HOOFDSTUK 1 HET BEGRIP RECHT
1.1 inleiding
Definitie recht=
- recht is een normensysteem (normen = geheel van regels)
- normen opgelegd door de overheid. Zij handhaven dit ook (controleren) en sanctioneert als je deze
overtreedt (straft)
-> bv-max snelheid op autostrade
-> bv-als kind geboren wordt gaan melden aan gemeentehuis
1.2 RECHT ALS GEHEEL VAN BINDENDE REGELS
1.2.1 ALGEMEEN GELDENDE REGELS
1. Gelden voor elk rechtssubject -> dit is alles met een juridische persoonlijkheid ( iets dat drager is van
rechten en plichten, niet noodzakelijk een mens bv de KUL, Carrefour, mens, )
4 soorten
1-algemene gebodsbepalingen (een verplichting) = een regel die een bepaald gedrag verplicht stelt
Bv-kind geboren, aangeven bij gemeentehuis of licht moet werken
-kan ook negatief omschreven zijn (artikel 422bis) -> als je er niet aan voldoet word je gestraft
Bv als je geen hulpverleent aan iemand in gevaar word je gestraft (i.p.v. je moet iemand hulpverlenen
in gevaar)
2-algemene verbodsbepalingen (een verbod) = iets dat je niet mag doen
, Bv- een tweede huwelijk aangaan waarvan het eerste niet ontbonden is (als je nog getrouwd bent,
geldt enkel in België ).
Nog een verschil tussen moraal/ethiek (wat je ervan denkt) en juridisch (wat wettelijk mag), als je een
affaire hebt = niet oké maar juridisch geen probleem
Het strafrecht is het voorbeeld van algemene verbodsbepalingen (meeste regels zijn een verbod). Wordt ook
gezien als cataloog door Van Daele (niet oké maar kan je nooit echt verbieden)
3-verlofbepalingen (toelating geven om iets te doen)
Bv beide partners in huwelijk kunnen echtscheiding aanvragen.
4- belovende bepalingen (bepalingen die een belofte inhouden( in de toekomst ), overheid doet best om zo
goed mogelijk beleid te voeren)
Bv recht op onderwijs in België (als je niet kan betalen wordt dit door overheid gedaan) ook een goede
huisvestiging, een job, overheid helpt hierbij
1.2.2 REGELS TOEPASBAAR NAAR KEUZE
Regels die slechts gelden/toepasbaar zijn na het maken van een bepaalde keuze
Bv pas als je trouwt, een ongehuwd persoon heeft geen huwelijkswetten of als je geen huis huurt geen
last van huurregels
1.2.3 SUPPLETIEVE REGELS
Is er een mogelijkheid om van algemene toepasbare regels af te wijken?
Veel van de regels van het recht gelden maar deels aanvullend/ gelden maar tot zover de betrokkene niks
anders beslissen. Hun wil komt eerst.
, Bv mensen gaan trouwen, laten huwelijkscontract maken (kans om zelf regels op te stellen van bv wie
is woning, financiële afspraken of over kinderen etc.)
Je mag dus afwijken van de regels
1.2.4 TECHNISCHE REGELS
Technische zaken (Waar moet handtekening staan bij brief, in welke termijn moet iets gebeuren)
1.3 RECHT EN DE MAATSCHAPPELIJKE ORDE
Waarom hebben we recht nodig?
-Ubi societas, ibi ius = Waar je een samenleving hebt, daar heb je recht.
OOK
-Ubi ius, ibi societas = waar er recht is, is er een samenleving
Het recht is bedoeld om orde te scheppen in een maatschappij.
Recht = een beleidsinstrument (denk aan regeringen)
Recht is mensenwerk en wijzigt doorheen de jaren
Bijvoorbeeld: iedereen moet rechts rijden, dat is een regel, anders zijn er botsingen.
1.4 RECHT EN GEZAG
België is een federale staat, het wordt gekenmerkt door een centraal niveau, enerzijds, en door deelstaten
anderzijds. (Iedereen maakt eigen recht)
De centrale overheid -> is een matroesjka -> begint bij de overheid en hier onder ->
De deelstaten met eigen bevoegdheid
o 3 gemeenschappen
, o 3 gewesten
De 10 provincies
De gemeentes
HOOFDSTUK 2: DE FEDERALE OVERHEID
2.1 RECHTSTAKKEN – PUBLIEKRECHT VS PRIVAATRECHT
Het gaat over de rechtsregels die er in België zijn, deze regels kunnen we indelen in 2 categorieën: publiekrecht
en privaatrecht.
Het verschil tussen de 2 soorten:
1. Het doel
Publiekrecht streeft al de algemene belangen van een staat/natie na.
Privaatrecht regelt al de verhoudingen tussen rechtssubjecten
Bijvoorbeeld: huurovereenkomst
2. De relaties
Publiekrecht creëert een verticale relatie tussen de overheid en de burgers (overheid boven de
burgers = hiërarchie)
Privaatrecht is horizontaal recht (burger – burger)
Bijvoorbeeld: verhuurder en huurder
3. Het soort recht
Publiekrecht = dwingend recht, hier kunnen we niet van afwijken
Privaatrecht = wilsaanvullend, hier kunnen we wel van afwijken
Met privaatrecht kan je naar de rechter gaan, met publiekrecht gaat het tussen de overheid en jezelf. De
rechter is een deel van de overheid.
Publiekrecht:
Verschillende soorten publiekrecht =
Staatrecht (hoe wordt onze staat georganiseerd? Wie heeft welke functie?)
Bestuursrecht (= de uitvoerende macht)
Fiscaal recht
Bijvoorbeeld: vooral over de belastingen, langdurige ziekte, pensioenen, geld van de
belastingen (dat pensioenen betaald)
Strafrecht: de straffen op strafbare zaken
Strafprocesrecht: alle middelen die de politie ter beschikking heeft
Bijvoorbeeld: zender plaatsen in iemand zijn woning
Milieurecht
o Bijvoorbeeld: wat mogen bedrijven uitstoten?
