RECHT
Boek is bijna 100% wat in dit bestand staat.
Boek zijn lijnen om aan vast te houden, samenvatting mee te combineren
Pg 1 tot 164
Alles erna = artikels waarnaar verwezen mr is niet te kennen
DEEL I
INLEIDING TOT RECHT
HOOFDSTUK 1: WAT IS RECHT
Kan nooit deftig beantwoorden in wetenschap, veel definities in de omloop.
Onmogelijk tot in definitie:
Het recht is een geheel van regels en instellingen die op een bep tijdstip en een bep gemeenschap gelden
en op haar gezag vastgesteld.
o Bep tijdstip : recht verandert continue
Vb drugswet: 100 jaar geleden, geen regels. Betekent legaal.
Plots regels nodig: heel streng
Jaren 90 werd cannabis er uit gehaald, maar verboden in bijzijn van minderjarigen.
Mensen in beroep, niet genoeg geconcretiseerd. Terug illegaal. Tijd per tijd, land per
land verschillen dingen.
o Bep gemeenschap: land per land en zelfs binnen een land bv VL vs Wal (bv rijden buiten de
bebouwde kom) of v gemeente tot gemeente (gasboetes waar hoeveel)
o Gezag: het wordt gerespecteerd uit onszelf. We beslissen collectief dat we dat gaan doen.
Dwang: de regels moeten gerespecteerd worden. Bv flitsen, boetes, wat je hebt de regel niet
gerespecteerd.
Onderscheidt recht en beleefdheidsregels. (bv docent: alcohol drinken tijdens de les vs boeren. Ene gaat
berispt worden andere gaan we gwn vies kijken)
Recht is een systeem van instellingen en regelingen dat in zijn geheel op een dwingende wijze de uiterlijke
aspecten van het samenleven ordent en bevordert
Recht is een stelsel van dwingende leefregels uitgevaardigd tot beveiliging van menselijke belangen welke in het
contact der SL in het gedrang dreigen te komen
Fr revolutie: scharnierpunt want tot dan kwam gezag vooral van God, heersers op aarde vochten vr wie het gezag v God uitdraagt. God had vertegenwoordiger
op aarde, de Paus. Steun nodig paus, mr vaak ruzie met paus
Fr koning kwam niet overeen met paus, besloot zelf paus te maken/ te zijn. Paus van Avignon: Anglicaanse kerk
Montesquieu
Scheiding der machten
Gezag komt n van God mr vd mensen zelf
o Soevereine volkshulp = wil vh volk
Volksraadplegingen / referenda: vr tegen homohuwelijk.
BE: niet veel, mr 1: vlak na WO II, koningskwestie
BE regering vlucht, Leopold III blijft in BE wordt scheef bekeken, hij gaat op einde oorlog zelfs mee nr Duitsland. Vraag
volk: moet hij weg, mag hij koning blijven.
Bevolking zegt: laat hem mr terugkomen.
Komt terug mr veel betogingen: doet afstand, laat minderjarige zoon Boudewijn koning w -> interem koning
Nu geen volksraadplegingen meer mr volksvertegenwoordigers. Zij bepalen de soevereine volkswil
Wereldwijd heel veel varianten op het systeem (vb Noord-Korea, leider bep vr iedereen volkswil)
o Referenda = weinig dwang nodig
o Dictatuur = veel dwang nodig
o Bij ons: dwang georganiseerd als monopolie vd overheid, politie heeft enige geoorloofde geweld/ dwang
o Stel: je verhuurt huis aan iemand die kakkerlakken kweekt en je krijgt die niet buiten. Je kan geweld lenen: aanvraag aan de rechtbank
& zo kan je die buiten zetten. Privaat geweld mag hier niet, het enige geoorloofde geweld hier is wettige zelfverdediging (enkel wnr je
zelf of dierbaren bedreigd w. Bezit mag n)
Actua voorbeeld: juwelier schiet dief
o Gezag en dwang maken dat recht iets anders betekent dan beleefdheidsregels.
1
,Vrouwe Justitia
Blinddoek onpartijdigheid
Weegschaal goed & kwaad, voor & tegen
Zwaard sanctioneren wanneer kwaad
RECH T EN REC HT VAARDIGHEID
Is recht overwegend rechtvaardig of onrechtvaardig.
Voorbeelden klassenjustitie
Operatie Kelk:
bisschop Vanheluwe die beschuldigt werd van seksueelmisbruik
Huis is een eigendom, particulieren mogen uw huis niet zomaar binnen komen.
Agenten mogen binnen met een huiszoekingsbevel, met toestemming van de onderzoeksrechter en er moet
grondig omschreven zijn wat ze mogen doen.
Soms zijn er fishingexperimenten, daar wordt het huis gwn overhoop gehaald op zoek naar info. Maar die
documenten moeten vaak worden terug gegeven, ook al zijn het waardevolle documenten. Het is niet juist
verkregen.
Proberen iedereen basiswaarborg te geven, iedereen heeft recht advocaat te kunnen huren pro deo, vaak stagiaire..
Rijken kunnen heel ervaren advocaten huren, die vaak winnen van de stagiaires.
Voorbeeld van docent uit de les:
Hof van assisen: 1995: meisjes verdwenen °psychose, heeft jeugd fundamenteel verandert.
De zaak Dutroux, overal in ons land waren onderzoeksrechters de verdwijningen aan het onderzoeken. Niemand
vond het spoor tot op het moment er een onderzoeksrechter Dutroux voor zich kreeg. Hij vertrouwde hem niet
en gaf de opdracht om een nieuwe huiszoeking te doen.
Daar wordt de martelkelder van Dutroux gevonden (Sabine en Laetitia).
Die onderzoeksrechter, Connorotte = held. De zaak werd toen gemediatiseerd.
De onderzoeksrechter gaat spaghetti gaan eten op een benefietavond vr Eefje, Sabine…
Komt overal in de krant, hij is dus niet onpartijdig. De rechter van Dutroux dient een wraakingsverzoek in. De
onderzoeksrechter wordt dus vervangen door iemand anders.
Connorotte gaat in beroep, hij wint, de advocaat van Dutroux gaat weer in beroep in het Hof van Cassatie.
Connorotte wordt vervangen, er wordt iemand nieuws op gezet, die helemaal opnieuw moet beginnen. Er is een
massale witte mars van wel 1000 man die het niet rechtvaardig vinden.
De doodstraf: is dat wel of niet rechtvaardig. Voor sommige landen is dit de enige rechtvaardige straf, voor België
is dit niet meer zo en is hij afgeschaft. In China wordt dat nog vaak gedaan voor de grootste misdadigers, maar
journalisten worden ook mee gedaan vr het gemak. In Indonesië voor druggebruikers en dealers mr dus ook
gewoon vr toeristen die drugs gebruiken.
Iran hangt homokoppels op.
Anders Brejvik (Noorwegen) heeft allemaal mensen afgeknald, maar
Rechtvaardigheid is een subjectief begrip. Wat rechtvaardig is voor de slachtoffers is onrechtvaardig voor de dader en
omgekeerd
Door de subjectiviteit van het begrip rechtvaardigheid hebben we hier niet veel aan in een definitie.
II KEN MERK EN VAN HET RECH T
gedragsreg els
Recht wordt gevormd door gedragsregels, regels die aan individuen een bep gedraging voorschrijven. Iets opleggen,
verbeiden of een verlofbepaling inhouden:
1. Gebodsbepaling: dingen die je moet doen, het zijn plichten
2
, a. Vb: belastingenplicht
b. Leerplicht (verschillend v schoolplicht!)
c. Aangifte van geboorte (komt van bij Napoleon, wie woont er op ‘zijn’ territorium, was een
controlefreak)
d. Dienstplicht (komt dit terug? Oorlog Oekraïne bv. )
i. Of Turkije: constant in contact met oorlog, intern (Koerdische TKK en extern), mannen zijn er
veronderstelt 2 jaar in het dienst te gaan (alle Turken met een Turkse ID), er is een
achterpoortje: betalen, vrijstelling kopen. Mr wnr legerdienst niet gedaan, daar de bak in
ii. Israël: cte in oorlog, statuut van vrouwen verandert: ze mogen n meer vechten.
Wrm? Meest gevreesde soldaten wat verder zijn de vrouwelijkste Koerdische strijders, want
wnr gedood door een vrouw mag je n nr de hemel
Tactische reden: wnr vrouwelijke soldaat getroffen in gevecht, gaan de mannen zich er te veel
rond ontfermen: neg resultaat dus
iii. Conclusie: plaats en tijd dus belangrijk
2. Verbodsbepaling: dingen die je vooral niet mag doen.
a. Niet door het rood licht rijden, mr kan ook gezien worden als een gebod (is een theoretisch
onderscheid, komen geen meerkeuze vragen over)
b. Geen drank aan minderjarigen aanbieden
c. Bigamie: trouwen met 2 of meer mensen
d. Iemand de kop in slaan
e. Oneerlijke handelspraktijken: bv iemand die gratis uw huis kuist om zijn producten voor te stellen, je
koopt de producten mr dan blijkt dat je 10x zoveel betaald als gezegd.
Gevolg: je krijgt vanaf nu bedenktijd en je mag je altijd bedenken
Dit is nu verschoven nr de onlinepraktijken
Het is dus verboden om per direct uw bevestiging te geven
f. Het strafrecht
3. Verlofbepaling en keuzerecht
Regels die niet moeten worden nageleefd, mr waar de mogelijkheid bestaat om al dan niet gebruik te maken vd
rechtsregel
a. Je kiest zelf een beetje uit een menu wat er van toepassing is
b. Vb. samen wonend – trouwen - ..
c. Indexerend woninghuur: huur die w afgesloten waar je gedomiccileerd bent, n je 2 de huis of je vakantie
woning.
Indexering = aanpassen huurprijs aan index (index consumptieprijzen)
We laten inkomen mee stijgen met de index, zodanig dat we steeds hetzelfde op zij kunnen zetten vr de
woninghuur.
Voor sommigen is dit een inkomst: zij moeten steeds hetzelfde kunnen betalen in de winkel.
Dus de prijs zou mee moeten stijgen met de index, vr de huurder zou dit liefst niet zo zijn.
Eigenaar en huurder mogen zelf kiezen welke richting ze uitgaan.
niet indexeren (bv niet indexeren in ruil vr klusjes) – wel indexeren (dan treedt er een gans arsenaal
van regels over hoe dat moet gebeuren, 1 keer per jaar, volgens een bep index..) – niets in contract
schrijven (dan volg je de indexwet van de overheid)
4. Overschot: technische regels
Geen gebod of verbod en dienen louter om het rechtsapparaat draaiende te houden
a. Alle extra’s die nog niet bij vorige horen bv administratie
i. Vb alle akten vd burgerlijke stand (geboorteakte, huwelijksakte, scheidingsakte, sterfakte..).
Alles gemakkelijk verbonden zodat je goed kan zien wie familie is van wie. hier veel regels
over
ii. 2de vb, inhoud vd dagvaardiging
Kan allemaal op kwart v/e A4 staan, maar door alle wetregels, wat moet er op? Hoe moet dit
aangebracht worden, wie moet dit ondertekenen..
iii. 3de Vb, rijbewijs en ID: is bijna helemaal hetzelfde, zelfde plaats, kleur, materiaal.
Dit is sterk gestandaardiseerd over heel Europa.
geheel van r ege ling en inste lling
3
, Regelingen die geen regels of norm zijn
5. Beschikkingen met een individuele draagwijdte
a. Zoals benoemingen en rechtspraak
6. Regels met betrekking op de instelling van het land
a. Staatsstructuur (samenstelling, werking en bevoegdheid vd wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht)
b. Gerechtelijke organisatie (samenstelling, werking en bevoegdheden vd rechtbanken)
inst rume nt om he t same nlve n in gr oe p m oge lijk t e make n
Recht evolueert van tijd tot tijd en van plaats tot plaats.
Recht is geen doel op zich mr een middel (vaak om bep beleidsopties te realiseren).
Steeds een afspiegeling vd overheersende maatschappelijke tendensen in de maatschappij, een afspiegeling vd waarden die
historisch zijn gegroeid tijdsgebonden.
Recht = resultaat van versch ideologische stromingen & met een sterke invloed vd joods-christ godsdiensten, Fr revolutie en
licht gecorrigeerd kapitalisme, nationalisme en individualisme.
Als we er bij stil staan is recht vaak het resultaat van waar rechtgevers nr toe willen met de SL. Macht zit dus in handen v
machthebbers die een bep richting in willen met de SL.
BELGISCHE POLITIEKE STROMINGEN
1781: Fr revolutie: belangrijke scharniermoment!! Link met de Belgische geschiedenis
Leuze vd Fr revolusiten: liberté- égalité – fraternité
A. Liberté
a. Kostbaar goed, schaars voor Fr revolutie = einde ME, veel onvrije mensen. Klein groepje (adel) had
privileges. Die gingen op de schop met de revolutie
b. Nu : liberalisme
i. Open VLD, MR, Jean-Marie DE decker
ii. Macht: De Croo, Charles Michelle
c. België : individuele vrijheid in de grondwet, vrijheid v onderwijs.. Onze grondwet = model gestaan vr
heel veel grondwetten in de beginnende tijd
d. Als je start als land moet je ook nadenken over de organisatie & wat er wordt aangeboden door de
overheid en wat niet. Liberaal: de overheid zo weinig mogelijk laten doen. = geen of weinig belastingen.
Mr dus ook geen soc zekerheid, enkel veiligheid. De 1 ste 100 jaar, veel invloed gehad. De staat deed niets
B. Fraternité
a. Schouder aan schouder tegen de boze buitenwereld
b. Nu : de christen democraten
i. CD&V, CDH
ii. Macht: Hilde Crevits, Benjamin Dalle, Annelies Verlinde, Vincent Van Peteghem
c. Standpunten in BE: huwelijk, 1 man 1 vrouw
Kindergeld: hoe meer kinderen, hoe meer kindergeld: werd dus gepusht om kinderen te krijgen. Zij
waren mee verantw in de 1ste 100 jaar politieke stabiliteit van BE
C. Égalité
a. Gelijkheid: mensen mogen niet hoger staan dan anderen. Ied gelijk
b. Nu: socialisme
i. Vooruit, PS (gematigde socialisten), PvdA & PTB (extremere socialisten)
ii. Klein links: allemaal nog kleine linkse partijen die niet genoeg stemmen hebben om de lijst te
staan
iii. Macht: Vandenbroucke, Caroline Gennez, Kitir
4
