Anatomie en fysiologie
Hoofdstuk 3: de celstructuur en -functie
4 basale concepten van een cel
Cellen zijn bouwstenen van planten en dieren
Cellen zijn de kleinste functionerende eenheden
Cellen worden gevormd door deling van eerder bestaande cellen
Cellen zijn gekenmerkt door homeostase
3.1 het bestuderen van de cellen
Celleer = cytologie
Er bestaat variatie in het soort cellen.
- Bv. een rode bloedcel heeft geen mitochondrium
- Bv. hartspiercellen zijn onderling verbonden met intercalaire schijven
Cel bevindt zich in een waterig milieu – noodzakelijk voor de homeostase – uitwisseling is
vereist (opname/ afgifte)
Plasmamembraan is een fysieke isolatie: onderscheid tussen:
- Intra-cellulair
- Extra-cellulair
Cytoplasma bevat kern + cytosol + organellen
3.2 plasmamembraan
4 functies:
1. Fysieke isolatie:
- Maakt onderscheid mogelijk tussen intra- en extracellulair
- Bepaalde verschillen moeten blijven bestaan omwille van de homeostase
2. Reguleren van de uitwisseling met de omgeving:
- Binnen nemen van ionen en voedingsstoffen
- Verwijderen van afvalstoffen
- Afgeven van klierproducten
a. Exit uit de cel via ‘Golgi apparaat’
3. Gevoeligheid voor de omgeving:
- Gevoelig voor veranderingen in het externe milieu
a. Natuurlijke afweer: binnendringen van ziektewekkers, herkennen van
lichaamsvreemde eiwitstructuren)
- Plasmamembraan is de eerste plaat voor contact met externe milieu
- Receptormoleculen: herkent moleculen en kan hierop reageren
4. Structurele stabiliteit:
- Door verbindingen tussen celmembranen
- Door verbindingen tussen cytoskelet en plasmamembraan
- Geeft stevigheid
, Membraan:
- Zeer dun (6 à 8nm)
- Vatbaar voor beschadigingen
- Bevat eiwitten, koolhydraten en vetten
Membraanlipiden:
- Fosfolipiden: dubbele laag vormt het plasmamembraan: fosfolipide dubbellaag
o Hydrofiele kop: zoekt water op: ligt aan de buitenkant:
Hydrofiele koppen liggen aan de buitenzijde: zowel intra- als extracellulair
o Hydrofobe staart: keert zich af van water: ligt aan de binnenzijde
- Door deze samenstelling ontstaat een selectieve fysieke barrière
o Hydrofobe vetstaarten zullen zich niet met water vermengen, in vet-oplosbare stoffen
gaan er vlot door
o Samenstelling heeft geen invloed op passage van zuurstof en koolstofdioxide
o Tussen de vetzuurstaarten liggen cholesterolmoleculen – binden met in vet oplosbare
stoffen
o Cholesterol: verstevigt het plasmamembraan
Membraaneiwitten
- Membraan is soepel geheel
- Eiwitten zijn lokaal of vrij gebonden
- Transmembraaneiwit: heeft een volledige doorgang tussen intra- en extracellulair
o Water en in water opgeloste stoffen kunnen er door
o Beperking: omvang en vorm van de stof ten opzichte van de diameter van het
transmembraan eiwit
- Membraaneiwitten met slechts gedeeltelijke doorgang
Functies:
- Receptoreiwit: gevoelig voor hormonen
- Kanaaleiwit: doorgang voor calciumionen bij spiersamentrekking
- Dragereiwit: input van glucose,..
- Verankeringseiwit: hechting aan het cytoskelet – geeft stevigheid en vorm aan de cel en
het membraan
- Herkenningseiwit: onderscheid is mogelijk tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde
stoffen, bv. bloedtransfusie – herkenning van lichaamsvreemde antigenen. Lichaam
reageert hierop
Membraankoolhydraten
- Vormen complexe moleculen met eiwitten of vetten aan buitenste oppervlakte van de cel
- Koppeling met vetten: glycolipide
- Koppeling met eiwitten: glycoproteïnen
Functie:
- Smeer en kleefmiddel
- Receptor voor extra cellulaire verbindingen
- Onderdeel van herkenningssysteem voor lichaamsvreemde stoffen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper duygukurtulmush. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.