H8: het zenuwstelsel
Anatomische en functionele indeling ZS
Centraal zenuwstelsel (CZS)
Hersenen:
- Grote hersenen (cerebrum)
- Kleine hersenen (cerebellum)
- Hersenstam (truncus cerebri)
Ruggenmerg (medulla spinalis)
Perifeer zenuwstelsel (PZC)
Zenuwweefsel buiten CZS
- Zenuwen (nervi)
o Hersenzenuwen (12, I – XII)
o Ruggenmergzenuwen (31)
Functionele indeling
Afferente, sensorische zenuwstelsel
Info van receptoren naar CZS
Efferente, motorische zenuwstelsel
Info van CZS naar effectoren
- Willekeurige, somatische animale ZS (SZS)
o Onder controle van vrije wil
- Onwillekeurige, autonome, vegetatieve ZS (VZS)
o Niet onder controle van vrije wil
(ortho)sympatisch ZS: fight, fright & flight reacties
Parasympatisch ZS: rest & digest reacties
Celorganisatie ZS
,Neuron of zenuwcel
Functionele eenheid van ZS
Cellichaam:
Celkern
Geen centriolen -> geen mitose -> geen vervanging na schade
Veel mitochondriën -> veel energieverbruik
RER en vrije ribosomen ~ lichaampjes van Nissl -> grijs (dus grijze stof -> cellichamen)
Dendriet:
Brengt samen signaal naar cellichaam
Axon:
Voert signaal weg van cellichaam
Synapsknoop
Neuroglia of steuncellen
CZS:
Astrocyten: ondersteunen cellichamen & handhaven bloed-hersen-barrière (BHB) via
eindvoetjes
Oligodendrocyten: isolatie axon dankzij mergschede met myeline -> wit (dus witte stof ->
axonen)
Microgliacellen: fagocytose want afkomstig van witte bloedcellen
Ependymycellen: bekleding centrale kanaal en ventrikels & productie cerebrospinaal vocht (CSV)
Zeer selectieve doorlaatbaarheid tussen capillairen en zenuwweefsel in hersenen
Alleen kleine vetoplosbare verbinding zoals O2, CO2, hormonen, alcohol, cafeïne, durgs...
Grote moleculen zoals glucose hebben transporteiwitten nodig om door barrière te raken
Bouw:
Tight junctionstussen endotheelcellen van cappilairen
Dikke basale membraan
Eindvoetjes van astrocyten
Voordeel:
Bescherming tegen schadelijke stoffen en infecties met bacteriën
, Nadeel:
Sommige medicatie tegen infecties, kanker... worden tegengehouden
Membraanpotentiaal
Potentiaalverschil
Potentiaalverschil is het verschil in elektrische lading tussen twee plaatsen
In een batterij zijn er meer elektronen aan de negatieve pool dan aan de positieve pool
In de batterij zijn de polen van elkaar gescheiden door een zoutbrug
Rustpotentiaal
Verschil in elektrische lading tussen intra- en extracellulair milieu van cel in rust
Beide milieus zijn gescheiden door een celmembraan -> de membraan is gepolariseerd
Bedraagt –70mV per neuron
- Vooral bepaald door de stroom van positieve kaliumionen naar buiten
- Terwijl negatief geladen deeltjes in cel achterblijven, vooral eiwitten
Nota bene
- Positief geladen ion = kation; negatief geladen ion = anion
- Intracellulair: hogere concentraties kalium, eiwitten en fosfaat
- Extracellulair: hogere concentraties natrium, chloride en calcium
1 actief proces:
- Natrium-kalium-ATPase-pomp bouwt concentratieverschillen op binnen t.o.v. buiten de cel
o 1 ATP molecule vervalt in ADP met vrijstelling energie om
o 2 k-ionen naar binnen & 3 Na-ionen naar buiten te pompen
2 passieve processen:
- Concentratiegradiënt:
o Door verhoging concentratie K in cel, begint K langzamerhand uit de cel te
diffunderen via leak channels
o Negatief geladen eiwitten blijven achter, waardoor binnenkant cel negatiever wordt
- Elektrostatische gradiënt:
o Door negatief worden binnenkant cel, worden positief geladen K-ionen stilstaan
weer aangetrokken naar binnenkant
Homeostase vanaf –70mV voor een neuron
Actiepotentiaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper duygukurtulmush. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.