niet op zichzelf van toepassing
Het woord is niet heteroloog, maar dan is het juist weer wel heteroloog
- Semantiek/pragmatiek
Compositionaliteit, intensionaliteit
Sinn vs Bedeutung
Frege’s oplossing: 2 soorten betekenis
- Namen en andere NP’s:
Sinn = sense = Art des Gegebenseins = intensie ≈ woordenboek definitie
Bedeutung = reference = verwijzingsobject
- Zinnen:
Sinn = ?
Bedeutung = ?
Waarheidswaarde en waarheidsvoorwaarde
- ´Trump´ verwijst naar Trump
- ´Trump is gek´ verwijst naar….
> Bedeutung van een zin = waarheidswaarde (waar (1) of niet waar (0))
, > Betekenis van ‘het regent in Amsterdam’ kennen = weten hoe de wereld
eruit zou moeten zien om die zin waar te maken
- Sinn van een zin = waarheidsvoorwaarde
0 en 1 is waarheidsvoorwaarde
Waarheidsvoorwaarde is dat waardoor het een 0 of 1 wordt
Waarheidsvoorwaarden
Tarski
- ‘Groningen heeft meer dan 200.000 inwoners’ is waar dan en slechts dan als
…..*waarheidsvoorwaarden* …. Groningen meer dan 200.000 inwoners heeft
- T-zin: phi is waar desda ….
> semantiek = mechanisme om voor alle zinnen phi van een taal de
bijbehorende T-zin af te leiden
> maar:
- T-zinnen zijn circulair? Object vs metataal
- oneindig veel zinnen dus onpraktisch? Compositionaliteit
Objecttaal en metataal
- Bezos is rijk (zin over een persoon)
- ‘Bezos’ heeft 5 letters (zin over een woord)
- ‘Bezos’ verwijst naar Bezos
- ‘Bezos is rijk’ is waar
> ‘het’ is een voornaamwoord
> ‘deze zin is grammaticaal’ is een ware zin
> de zin ‘’ ‘slaapt onzin dit’ is ongrammaticaal’ is grammaticaal
Compositionaliteit = de betekenis van een complexe uitdrukking wordt geheel
bepaald door de betekenissen van de samenstellende delen (en de manier van
samenstelling)
Paradox: er zijn oneindig veel zinnen en betekenissen
Menselijke geest/brein is eindig
Hoe hebben mensen het vermogen om oneindig veel zinnen en betekenissen te
kennen?
De oplossing
- Reduceer taal tot een eindig lexicon, en eindig veel combinatieregels
- Combineer elke syntactische regel met een semantische
Is ambiguïteit een probleem voor het compositionaliteitsbeginsel?
College 2 Propositielogica 9-2-23
Propositielogica
Redeneren: geldig of ongeldig
, - Als het sneeuwt is het koud.
- Het is niet koud
- Dus: het sneeuwt niet
Als Jan of Marie er is, is het gezellig
Het is gezellig
Jan is er niet
Dus: Marie is er
GELDIG
^ = en
v = of
____
| = niet
Vertaal mbv vertaalsleutels: dia’s college 2
College 3 Propositielogica
De taal van propositielogica
Propositie = ‘welgevormde formule in de taal van de propositielogica’
‘Jip vergelijkt een appel met een peer’
P
Zit geen logische structuur in de zin dus de propositielogica is ‘p’, strikvraag
De semantiek van de propositielogica
Waarheidstafels
P: 1
q: 1
P v q: 1
Inclusief of
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper astrid2209. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.