, Les 1: genderstudies: een introductie
1 Het concept ‘gender’
Gender
o Engelstalig woord dat ook gebruikt wordt in het Nederlands
→ Want, geen goede vertaling in het Nederlands
▪ ≠ sekseverschil, seksueel verschil,..
▪ Dus woord vernederlandst
o Gebruikt om verschil met ‘sekse’ weer te geven; het geslacht, biologische
→ Gender meer over sociaal culturele constructie
o Ontsnapt aan de natuurlijkheid van geslachtsverschillen
→ = ‘neutrale’/ culturele variabele
o Gender = proces dat te maken heeft met macht in alle feministische theorievorming
o MAAR: sekse verwees vroeger nooit naar het biologische geslacht alleen
→ Op een veel bredere manier gebruikt
→ Enger geworden door het ° concept ‘gender’
Bv: sekserollen
2 Geschiedenis van gender
Geschiedenis
o Gender als concept bestond al langer in de grammatica
→ Toen sociaal geconstrueerde sekseverschillen nog geen term kenden
Bv: m, vr en neutrale woorden
o Begin 20ste eeuw: kritische benadering van sociale wetenschappers
→ Van het biologisch determinisme en categorieën zoals ras, sekse, etniciteit,…(=simplistische
benadering)
o Psychologen: termen beginnen gebruiken als sekserollen, sekse status, psychologische sekse, sekserol-
identificatie
→ Zo aantonen dat er niet allen iets is als biologische geslacht, maar ook psychologische dynamieken en
sociale dimensies
o Midden 20ste eeuw: John Money en Joan Hampson: gender binnengebracht in wetenschappelijke literatuur
→ Vooral door onderzoek met intersekse personen
▪ Vroeger redelijk nonchalant omgegaan met deze personen: bij geboorte direct operatie
zonder overleg met ouders zodat kind bij 1 van de 2 geslachten past
▪ Zagen in onderzoek dat het niet zo evident is
• Identificatie komt niet perse overeen met biologische geslacht
, 2.1 John Money (1921 – 2006)
Werk m.b.t. tot intersekse
→ Zochten nieuwe termen om te gaan aanduiden dat identificeren met man of vrouw
niet altijd zelfde is als biologische proces
o Gender
o Genderrol
o Genderrol en -oriëntatie
→ Idee
o kinderen leren gender zoals ze taal leren
o het biologische geslacht determineert niet iemands genderrol en oriëntatie
o kind als tabula rasa
▪ wit blad, wat je als kind leert kan je niet meer ontleren
→ Definitie:
o “The term gender role is used to signify all those things that a person says or does to disclose himself or herself as having
the status of boy or man, girl or woman, respectively. It includes, but is not restricted to, sexuality in the sense of eroticism.”
▪ Niet louter seksueel
o Verwijst naar de sociale en psychologische component van wat vroeger “sekse” werd genoemd
2.2 Robert Stoller (1924 – 1991)
Studie
→ 1962: eerste “Gender Identity Research Clinic” opgebouwd
→ 1968: “Sex and Gender”: eerste boek met gender in niet-linguïstische vorm
→ Lanceert term ‘gender identiteit’ voor de ‘psychologische sekse’
→ Psychologische en culturele connotaties, i.p.v. biologische:
o “One can speak of the male sex or the female sex, but one can also talk about masculinity and
femininity and not necessarily by implying anything about anatomy or physiology…Thus, while sex and
gender seem to common sense inextricably bound together, one purpose of this study will be to
confirm the fact that the two realms are not inevitably bound in anything like a one-to-one
relationship, but each may go into quite independent ways.”
o Gender: balans tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid in elk persoon
▪ Altijd leunen naar 1 kant
→ Stoller ≠ feminist
o Stelt binaire visie niet in vraag
o Altijd 1 van de 2
→ 2 cases bekeken
o Een jongen geboren zonder penis, 4 jaar. Was een normale jongen. Hield van jongens dingen en
hekel aan alles dat meisjesachtig is. Ouders zagen de beperking niet
o Een jongen geboren zonder penis, 15 jaar. Als mannelijk identificeerde, maar pijnlijk bewust van zin
gebrek en daardoor niet volledig spiegeld aan mannelijke rolmodel. Ouders zagen de beperking ook
Manier dat jongen zich voelt, ligt aan opvoeding
, 3 Man/vrouw zijn als cultureel constructie
Feminisme
→ Veel ouder dan het concept gender
→ Voor jaren 50: gedebatteerd over de historisch, culturele en structurele factoren die betekenis geven aan de
categorieën man en vrouw
o Antropologe Margaret Mead (1901 – 1978)
▪ Toont culturele variabiliteit van sekserollen aan
▪ Stelt zo de heersen normen in VS in vraag
o Filosofe Simone De Beauvoir (1908 – 1988)
▪ Stelt het idee van sekse als biologisch bepaald in vraag
▪ Inspiratiebron voor tweede feministische golf
3.1 Margaret Mead: coming of age in Samoa
Studie
→ Gebaseerd op veldwerk op Samoa (eiland in Stille Oceaan)
→ Hoofdthema: opgroeien van Samoa meisjes
→ Stelling: er bestaat geen puberteitscrisis op Samoa
o Meisjes mogen vrijuit experimenteren
o Geen taboe op seksualiteit
o Wij in Europa en VS zijn scheppers van puberteitscrisis
▪ Ontluiken van seksualiteit wordt tegengehouden door school of andere
disciplineringsvormen
→ Groot contrast met puriteinse ‘fallo-centrische’ VS
→ Stelt dus idee van puberteitscrisis dat het een deel is van natuurlijke seksuele
ontwikkeling in vraag
Derek Freeman
→ Bekritiseerd Mead
→ In jaren 80 film gemaakt met vrouwen die Mead geïnterviewd had
→ Zegt dat wat Mead beschreef niet klopte
o Samao gebruiken veel humor en overdrijving dus verhalen over vrije seksualiteit
niet waar
o Wel degelijk maagdelijkheidsideaal
▪ maar 50 jaar later, vrouwen reeds gekerstend
→ Freeman gaat uit van een universele psycho-biologische ontwikkeling, mead spreekt over een
psychobiologie plasticiteit, afhankelijk van omgeving veranderen
→ Fundamenteel debat: wat is het belangrijkst NATURE of NURTURE?
Margaret Mead: seks and temparement in three primate societies (1933)
→ Een vergelijkende studie van samenlevingen in Papoea-Nieuw-Guinea
→ Legde contrasterende genderrollen bloot:
o Onder de Arapesh waren zowel mannen als vrouwen vreedzaam van aard en mannen noch vrouwen
voerden oorlog.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingen2024. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
